Azerbaycan’da 2016’da insan hakları savuncusu Giyas İbrahimov ile birlikte Haydar Aliyev’in heykeline yazı yazmasının ardından tutuklanan ve 2019’da afla serbest bırakılan Bayram Mammadov, İstanbul’da ölü bulunmuştu.

Mammadov’un 2 Mayıs’ta Moda sahilinde, "denize düşürdüğü terliklerini almak isterken kendisinin de denize düştüğü ve açıklara sürüklenerek gözden kaybolduğu" iddia edildi. Emniyet’e kayıp başvurusu yapmak üzere giden bir arkadaşı Memmedov’un cesedini teşhis etti. Konuyla ilgili soruşturma başlatıldı, ancak polisin hazırladığı raporda bunu “şüpheli ölüm” olarak nitelendirmedi.

Mammadov'un ölümüyle ilgili soru işaretleri Meclis gündemine taşındı. HDP İzmir Milletvekili Murat Çepni, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde şunları ifade etti:

"Bayram Mammadov, Azerbaycan kamuoyunun yakından tanıdığı ve dış ülkelerin de takip ettiği bir insan hakları savunucusudur. 2016 yılında, Giyas İbrahimov ile birlikte Haydar Aliyev’in heykeline ‘’Mutlu Köleler Günü’’ yazısını yazmasının ardından tutuklanmış, kendisine, uyuşturucu madde bulundurma suçlamasında bulunulmuş, uyuşturucu bulundurma suçlamasını reddetmesine karşın 10 yıl hapis cezasına çarptırılmış ve 2019 yılında af ile serbest bırakılmıştır. Mahpustan çıktıktan 10 gün sonra tekrar tutuklanmış ve 30 gün sonra salıverilmiştir. Yakınları, daha önceden olduğu gibi bu tutukluluk süresinde de kötü muamele ve yoğun işkence gördüğünü iddia etmişlerdir. Mamadov’un Ölümünden 10 gün önce aynı suçtan yargılanan arkadaşı Giyas İbrahimov, hiçbir gerekçe gösterilmeden sınır dışı edilmiş ve bir daha Türkiye’ye giremeyeceği kendisine bildirilmiştir. İbrahim’in Babası Ferman Mammadov, oğluyla en son 1 Mayıs 2021 tarihinde görüştüğünü ve bir hafta içinde Bakü’ye gelmeyi planladığını açıklamıştır. Yakınları, ayrıca, Mammadov’un MİT tarafından izlendiğini, daha önce İstanbul Havaalanı’nda bir görevli tarafından sorguya çekildiğini de iddia etmektedirler."

"Bayram Mammadov,  Azerbaycan kamuoyunda çok destek gören ve bir çok ülkede eylemleri takip edilen bir insan hakkı savunucusu olduğundan; Azerbaycan basınında çıkan haberler ve Emniyet Müdürlüğünün olayı intihar sonra da kaza olarak açıklamasından dolayı, olayın  üstünün örtülmeye çalışıldığı görüşü oluşmuştur" diyen Çepni, "Mammadov'un ölümü ile ilgili detaylı araştırmalar yapılarak, şüphelerin giderilmesi ve biran önce olayın aydınlatılması gerekmektedir." ifadelerini kullandı.

9 SORU

Çepni, önergesinde Soylu'ya şu soruları yöneltti:

1-Aktivist Bayram Mammadov'un şüpheli ölümü detaylı araştırılıp, etkin bir soruşturma yürütülecek midir?  Olaya dair failler belirlenirse kamuoyu ile paylaşılacak mıdır? 

2- Azerbaycan kamuoyunda  tanınan ve yakından  takip edilen bir insan hakları savunucusunun ölümünü,  Emniyet Müdürlüğü ilk raporunda neden  ‘’şüpheli ölüm’’ olarak nitelendirmemiştir?  

3- Emniyet Müdürlüğü,   Mammadov’ın terliğinin arkasından denize atladığını ne şekilde tespit etmiştir? Bu konuda güvenlik kameralarında görüntüler mevcut mudur? Olayın görgü tanıklarının Emniyet Mensubu olduğu iddiası doğru mudur? 

5- Bayram Mammadov,  ölümünden önce ailesini arayarak Bakü’ye geleceğini bildirmiştir. Bu durum Emniyet Müdürlüğünün ilk yaptığı “intihar etti” açıklamasıyla çelişki yaratmamakta mıdır? 

6- Mammadov’un MİT tarafından izlendiği, daha önce İstanbul Havaalanı’nda bir görevli tarafından sorguya çekildiği iddiası doğru mudur? Bu iddia araştırılacak mıdır? 

7- Mammadov’un ölümü ile ilgili Azerbaycan Hükümeti ile görüşme yapılmış mıdır? Olayın bütün yönleriyle araştırılması için Azerbaycan hükümeti ile işbirliği yapılmakta mıdır? 

8- 2015- Mayıs 2021 tarihleri arasında Azerbaycan vatandaşı kaç kişi Türkiye’den sınır dışı edilmiştir? Sınır dışı gerekçeleri nedir? Bunlardan kaç kişi Azerbaycan’da ceza almış kişilerdir?  

9- 2015- Mayıs 2021 tarihleri arasında Türkiye’de yaşayan kaç Azerbaycan vatandaşı şüpheli bir şekilde ölmüştür? Kaç Azerbaycan vatandaşı intihar etmiştir? 

CUMHURİYET