Korona'dan ne zaman şüphelenmelisiniz?

Mevsimlik griple farkları ve benzerlikleri neler? Hangi durumlarda şüphelenmelisiniz? Acil durumlar neler? Evde tedavi nasıl olmalı? Korona virüsü ile ilgili bilinenleri Evrim Ağacı yazarı Çağrı Mert Bakırcı değerlendirdi.

DUVAR – Korona virüslü hasta sayısının 47’ye yükseldiği Türkiye’de tedirginlik yaşanırken hastalığa yakalanılmasına dair şüpheli durumların neler olabileceğini Evrim Ağacı’nda Çağrı Mert Bakırcı yazdı. Bakırcı’nın, “Koronavirüs Bulaştığını (COVID-19 Hastalığına Yakalandığınızı) Düşünüyorsanız Ne Yapmalısınız?” başlığıyla ve “Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir” uyarısıyla yayınlanan yazısı şöyle:

Hızla devam eden koronavirüs salgınında en çok endişe edilen konulardan birisi, koronavirüse yakalanılması halinde ne yapılması gerektiği konusu… Özellikle de önümüzdeki 1.5 yıl içinde tüm yetişkinlerin %40-70 arasının koronavirüse yakalanacağı öngörüsü göz önüne alınacak olursa, bir noktada bu hastalığa (COVID-19) yakalanmanız halinde ne yapacağınızı bilmek önem arz edecek. Burada hem genel tavsiyeleri, hem Türkiye özelindeki tavsiyeleri bulacaksınız.

KORONAVİRÜS (COVID-19) BELİRTİLERİ

Hastalıkla ilgili en büyük problem, semptomlarını gripten ayırmanın çok zor olması. Koronavirüs hastalarında genel olarak görülen semptomlar ve bu semptomların hastalarda görülme sıklığı şu şekilde:

Ateş (%98)
<37.3 (%2)
37.3 – 38 (%20)
38.1 – 39 (%44)
>39 (%34)
Öksürük (%76)
Nefes Zorluğu/Darlığı (%55)
Bitkinlik veya Kas Ağrısı (%44)
Balgam Üretimi (%28)
Baş Ağrısı (%8)
Kanlı Tükürük (%5)
İshal (%3)
Bakteriyel pnömonilerin aksine viral pnömonilerde balgamlı öksürük görülmeyebilir. Ateş yerine subfebril ateş denilen daha düşük vücut sıcaklıkları da olabilir. Dahası, bu semptomların ortaya çıkması, hastalık taşıyan birine temas etmenizden sonra 2-14 gün içinde çıkabilir! Bu sürede hastalığın bulaşmaya devam ettiği bilinmektedir.

CDC TARAFINDAN SEZONLUK GRİBİN BELİRTİLERİ ARASINDA ŞUNLAR SAYILMAKTADIR

Ateş veya ateşli hissetmek (herkeste ateş görülmeyebilir)
Öksürük
Boğaz ağrısı
Burun akıntısı veya tıkanıklığı
Kas ve vücut ağrısı
Baş ağrısı
Yorgunluk ve bitkinlik
Bazı vakalarda (özellikle çocuklarda) kusma ve ishal
Görebileceğiniz gibi iki hastalığın semptomları birbirine çok yakın; bu nedenle ayırt etmek oldukça güç. Her iki hastalık da sistemik hastalıklar, yani vücudun genelini etkiliyorlar.

Benzer şekilde, alerjiler de çok benzer semptomlara sahip olabiliyor. Ancak eğer ki diğer faktörlerle birlikte gözleriniz veya burnunuz çok kaşınıyorsa, muhtemelen alerji olduğunu söyleyebiliriz.

KORONAVİRÜS NASIL AYIRT EDİLİR?

Koronavirüslerin genelde sebep olduğu zatürre ve onun başlangıcında görülen nefes darlığı asıl ayırt edici faktör olarak karşımıza çıkıyor. Eğer tüm grip semtpomlarına ek olarak nefes darlığı çekiyorsanız ve nefes almakta zorluk çekiyorsanız koronavirüs şüphesi artabilir. Ayrıca grip ve nezlenin aksine, COVID-19 zamanla kötüleşebiliyor ve bu durumda tıbbi yardım almanız gerekebilir.

Benzer şekilde, gribin aksine koronavirüste genellikle (ama her zaman değil) bir seyahat geçmişi veya yurt dışında bulunmuş kişilerle temas etme hali bulunmaktadır. Son dönemde kimlerle fiziksel temas kurduğunuzu ve bu kişilerin son birkaç haftada nerelerde bulunduğunu düşünün. Eğer bu kişiler hastalığın bulunduğu yerleri ziyaret ettilerse, koronavirüsten şüphelenebilirsiniz.

