Kosova'da Sırp protestocularla çatışmalar alevlenince NATO askerleri konuşlandırıldı

Kosova'nın kuzeyinde Sırplar’ın boykot ettiği seçimlerde, çoğunlukta oldukları bölgede, etnik Arnavut belediye başkanlarının göreve gelmesiyle başlayan gerilim tırmandı. NATO barış gücü askerleri Kosova'daki üç belediye binası etrafında güvenlik kordonları oluştururken polis, Sırp protestocularla çatıştı. Sırbistan Cumhurbaşkanı orduyu en üst düzeyde savaş alarmına geçirdi.

Görgü tanıkları, kasabalardan biri olan İzveçan'da Kosova polisinin, güvenlik barikatını aşarak belediye binasına zorla girmeye çalışan Sırp kalabalığı püskürtmek için biber gazı sıktığını söyledi. Sırplar’ın geçen yıl polis teşkilatından ayrılmasının ardından göreve gelen etnik Arnavutlar’ın sayısı artmıştı.

İzveçan'daki Sırp protestocular NATO askerlerine göz yaşartıcı gaz ve şok bombaları fırlattı. Sırplar ayrıca polisle çatıştı ve NATO araçlarını Ukrayna'daki savaşta kullanılan bir Rus işaretine atıfta bulunan "Z" harfiyle sprey boyayla boyadı.

Sırbistan sınırına yakın Leposaviç'te de çevik kuvvet teçhizatlı ABD barış gücü askerleri, yüzlerce öfkeli Sırp'a karşı belediye binasının etrafını dikenli tellerle çevirdi.

Günün ilerleyen saatlerinde protestocular Leposaviç'in yeni belediye başkanına ait park halindeki bir araca yumurta fırlattı.

Sırbistan Savunma Bakanı Milos Vucevic gazetecilere yaptığı açıklamada, başkomutan olan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in, ordunun savaşa hazırlık seviyesini en üst düzeye çıkardığını söyledi.

Vucevic, "Bu, Sırbistan Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı'nın, ordu birliklerinin belirli, tanımlanmış pozisyonlarda konuşlandırılması için ek talimatlar yayınladığı anlamına geliyor" dedi.

Görgü tanıkları, NATO barış güçlerinin, Zubin Potok'taki belediye binasını da öfkeli yerel Sırplar’dan korumak için bloke ettiğini söyledi.

Belgrad destekli en büyük Kosovalı Sırp partisi olan Sırp Listesi'nin başkan yardımcısı Igor Simic, Kosova Başbakanı Albin Kurti'yi kuzeydeki gerilimi körüklemekle suçladı.

Simic, "Biz barıştan yanayız. Burada yaşayan Arnavutlar da barıştan yana ve sadece o (Kurti) kaos yaratmak istiyor" dedi.

Kosova'nın kuzeyinde çoğunluğu oluşturan Sırplar, 2008'de Sırbistan'dan bağımsızlık ilanını hiçbir zaman kabul etmediler ve Kosovalı Arnavutlar’ın baskıcı Sırp yönetimine karşı ayaklanmasının üzerinden yirmi yıldan fazla zaman geçmesine rağmen Belgrad'ı hala başkentleri olarak görüyorlar.

Etnik Arnavutlar, Kosova genelinde nüfusun yüzde 90'ından fazlasını oluşturuyor. Ancak kuzeydeki Sırplar, uzun süredir 2013 yılında AB ile imzalanan ve kendi bölgelerinde özerk belediyelerden oluşan bir birliğin kurulmasını öngören anlaşmanın uygulanmasını talep ediyor.

Sırplar Nisan ayındaki yerel seçimlere katılmayı reddetti ve etnik Arnavut adaylar, hiçbir olayın rapor edilmediği Mitroviçe dahil Sırplar’ın çoğunlukta olduğu dört belediyede belediye başkanlıklarını yüzde 3,5'lik bir katılımla kazandı.

Sırplar’ın Kosova hükümetinden talebi, etnik Arnavut belediye başkanlarını belediye binalarından uzaklaştırması ve Belgrad tarafından finanse edilen yerel yönetimlerin çalışmalarına devam etmesine izin vermesi.

Dört etnik Arnavut belediye başkanından üçü geçen Cuma günü, polis tarafından ofislerine götürüldü. Protestocularca taş yağmuruna tutulan polis, göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su ile karşılık verdi.

Kosova'nın bağımsızlığını güçlü bir şekilde destekleyen ABD ve müttefikleri ise Cuma günü Priştine'yi eleştirdi ve Sırplar’ın çoğunlukta olduğu bölgelerde halk desteği olmadan belediye başkanları atamanın ilişkileri normalleştirme çabalarını baltaladığını bildirdi.

ABD'nin Kosova Büyükelçisi Jeffrey Hovenier, Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani ve yeni belediye başkanlarından ikisiyle biraraya geldikten sonra gazetecilere açıklamalarda bulundu. Hovenier, "Şiddet ihtimali ve gerilimi azaltma ihtiyacı konusundaki endişeleri paylaştım" dedi.

Kurti, Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile hafta sonu yaptığı telefon görüşmesinin ardından Twitter mesajında Priştine'nin tutumunu savundu. Kurti, seçilmiş belediye başkanlarının tüm vatandaşlara hizmet sağlayacağını vurguladı.

Sırbistan Dışişleri Bakanı Ivica Dacic ise RTS devlet televizyonuna yaptığı açıklamada "Sırplar’ın çoğunlukta olduğu belediyelerde Sırplar tarafından seçilmemiş belediye başkanlarının bulunmasının mümkün olmadığını" söyledi.

VOA