Kadın Futbolu’na Dair 3: Nitelikli oyuncu mu dediniz?

Türkiye’de en öndeki dört takım sporunun statülerinde yapılan bir karşılaştırma, futbolun öncelikle geliştirilecek olan nitelikli kız çocuğu içine almakta problemi olduğunu gösteriyor. Basketbolda ve voleybolda 10-11 yaşlarında başlayan, hentbolda ise 13 yaşında girilen yerel ligler mevcut. Her üç sporda da bir-iki yaş aralıkları ile ilerleyen ligler oynanıyor. Futbolda ise, futbol oynamak isteyen, buna hakkı olan bir kız çocuk beklemek zorunda.

Erdem Göktürk*

Kadın futboluna dair Kulüpler Birliği önerilerine üçüncü yazımız ile devam ediyoruz. Sayın Nihat Özdemir’in beyanlarında yer bulan “kadın futbolunu geliştireceğiz” ifadesi için Türkiye Futbol Federasyonu’nun yapması gerekenleri, ilgilenenler ile şeffaf şekilde paylaşmayı sürdüreceğiz. İlk yazıda, ayrı bir Kadın Futbol Departmanı ve kadın futbol stratejisi oluşturulmasının Türk kadınları ve kız çocukların futbol oynama hakları açısından zorunlu olduğunu anlatmıştık. İkinci yazımızda ise kademeleri doğru tasarlanmış bir ligin, profesyonel elit yapıyı ve spora erişim hakkını sağlayacak şekilde yerelliği kapsaması gerekliliğini vurgulamıştık. Üçüncü yazımızda, nitelikli oyuncu yetiştirmek için yapılanları ve yapılmayanları işledik.

GELİŞİM DİREKTÖRÜLÜĞÜ’NÜN HEDEFİ NET

Futbol Gelişim Direktörlüğü, TFF web sitesinde önceliklerini şu şekilde ifade ediyor : “…Futbol Geliştirme Direktörlüğü’nün öncelikleri her düzeyde antrenörün çağdaş eğitimi, elit futbolcu havuzuna nitelikli oyuncular yetiştirilmesini sağlayacak sistemlerin kurulması ve futbolun tabanda yaygınlaştırılmasını sağlayacak Grassroots projeleridir”. Kadın sözcüğünün geçmediğinin daha önce de altını çizmiştik. Burada gelişim ve nitelikli oyuncu yetiştirme üzerinde duralım.

GELİŞİM İÇİN Mİ ALTYAPI ŞAMPİYONALARI YAŞLANDIRILDI?

2012 yılından sonra oynanan Türkiye Şampiyonaları göz önüne alındığında son yıllarda şampiyonların yaşlandırıldığı net olarak ortaya çıkmaktadır. 2016’da U17 olarak oynanan Gençler Şampiyonası, 2019’da U19 olarak oynanmıştır. Yıldızlar da benzer şekilde, aynı süre içinde U15’ten U16’ya çıkartılmıştır. Oyuncu gelişimi açısından bu hamle, zaten yüksek olan futbola giriş yaşını iyice yukarıya çekmek dışında bir gelişim sonucu doğurmamıştır. Belki, milli takımlar için sürekliliği olmayan bir küçük parlama dışında pozitif etkisi görülmemiştir.

3. LİGE ÇIKANA KADAR SANA FUTBOL YOK

Türkiye’de en öndeki dört takım sporunun statülerinde yapılan bir karşılaştırma, futbolun öncelikle geliştirilecek olan nitelikli kız çocuğu içine almakta problemi olduğunu gösteriyor. Basketbolda ve voleybolda 10-11 yaşlarında başlayan, hentbolda ise 13 yaşında girilen yerel ligler mevcut. Her üç sporda da bir-iki yaş aralıkları ile ilerleyen ligler oynanıyor.

Futbolda ise, futbol oynamak isteyen, buna hakkı olan bir kız çocuk beklemek zorunda. Diğer sporlardaki arkadaşları lig oynarken bekleyecek. Aynı yaş grubundaki erkek arkadaşları U11 oynayacak, U12 oynayacak, U13, U14, U15 oynayacak. Kızımız 16 yaşına geldiğinde ise artık 3. Lig’de yer alabilir. Başka bir altyapı ligi olanağı yok. Doğal olarak atletik yeteneği olan, spora tutkulu kız çocuklarını diğer sporlara kaybediyor futbol.

