Macron Moskova'da Putin'e Ne Önerecek?

PARİS — 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya ve Ukrayna arasındaki tansiyonun düşürülmesi için Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile yüzyüze görüşmek üzere bugün Moskova'ya gidiyor.

Macron, Salı sabahı da Kiev'e giderek Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky ile konuşacak. Aynı gün Berlin'de Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve Polonya Devlet Başkanı Andrzej Duda ile "Weimar Üçgeni" formatında bir araya gelecek. Yüzyüze temasları öncesinde ABD Başkanı Joe Biden ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile görüşen Macron'un hedefi ne? Ukrayna krizinin yatışması için Putin ve Zelensky'ye ne önerecek?

ABD Başkanı Joe Biden'ın güvenlik danışmanı Jake Sullivan'ın "Rusya Ukrayna'yı her an işgal edebilir" sözlerinin gölgesinde Putin ile "tansiyonun düşürülmesi için" görüşecek olan Macron, bir taraftan ABD ve NATO ile diğer taraftan da Rusya'nın ilerlemesinden endişe eden Polonya, Romanya, Litvanya, Letonya gibi sınırdaki AB üyesi ülkelerle temasta kalarak Moskova ziyaretine hazırlandı.

Putin ve Macron bugün öğleden sonra, ucu açık bir ikili görüme kapsamında biraraya gelecek. Başbaşa yapılacak görüşmede tutanakçılar ve çevirmenler dışında kimse olmayacak. Ardından bir basın toplantısı bekleniyor. İki lider akşam yemeğinde de görüşmeye devam edecek.

Ancak her ne kadar Fransa AB dönem başkanı olsa da Macron, Rusya'ya AB görevlendirmesi ile değil, Fransa Cumhurbaşkanı sıfatıyla gidiyor. Fransa, Brexit ile İngiltere'nin AB'ye veda etmesinin ardından, nükleer gücü ve BM Güvenlik Konseyi üyesi olan tek AB ülkesi olma özelliğine sahip. Bu nedenlerle AB içinde ön plana çıkarak, uluslararası sahnede rol alıyor. Son günlerde telefonu en çok çalan lider olan Putin, AB liderlerini ayrı ayrı Moskova'da ağırlıyor. Macron'dan önce Macaristan Devlet Başkanı Victor Orban Moskova'ya gitmişti. Macron'dan sonra ise Almanya Başbakanı Scholz Moskova'ya gidecek.

Macron ne önerecek?

VOA Türkçe'nin Elysee diplomatlarından edindiği bilgilere göre, Fransa Cumhurbaşkanı Moskova'dan bu aşamada "herşeyi çözüme kavuşturup, büyük bir anlaşma ile dönmeyi" beklemiyor. Fransız diplomatlar Macron'un hedefini, "gerilimi düşürecek somut adımlar atılmasını sağlamak" diye özetliyor. Somut olarak Macron, ayrılıkçı Donbass bölgesinde temas hattındaki gerilimi düşürecek bir anlaşma elde etmek istiyor. Bunu da Normandiya sürecini ve uygulanmayan Minsk Anlaşması'nı yeniden canlandırarak yapmayı hedefliyor.

Ancak Macron, bu planın işleyebilmesi için "Rusya'dan Ukrayna'ya herhangi bir müdahalede bulunmama" taahhüdünü almaya çalışacak. Sembolik olarak da Kremlin'den Ukrayna yakınlarındaki, örneğin Beyaz Rusya veya Karadeniz'deki askeri gücünü azaltacağı vaadini almak istiyor. ABD ve NATO'nun dile getirdiği gibi "Ukrayna'nın egemenliğine ve her devletin hangi ittifaka gireceğine karar verme hakkına saygı" duyulması gerektiği görüşünü de savunacak.

