Koronavirüs: İnfaz paketinde neler var, hangi suçlara infaz indirimi geldi?

Adalet ve Kalkınma Partisi, uzun süredir kamuoyunda beklenen ve koronavirüs salgını nedeniyle yeniden gündemine aldığı "infaz paketini" TBMM Başkanlığı'na sundu. Geçen hafta muhalefet partilerinin görüşüne sunulan teklif taslağında yer alan cinsel istismar ve uyuşturucu ticareti ve imaline ilişkin suçlar, infaz indirimi kapsamı dışına çıkarıldı.

Ayrıca, açık cezaevinde kalan denetimli serbestlik kapsamındaki hükümlüler, 31 Mayıs 2020'ye kadar izinli sayılacak, yani evlerine gidebilecekler, gerektiğinde bu süre uzatılabilecek. İnfaz paketinde yapılan düzenleme nedeniyle, 90 bin kişinin tahliye olması bekleniyor.

Başta İnfaz Yasası olmak üzere çeşitli yasalarda değişiklik yapan 70 maddelik yasa teklifinin bu hafta içinde TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülerek, hızla genel kurul gündemine alınması planlanıyor. Yasa teklifi ile getirilen bazı önemli düzenlemeler şöyle:

Cinsel istismar ve uyuşturucu ticareti kapsam dışı

• Teklifte, koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanma koşulları esnetiliyor. Buna göre cezaevinde infaz süresi üçte ikiden, 1/2'ye indiriliyor. Ancak uyuşturucu ticareti, imalatı, cinsel istismar, kasten adam öldürme ve terör suçları, indirim kapsamı dışında bırakılıyor.

AKP'nin ilk teklif taslağında, uyuşturucu suçları ve cinsel istismar suçları yönünden 3/4 olarak uygulanan cezaevindeki infaz süresinin 2/3'e düşürülmesi öngörülüyordu.

Denetimli serbestlik 30 Mart öncesinde işlenen suçlarda 3 yıl uygulanacak

• Cezaevindeki doluluğu azaltmak için, infaz indirimi kapsamı dışında tutulan, terör, uyuşturcu ticareti, cinsel istismar, kasten adam öldürme, özel yaşamın gizliliğine ilişkin suçlar istisna olmak koşuluyla, 30 Mart 2020'den önce işlenen suçlarda, denetimli serbestlik süresi, bir kereye özgü olmak üzere 1 yıl yerine 3 yıl olarak uygulanacak. Yani cezasının bitmesine 3 yıl kalmış olanlar da denetimli serbestlikten yararlanıp tahliye olabilecek.

• 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan kadınlar ile 70 yaşını bitirmiş hükümlüler yönünden ise yine geçici olmak kaydıyla, cezasının bitmesine 4 yıl kalmış olanlar için uygulanacak. Ağır hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını cezaevinde yalnız sürdüremeyen 65 yaşını doldurmuş hükümlülerin cezası, denetimli serbestlik tedbiri altında infaz edilecek. Çocuk hükümlülerin 15 yaşına kadar cezaevinde kaldığı 1 gün 3 gün; 18 yaşını dolduruncaya kadar kaldığı 1 gün ise 2 gün sayılacak.

Konutta infaza yeni düzenleme

• Kadın, çocuk, yaşlı, hasta hükümlüler için konutta infaz usulünün uygulanacağı hapis cezalarının sınırı artırılıyor. Bu kapsamda konutta infazın sınırı kadın, çocuk ve 65 yaşını bitirmiş erkeklerde altı aydan, bir yıla, 70 yaşını bitirmiş kişilerde bir yıldan iki yıla, 75 yaşını bitirmiş kişilerde, üç yıldan dört yıla çıkarılıyor.

• Beş yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlülerden maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurum koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği adli tıp kurumu raporuyla tespit edilenler de cezasını konutunda çekecek.