YAPAMIYOR MUYUZ, KALDIRALIM!

Kulüpler Birliği, iki yıldır çok detaylı bir altyapı planı talep ediyor federasyondan. 11 yaşından başlayarak, süreklilik içinde ve olabildiğince yaşıtları ile oynayarak gelişimi önceliklendiren bir plan bu. U11, U12, U13, U15 ve U17’yi kapsıyor. Bu plan uygulandığında, zaten 3.Lig yaş ortalamasının 20’nin altında olduğu da düşünülerek, 18 yaş ve üstünün liglere yönlendirilmesi de talep ediliyor. Federasyon bütün bu yapılandırma talebine cevap olarak, geçen sezon Gençler Türkiye Şampiyonası’nı kaldırdı. Bir kez daha, şeffaf olarak üzerinden geçelim, Kulüpler Birliği olarak taleplerimizin.

U11-12 İÇİN KARMA FUTBOL GETİRİLMELİDİR

Yerelde yeterli kulüp sayısına ulaşana kadar, yetenekli ve futbol oynamayı talep eden kız çocuklarının futbola erişimi Amatör İşler tarafından yapılan U11 ve U12 Şenlik Ligleri aracılığı ile olmalıdır. Birliğimizin kurulduğundan beri yazılı talepleri, Amatör Kitapçık çalışmaları sırasında gündeme alınmamaktadır. Amatör İşler kız çocukları ile ilgilenmemeyi tercih etmektedir. Ayrımcı olan bu uygulama değiştirilmelidir.

U13 STATÜSÜ GÖSTERMELİK OLMAMALIDIR

Yayınlanan U13 Statüsünde, uygulama sorumluluğu İl Amatör Spor Kulüpleri Federasyonları’na bırakılmıştır. Yeterli sayıda kulübün başvurması halinde dahi yerel federasyonların U13 ligi konusunda pek hevesli olmadıkları, kulüplerin ise ASKF’ler ile karşı karşıya gelmekten kaçındıkları için bu liglerin oynanamadığı görülmektedir.

U13 ligleri yerelleşme, yerel kulüplerin kadın futboluna girmesi, kız çocuklarının futbola erişimi açısından büyük önem taşımaktadır. Burada, federasyonun sorumluluğunu yerine getirerek, talep olan illerde liglerin oynanmasını sağlaması gerekmektedir. Oynatma kararı ASKF’lere bırakılmamalıdır.

Bu iki maddenin uygulaması için ise Türkiye Amatör Spor Kulüpleri Konfederasyonu (TASKK) yönetim kurulunda kadın futbol temsilcisi bulunmalıdır.

U15 VE U17 GERİ GELMELİDİR

Altyapı şampiyonaları, sürekliliği sağlayacak şekilde eski yaşlarına çekilmelidir. Ancak şampiyona uygulamasında ciddi geliştirmeler yapılmalıdır.
Bu şampiyonalara sadece katılım zorunluluğu nedeni ile katılan kulüpler, toplamın yarıdan fazlasını oluşturmaktadır. Bu ise sayıda yapay bir artışa neden olmakta, şampiyona operasyonunu çok zorlaştırmaktadır. Üstelik, katılımcılardan yarısından çoğunun yılda 2-3 maç oynadığı, bir hafta bile sürmeyen bu etkinlikler altyapıda da bir gelişim sağlamamaktadır.

Şampiyonalara katılım zorunlu olmaktan çıkartılmalıdır. Bunun yanında, belli bir aşamadan sonra lig sistemi ile daha çok oyuncunun, daha kaliteli maç oynaması sağlanmalıdır. Elbette bu da, sezon başı planlamalarının hassas olmasına ve bunu yapacak bir departmana ihtiyaç duymaktadır.