SEMPTOMLARI GÖSTERMENİZ HALİNDE NE YAPMALISINIZ?

Öncelikle sakin olun; çünkü sadece semptomlara bakarak resmi bir tanı koymanız mümkün değil ve istatistiki olarak halen büyük ihtimalle grip veya nezleye yakalandınız. Koronavirüs teşhisi yalnızca ilgili testlerin pozitif gelmesi sonucunda konabilir. Yine de hastalık semptomlarına kulak verin ve önlem olarak kendinizi karantinaya alın.

Kesinlikle dışarı çıkmayın ve insanlarla temasınızı kesin. Acil durumlar haricinde, hastane de dahil olmak üzere hiçbir yere gitmeyin. Kesinlikle topluma açık yerlere, özellikle de iş yerinize, okula veya alışveriş merkezlerine gitmeyin. Hiçbir şekilde toplu taşıma araçlarına binmeyin.

Türkiye’de Alo 184 hattını arayarak bilgi isteyin. Bu hat üzerinde görev alan hekimler, size yapmanız gerekenleri söyleyecekler ve sizi gerekli yerlere yönlendirecekler. Sorularına dürüstlükle cevap verin, gereksiz yere bu hattı meşgul etmeyin.

Diğer insanlarla temastan kaçının. Örneğin hastalıktan şüphe ediyorsanız evinizde tek bir odada kalmaya çalışın ve akrabalarınızla da temasınızı olabildiğince azaltın. Evcil hayvanlarınıza dokunmaktan uzak durun; çünkü evcil hayvanların virüse yakalanıp yakalanmadığı konusu halen tartışmalı olsa da, hayvanlarınız virüsü bir odadan diğerine kılları ve derileri üzerinde taşıyabilirler. Ayrıca virüsün evcil hayvanlar üzerindeki etkisi bilinmediği için onları korumak adına da bu adım önemlidir. Hastalık süresince bir başkasından evcil hayvanlarınıza sizin yerinize bakmasını rica edin.

Eğer hastaysanız veya hasta birine bakıyorsanız yüz maskesi takmanızda fayda vardır. Özellikle de solunum sorunları çeken hastalarla ilgileniyorsanız maske takmanız önemlidir.

Öksürme ve hapşırma sırasında ağzınızı ve burnunuzu dirseğinizin içiyle veya bir mendille kapatın. Mendili sonrasında çöp kutusuna atın, yüzeylerde bırakmayın.

Her ne durumda olursanız olun, sık sık ellerinizi yıkayın. Evinizde bulunan havlu veya bardak gibi cisimleri diğer insanlarla ortak olarak kullanmayın. Bardaklarınızı, diş fırçalarınızı ve benzeri diğer cisimleri ayrı tutun ve sık sık yıkayın. Yüzeylere dokunmaktan kaçının, sık dokunduğunuz yüzeyleri normal temizlik ürünleriyle dezenfekte edin.

Eğer hekim tarafından evinizde kalmanız istenirse, buna harfiyen uyun ve aksi söylenene kadar evinizi terk etmeyin.

ACİL DURUM SEMPTOMLARI

Eğer aşağıdaki semptomları göstermeye başlarsanız, 112 Acil Yardım hattını arayarak tıbbi yardım isteyin (telefondaki sağlık personeline mutlaka COVID-19’dan şüphelendiğinizi de bildirin; diğer tüm semptomlarınızı anlatın):

Nefes almakta zorlanırsanız veya nefes darlığı çekerseniz,
Göğsünüzde azalmak bilmeyen bir ağrı veya baskı hissederseniz,
Kafa karışıklığı (hezeyan) yaşarsanız veya harekete geçmekte zorluk çekerseniz,
Dudaklarınız veya yüzünüz mavi bir renge dönmeye başlarsa.

EVDE TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Eğer normal semptomların ötesinde bir semptom göstermezseniz, gribe yakalanmanız halinde yaptığınız şeyleri koronavirüs için de yapabilirsiniz:
Bol sıvı (özellikle de su) tüketin.
Hekim tavsiyesi olmadan ilaç (özellikle de antibiyotik) almayın.
Eğer çok ağrınız varsa, miktarını abartmadan ağrı kesici alın.
Bol bol dinlenin.
Ve unutmayın: Koronavirüse yakalanmamış olmanız, semptomlarınızın önemsiz olduğu anlamına gelmemektedir. Grip de son derece ciddi olabilen bir hastalıktır ve mümkün olduğunca çabuk tedavi edilmelidir; aksi takdirde, salgınlar sırasında halihazırda aşırı yük altında olan sağlık sistemine ek bir yük olunmasına neden olabilir. Bu nedenle semptomlarınızı hiçbir zaman hafife almayın ve şüphelenmeniz halinde her zaman evde kalmayı seçin. (Kaynak)