Macron, buradan aldığı taahhütlerle Kiev'e geçerek Zelensky ile "Moskova gezisinin sonuçlarını analiz edecek." Kiev'in hemen ardından aynı gün Berlin'e geçerek, sonuçları AB içindeki partneri Almanya ve Rusya ile diyaloğa geçilmesinden büyük kaygı duyan, AGİT dönem Başkanı Polonya'nın Devlet Başkanı Andrzej Duda ile değerlendirecek.

Macron, Avrupa Parlamentosu'nda AB dönem başkanlığının hedeflerini açıklarken belirttiği gibi Putin ile, "Yeni Avrupa güvenlik stratejisini" de tartışacak.

Macron: "Gerçekçi olmak lazım"

Konuya ilişkin haftalık Pazar gazetesi Journal du Dimanche'a konuşan Macron, Rusya'nın "her an saldırabileceği" ihtimalini göz ardı ederek, "Çok gerçekçi olmak lazım. Rusya'dan tek taraflı jestler alamayacağız, ancak karşılıklı güvene dayalı mekanizmalar ve jestler inşa etmeden önce durumun daha da kötüleşmesini önlemek esas. Rusya'nın bugün jeopolitik hedefi açıkça Ukrayna değil, NATO
ve AB ile birlikte yaşama kurallarını netleştirmek istiyor. Bu büyük ulus ve büyük halkın kendi travmalarını dile getiren ifadelerini anlıyorum" diye konuştu.

Merkez sol Le Monde gazetesi, "Macron Macron, riskli bir diplomatik görev için Moskova'da" başlıklı yazısında, "Macron bu adımıyla büyük oynuyor. Eğer AB dönem başkanı Fransa lideri Moskova'dan eli boş dönerse rahatsız edici olabilir" yorumunda bulundu. Le Monde, Macron'a yakın iki kaynağa dayanarak, "Macron'un ziyaretinin amaçlarından biri zaman kazanmak ve durumu en azından Fransa, Macaristan, Slovenya gibi seçime giden AB ülkelerindeki durum netleşene kadar, yani Nisan ayına kadar dondurmak istiyor" bilgisini paytlaştı.

Sağ eğilimli Le Figaro gazetesi ise, "Vladimir Putin krizden bir çıkış yolu bulmak için Emmanuel Macron'un elini tutmayı mı planlıyor? Yoksa sadece Fransız Cumhurbaşkanı'nı manipüle ederek zaman kazanmak mı istiyor?" sorusunu sorarak gezinin riskine dikkat çekiyor. Macron'un Putin'i devlet töreni ile Fransa'da ağırlamasının sonuç vermediği gibi, Balkan ülkelerinde "Paris, Kremlin yanlısı" eleştirilerin alevlendirdiğine dikkat çeken gazete, Macron'un diyalog çabalarının Rusya'nın Wagner milisleri aracılığıyla Mali'de Fransa karşıtı propagandayı arttırmasını engellemediğine dikkat çekerek, "Bu nedenlerle Cumhurbaşkanı'nın yeni Rus girişimi risklidir" dedi.

"Yalnız gitmesi yeterli olur mu?"

Opinion gazetesi yazarı, savunma ve jeopolitika uzmanı Jean Dominique Mercher, Macron'un Rusya temasları hakkında yayınladığı makalede, "Macron'un Moskova'ya gitmesi iyi bir şey ama yalnız gitmesi gerçekten talihsiz. Evet, gitmeden önce itiraz edebilecek herkesi telefonla aradı. Ama bir şans kaçırıldı, Macron Moskova'ya Alman Başkanaı Olaf Scholz ile gitmeliydi. Hatta AB Konsey Başkanı Charles Michel ya da İtalya Devlet Başkanı Mario Draghi de kendisine eşlik edebilirdi. Ama Macron Moskova'dayken, Scholz Beyaz Saray'da olacak. Macron belki oraya yalnız giderek seçim kampanyası öncesi bir kaç puan toplayabilir. Ancak Moskova'ya dünyadakki yeni dengeler bu durumdayken, tek başına gitmesi, belirleyici olmak için çok yetersiz" diye eleştirdi.

VOA