"Telefonumu şarj etmek için yanıma fazladan powerbank (taşınabilir şarj cihazı) ve güneş ışığıyla şarj edilebilecek, normal bataryayla çalışan bir lamba aldım. Elbette bir sürü mum da aldım. Şehrin dışındaki evimden uyku tulumları, yemek hazırlayabilmek için bir gaz şişesi aldım."

Kiev’den Lyudmila Rosik, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden beri değişen hayatını bu sözlerle anlatıyor. Rosik, "Eğer genel bir elektrik kesintisi yaşanırsa, şehir dışına gideceğim, orada evimi odunla ısıtabilirim" diyor.

Ukrayna'da enerji altyapısı Rus ordusu tarafından bir aydır hedef alınmış durumda. Ukraynalı yetkililer, altyapının yaklaşık yüzde 40'ının halihazırda zarar gördüğünü belirtiyor. Pek çok şehirde, özellikle başkent Kiev'de elektrik kesintileri yaşanıyor. Bu kesintilerden binlerce bina etkileniyor.

Kiev'den Oleksandr Diyaçenko ise bu duruma hazırlıklı. Ekim ayında güç kaynaklarına düzenlenen saldırıların ardından arabasına voltaj dönüştürücüsü almış. "Bu aletle, laptopu arabada şarj edebilirim. Ayrıca gaz ocağı, gazlı ısıtıcı, birkaç tane fener ve oda için bir masa lambası aldım" diyen Diyaçenko, kıyafet konusunda da hazırlık yapmış. "Sıcak giysiler en önemlisi. Siren uyarılarında soğuk bir bodrum katında beklemek gerekebilir" diyor.

İnternete erişim yok

Oleksandr'ın çözemediği problem ise elektrik kesintisi yaşandığı esnada internete erişimin olmaması. İnternet sorununu şu sözlerle açıklıyor: "Kablosuz internetim fiber optik kabloya bağlı olsaydı, bu problem de arayıcıyı (router) powerbank'e bağlayarak çözülebilirdi. Ancak maalesef, evde fiber optik kablolu bir sağlayıcı yok. Hücresel veri de sürekli bozuluyor. Bu durumda elektriği olan bir bölgeye gidiyoruz, orada bir kafede oturup interneti kullanıyoruz."

Ukraynalı mobil operatörleri ise DW'ye yaptıkları açıklamada, baz istasyonlarının elektrik kesintisi durumunda birkaç saat daha faaliyete devam edebilecek bataryalara sahip olduğunu belirtti. Firmalar, mobil internet kesintisini mümkün mertebe engellemek için batarya ve jeneratör sayılarını artırmaya çalışıyor.

Bunun yanı sıra Ukraynalı yetkililer, elektrik kesintisi yaşandığında da çalışabilecek bağımsız kablosuz internet noktaları kurmak istiyor. Ukrayna Dijital Dönüşüm Bakanı Mychaylo Fedorov, konuya ilişkin Forbes ile gerçekleştirdiği röportajda, "Tesla güç duvar bataryasını ve Starlink terminallerini kullanmayı düşünüyoruz. Böylece Ukrayna'daki iletişim güç nakil şebekesinden bağımsız çalışabilir" açıklamasını yaptı. Fedarov, kamusal kablosuz internet noktalarının gelecek ay faaliyete geçeceğini belirtti ancak hangi şehirlerde bulunacağının detaylarını vermedi. Büyük olasılıkla Kiev'de olacağı tahmin ediliyor.

Kiev'de ihtiyaç noktaları oluşturuluyor

Kiev yönetimi, vatandaşlar için temel ihtiyaç maddeleriyle donatılmış yaklaşık bin ısınma merkezi hazırlıyor. Bu merkezlerde ısıtıcıların, lambaların, yıkanma olanaklarının, yemek ve dinlenme odalarının, sıcak giysilerin ve battaniyelerin olması öngörülüyor. Bunlara ek olarak tesislerde jeneratörlerin olması ve ihtiyaç halinde devreye girmesi için kurtarma görevlilerinin bulunması planlanıyor.

Kiev Belediye Başkanı Vitali Kliçko, şehrin halihazırda geniş bir yakıt, jeneratör, gıda ve su stoğunun olduğunu belirtti. Ancak Kliçko, bütün bu önlemlerin Rusya'nın saldırılarından dolayı şehirde su ve elektrik tedariği tamamen kesildiğinde yeterli olmayacağını ekliyor. Bu yüzden insanları en kötü senaryoya hazırlıklı olmaları konusunda uyarıyor. Kliçko, "Kiev'in dışında su, ocak ve ısıtıcı bulabileceğiniz soba akrabalarınız ya da tanıdıklarınız varsa, geçici olarak orada kalın. Acil durumlar için hazırlığınızı yapın. Böylece arkadaşlarınızla ve tanıdıklarınızla daha çok zaman geçirebilirsiniz" diyor.

New York Times'ın kentin güvenlik sorumlusu Roman Tkaçuk'a dayandırdığı haberinde de Kiev yönetiminin ayrıca genel bir elektrik kesintisi durumunda üç milyon vatandaşın tahliye edilebileceği bir plan üzerinde çalıştığı belirtildi. Ancak Tkaçuk açıklamasında şu an için tahliye gerektirecek bir durum olmadığını da vurguladı.

"Yetkililere güvenmeyin"

Hayatta kalma eğitimi veren okul olan Özerk Kulüp'ün müdürü Ihor Molodan ise üç milyon kişinin tahliyesinin mümkün olmadığını söylüyor. Molodan, "Yetkililere güvenemezsiniz, kendi başınızın çaresine bakmanız lazım. İnsanlar sıcak kıyafetler, çadırlar ve uyku tulumları stoklamalı. Kamp ocakları, gaz tüpleri ve seramik gaz ısıtıcıları kullanışlı olur" ifadelerini kullandı.

Razumkov Araştırma Merkezi'nden enerji uzmanı Volodomir Omelçenko da insanların kendi başlarının çaresine bakmasının daha iyi olduğu kanısında. Omelçenko, "Genel bir elektrik kesintisi yaşandığında Kiev'deki jeneratörler üç milyon insane elektrik sağlamayacak. Genelde hastaneler, bakım evleri, hükümet binaları ve ordu için kullanılacak" dedi. Söz konusu ısınma merkezlerinin de sadece 200 bin kişiye hizmet vereceğini belirten Omelçenko, daha fazlasının yapılamayacağını söyledi ve "Dünyada hiçbir kent yönetimi genel bir elektrik kesintisinin sonuçlarıyla baş edemez" ifadelerini kullandı.

Oleksandr Dyaçenko, acil bir durum oluştuğunda Kiev'den ayrılıp şehir dışındaki evine gitmeyi planlıyor. "Yakacak odun stoğumu iki katına çıkardım, bir gaz ocağı ve gaz silindirleri aldım. Orada ısınabilirim ve yemek yapabilirim" diyor.

DW