1949'da İsrail devleti doğduktan 17 ay sonra dünyaya gelen Binyamin Netanyahu, farklı dönemlerde toplam 16 yıl süren başbakanlık serüveniyle İsrail'de bu görevi en uzun süre yapan siyasetçi oldu.

Yakın çevresinde "Bibi" lakabıyla anılan Netanyahu, uzun yıllar ailesiyle beraber ABD'de yaşayıp eğitim gördü.

Sağcı Likud Partisi'nin lideri olan Netanyahu, Kasım 2022'deki genel seçimlerde yeniden başbakan seçildi.

"Bibi" başlıklı biyografi kitabının yazarı Anshel Pfeffer'e göre, Netanyahu burjuva "eski Yahudi" nin aksine köylüleri de dahil eden "yeni Yahudi"nin vücut bulmuş hali olarak tasvir ediliyor:

Kitaba göre, "Yahudi egemenliğinin sadık bir destekçisi olan Netanyahu" bu egemenliği yaşatan adam olma konusunda "kendisinin tarihi bir rol oynadığına" inanıyor.

Yazar, İsrail liderinin bu "hak ediş" fikrinin son yıllarda "otokratik bir tarza" evrildiğini söylüyor.

İsrailli lider son yıllarda birkaç kez yolsuzlukla suçlandığı davalarla yüzleşti.

Buna ek olarak Netanyahu hükümetinin bu yıl başlarında gündeme getirdiği yargı reformu ülke çapında geniş protestolara neden oldu.

Reformla birlikte atanacak yargıçların kontrolü hükümete bırakılırken, Yüksek Mahkeme’nin de yürütme ve yasalar üzerindeki yetkisi azaltılıyordu.

Peki Netanyahu Filistin meselesine nasıl bakıyor?

Netanyahu hükümetinin 2022 sonunda önceliklerini sunan, "Yahudi halkının İsrail topraklarının tamamında münhasır ve devredilemez hakkı vardır" diye başlayan kılavuzu iki devletli çözüm açısından pek de umut verici görülmemişti.

Belge ayrıca, açıkça Batı Şeria'yı da içerecek şekilde yerleşimlerin teşvik edilmesi ve geliştirilmesi taahhüdünü de içeriyordu.

İsrail-Filistin çatışmasını takip edenler, 2023'te barışın baskın olmayacağını halihazırda tahmin ediyordu.

Anshel Preffer, İsrailli Haaretz gazetesinde 2019'da yazdığı köşe yazısında Netanyahu'yu "hem İsrail'in sağ kanadında iki devletli çözümü kabul edecek tek lider hem de son 25 yılda Filistin'in devlet haline gelmesini engellemek için herkesten çok çabalayan isim" olarak tanımlamıştı.

Netanyahu'nun Filistin ile "iki devletli çözümü engellemek için" Hamas'ı desteklediğine yönelik iddialar daha önce ortaya çıkmıştı.

İsrailli liderin 2012 ile 2018 yılları arasında Katar'a, Gazze'ye yaklaşık bir milyar dolar tutarında para aktarılmasına onay verdiğine dair belgeler kamuoyuna sızmıştı.

Bu finansmanın en az yarısı, askeri kanadı da dahil olmak üzere Hamas'a ulaşmıştı.

İsrailli Jerusalem Post'un haberine göre Netanyahu, 11 Mart 2019'da Likud partisinin üyeleriyle yaptığı özel toplantıda bu adımı şu şekilde açıklamıştı:

"Para transferi, Gazze ve Batı Şeria'daki Filistinlileri bölme stratejisinin bir parçası. Filistin devletinin kurulmasına karşı çıkan herkesin, paranın Katar'dan Hamas'a aktarılmasını desteklemesi gerekiyor. Bu şekilde bir Filistin devletinin kurulmasını önleyeceğiz".

Amerikan New Yorker yayınının 25 Ekim'de yayımladığı röportajda yazar Pfeffer, Netanyahu'nun "savaşı hiçbir zaman çok seven biri olmadığını" söylüyor.

"Netanyahu özel kuvvetleri, komando operasyonlarını, gizli birlikleri ve gerekirse hava gücünü seven türden bir adam. Kendisi tümen büyüklüğündeki yer manevralarının taraftarı değil çünkü bir tür kontrol manyağı ve bu da kontrolü kaybedebileceğiniz türden bir savaş" diyor.

Yoav Galant