Yeni doğum yapan üç yıl veya daha az süreli hapis cezası alan kadınlar için de evde infaz hükmü uygulanabilecek.

• Hapis cezalarının hafta sonu ve geceleyin infaz kurumunda kalmak suretiyle infaz edilebilmesine ilişkin altı aylık sınır, kasıtlı suçlar bakımından bir yıl altı aya, ölüme neden olma hariç, taksirli suçlar bakımından ise üç yıla çıkarılıyor.

Açık cezaevlerindekilere salgın izni

• Teklife, koronavirüs salgını da dikkate alınarak yeni hükümler eklendi. Buna göre salgın nedeniyle açık cezaevlerinde bulunan hükümlüler ile denetimli serbestlik uygulanan hükümlüler, 31 Mayıs 2020 tarihine kadar izinli sayılacak. Adalet Bakanlığı, 2'şer aya kadar olmak koşuluyla bu süreyi iki kez uzatabilecek. Yani bu durumdaki hükümlüler evlerine gönderilecek.

İyi hale yeni kriter

• Hükümlüler ceza infaz kurumlarında bulunduğu tüm aşamalarda, en geç 6 ayda bir değerlendirmeye tabi tutulacak.10 yılın üzerinde olan cezalarla terör ve kasten öldürme gibi suçlardan mahkum olanların tahliyesine Cumhuriyet savcısının başkanlık edeceği bir kurul karar verecek.

Örgütlü, canavarca hisle yaralama ve tefecilik suçlarına ceza artırımı

• Suç işlemek amacıyla örgüt kuranlar için 2 yıldan 6 aya kadar olan ceza alt ve üst sınırı yeniden düzenlenerek, 4 yıldan 8 yıla kadar çıkarılıyor. Tefecilik suçlarında da 5 yıl olan ceza alt sınırı 6 yıla çıkarılıyor.

• Yaralama" suçlarının "canavarca his saiki" ile işlenmesi halinde (örneğin yüze kezzap atmak gibi) cezanın üst sınırı 13 yıl 6 aydan, 18 yıla çıkarılıyor.

İzin süreleri artırılıyor

• Teklifle zorunlu ve çok ivedi durumlarda, Cumhuriyet Başsavcılığının hapis cezasının infazına 6 ay ara verme yetkisi 1 yıla çıkarılacak. Ayrıca, hükümlülerin eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri halinde infaza ara verilebilmesine imkan tanınıyor.

• Açık cezaevlerinde bulunan hükümlülerin 3 günlük mazeret izin hakkı 7 güne çıkarılıyor. Hükümlülere, hasta olan yakınlarını ziyaret edebilmesi amacıyla verilen mazeret izin hakkı da bir defadan ikiye çıkarılıyor.

Ayrıca salgın hastalık, doğal afet, seferberlik savaş nedeniyle, izinden dönemeyen veya geç dönen hükümlülere ceza verilmeyecek.

Hücre ve haberleşmeden yoksun bırakmanın kapsamı genişletiliyor

• Haberleşme ve iletişim araçlarından yoksun bırakma nedenleri arasına, kurum idaresine bildirilen telefon numarası aracılığıyla teknik müdahale ile başka bir hatta yönlendirme yapmak suretiyle görüşme hakkı olmayan kişilerle görüşmek de ekleniyor. Cezaevinde alkol sokma veya bulundurmak da hücre cezası kapsamına alınıyor.

Her hükümlü cezaevine girecek

• Tüm hapis cezaları için bir yıllık sabit denetimli serbestlik süresinin uygulanması, toplumda cezasızlık algısına yol açtığı gerekçesiyle değiştiriliyor. Buna göre denetimli serbestliğin herkese bir yıl maktu olarak uygulanması yerine koşullu salıverilmeye esas alınan sürenin yarısında cezaevine girmesi, bu sürenin beşte birinin denetimli serbestlikle geçirilmesi öngörülüyor.

Ayşe Sayın  BBC Türkçe, Ankara