GELELİM U19 KONUSUNA

Yukarıda değindiğimiz gibi, Türkiye Kadın Futbol 3. Ligi zaten çok genç bir lig. Yaş ortalaması yirminin altında. Bu yaş ortalamasındaki lig için, kötü yapılandırılmış bir U19 şampiyonası gelişime hizmet etmiyor. Ancak, özellikle üst lig takımlarının bünyelerinde bulundurdukları ve elit rekabete hazır olmayan oyuncular için bir çözüm üretilmesi gerekiyor. Bu amaçla, kadın futbolunda geçici transfere, düşük maliyet ile izin verilmesi ve bu oyuncuların lig tecrübelerini artırmalarına fırsat sağlamaları için de bir düzenleme gerekli.

STATÜNÜN GARİP YANLARI TEMİZLENMELİ

Statü yazımındaki gariplikler burada da sürmektedir. Federasyon altyapı şampiyonalarının sezonluk mu (2019-20) yoksa yıllık mı (2019) olduğu ardışık maddelerde ayrı şekilde ifade edilmiştir.

Gençler Türkiye Şampiyonası 2019-20 sezonunda kaldırıldığında, 2. ve 3. Liglerde genç oyuncu kontenjanı zorunluluğu getirilmiştir. Hakem raporları bilgi işlem sistemine girildiği halde, kontenjanın takibi yapılmamıştır. Hukuk Kurulu da Gelişim Direktörlüğü’nün uygulamasını sezon ortasında değiştirmiştir. Kulüpler bu yüzden mağdur olmuşlardır.

Son olarak da lige giriş yaşı konusunda tartışmalar sürmektedir. Her ne kadar 16 olan giriş yaşı basketbol ve voleybol ile de uyumluysa da, alttan gelen yetenekli oyuncuların organize futbola katılımı diğer sporlara göre çok geç olmaktadır. Bu yüzden, altyapıya bir düzen getirilene kadar ve bir kontenjan dahilinde bu yaşın düşürülmesi değerlendirilmelidir. Rekabetçi lige giriş yaşı değerlendirilirken, bilimsel bir referans yaratılması, sübjektif değerlendirmelerden kaçınılması esastır. Türkiye’de spor bilimleri alanında yetkin bir üniversite ile çalışılmalı, giriş yaşının fizyolojik ve psikolojik etkileri göz önüne alınmalıdır.

FEDERASYONUN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ HİÇ UNUTMAYALIM

Türkiye’nin imzaladığı pek çok uluslararası sözleşmede, kadınlar ve kız çocuklarının spora erişimi konusunda eşitlik taahhüt etmiştir. Türkiye Futbol Federasyonu ise 5894 numaralı kanun ile tüm futbol aktiviteleri için tekel olarak belirlenmiştir. Federasyonun kadınlara ve kız çocuklarına sağlıklı ve eşit futbol oynatma konusunda yükümlülüğü vardır.

KULÜPLERİN ALTYAPIYA DAİR TALEPLERİ

Kulüpler Birliği, sürekliliği olmayan, yamalı bohçayı andıran bir altyapı düzeninden, nitelikli oyuncu yetiştirebilecek bir modele geçiş talep etmektedir.

1- U11 ve U12 şenlik liglerinde karma futbol getirilmelidir.

2- U13 liglerinde TFF sorumluluk almalı, düzenlenmesini sağlamalıdır.

3- Gençler ve Yıldızlar Türkiye Şampiyonaları eski yerleri olan U15 ve U17’ye çekilmeli, bir aşamadan sonra lig olarak oynatılmalıdır.

4- 18-19 yaş grubunun daha fazla maç oynayabilmesi için düşük maliyetli, geçici transfer sistemi getirilmelidir.

Bunların gerçekleşebilmesi için Kadın Futbolu, mevcut olan Futbol Gelişim Direktörlüğüne eklemlenmiş yapıdan kurtarılmalı ve ayrı bir departman olarak yapılandırılmalıdır.

Bir sonraki yazıda futbol oynayan kadın ve kız çocuklara yönelik uygulamadaki ayrımcılığa dair görüşlerimiz ile devam edeceğiz.

* Kadın Futbol Kulüpleri Derneği Başkanı; Kız çocuklara spor yolu ile gelişim fırsatları sağlamayı hedefleyen İstanbul Defnespor Başkanı

DUVAR