Mart 2020 – Anayasa Mahkemesi Kararları Bülteni

Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Abdülkadir Yılmaz Ve Diğerleri Başvurusu (2), Başvuru Numarası: 2016/13649, Karar Tarihi: 29/1/2020

Soma’da 13 Mayıs 2014 günü meydana gelen maden maden faciasında yakınlarını kaybeden başvurucuların yakınlarının ölümüne ilişkin etkili soruşturma yürütülmediği iddiası – Yaşam hakkı ihlali iddiasını etkili şekilde soruşturma yükümlülüğünün ihlali

Melih Dalbudak Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/16050, Karar Tarihi: 13/2/2020

10 Eylül 2013 tarihinde Beyoğlu’nda bulunan üç polisin ateşlediği biber gazı kapsülüyle alnından yaralanan, doktor raporuna göre alnının sağında 4-5 cm’lik bir kesi bulunan ve subdural hematom (beyin kanaması) tanısı nedeniyle hastaneye yatırılan başvurucunun polislerle ilgili şikayetinde soruşturma izni verilmemesi – Yaşam hakkının esas ve usul yönünden ihlali

İşkence ve kötü muamele yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Ayşe Adanalı Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/76401, Karar Tarihi: 13/2/2020

Gezi Parkı olayları kapsamında Taksim Dayanışma Platformu’nun Taksim’de yapacağı basın açıklamasını izlemek amacıyla olay yerinde bulunduğunu ve ardından annesiyle buluşacağını belirten başvurucunun Taksim Meydanı’ndayken 8 Temmuz 2013 tarihinde gerekçe gösterilmeden yakalanıp gözaltına alındığını, üç gün gözaltında kaldığını, gözaltı sürecinde iç çamaşırını cinsel organı görünecek şekilde indirmesi istenerek kadın bir polis memuru tarafından yapılmak istenen aramaya karşı çıktığını, gözaltına alındığı ikinci gün doktor raporu alınması için götürülürken koridorda erkek bir polis memurunun sol kolunu ters kelepçe pozisyonunda bükerek kendisini duvara yapıştırdığını, yavaş yürüdüğü için bu şekilde davrandığını, kadın polis memurunu teşhis edebileceğini, erkek olanı teşhis edemeyeceğini söyleyerek yaptığı şikayette kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi – İnsanlıkdışı muamele yasağının maddi ve usuli yönden ihlali

Cihan Mutlu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/9422, Karar Tarihi: 13/2/2020

31 Mayıs 2013 tarihinde Gezi Parkı eylemleri sırasında arkasından yaklaşan kolluk memurları tarafından hakarete maruz kalan, ensesinden tutularak yere yatırılan ve atılan göz yaşartıcı gaz kapsülüyle başından yaralanan, aynı gün başında hayat fonksiyonlarını ağır derecede etkileyecek düzeyde çökme kırığı olduğu için ameliyata alınan ve iki ay iş göremez raporu verilen başvurucuyu yaralayan polis memurları hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Eziyet yasağının esas ve usul yönünden ihlali

İbrahim Çay Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/16236, Karar Tarihi:13/2/2020

Muğla’da çiftçilik yapan başvurucuya Facebook’ta örgüt lehine paylaşımlar yaptığı iddiasıyla bölgede yaşayan bir askerin hayatını kaybetmesinin ardından bölge halkı tarafından linç girişiminde bulunulması ve evin önünde toplanan kalabalığın “Terörist burda, evini bastık” diye bağıran ve küfür eden kalabalıktan korkan başvurucunun evinden çıkıp kaçmaya çalışırken önü kesilerek bu kişiler tarafından sopalarla yaralanması, dişlerinin kırılması ve Atatürk büstünün öptürülmesi, bu sırada polis memurlarının “Verecen bu pis teröristi halkın eline, böylelerinin cezasını versin” dediğini, bir diğer polis memurunun sırtına tekme atarak “Kalk git lan ileri” diyerek hakaret ettiğini ve sonrasında jandarma karakolundaki askerlerden birinin “Mersin’den terörist çıkmaz, sen nerden çıktın orospu çocuğu, pis terörist” diyerek kafasını iki kez duvara vurmak suretiyle kendisini darp etmesi, ifadesi alındıktan sonra can güvenliği için hiçbir önlem alınmaması nedeniyle sabaha kadar karakolda bekletilmesi ve kolluk görevlilerinin olay mahalline gecikmeli olarak geldiğini, dolayısıyla meydana gelen olayla bağlantıları olduğunu ve bu nedenle görevlerini ihmal ettikleri iddiasıyla yapılan şikayette kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Maddi bakımından açıkça dayanaktan yoksunluk nedeniyle; usul yönünden hukuk yolları tüketilmediğinden kabul edilemezlik kararı

Ersin Aytaş ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/14965, Karar Tarihi: 27/2/2020

21 Ağustos 2015 tarihinde Van’ın Gevaş ilçesinde bulunan jandarma kontrol noktasına gerçekleştirilen bomba yüklü araç saldırısından sonra başvurucuların şüphe üzerinde durdurulması ve yakalandıkları sırada elbiselerinin yırtık olduğu, yüzlerinde ve vücutlarının çeşitli yerlerinde yara ve morlukla birlikte darp ve kan izlerinin bulunduğu,  aracın farları sönük, camları kırık ve sağ ön lastiği patlak vaziyette olduğu gerekçesiyle gözaltına alınmaları ve gözaltında darp edildikleri iddiasında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Kötü muamele yasağının usul boyutuyla ihlali

Özgürlük ve güvenlik hakkı

Faik Doğan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/12692, Karar Tarihi: 8/1/2020

Başvurucunun darbe girişiminden sonra hakkındaki gizli tanık beyanları, üniversiteye hazırlık döneminde FETÖ/PDY ile iltisaklı olan Işık Dershanesi’nde öğrenim görmesi ve anılan örgütle iltisaklı olan Bank Asya’da 17-25 Aralık sürecinden sonra katılım hesabı açması nedeniyle örgüt üyeliğinden tutuklanması – Tutuklamanın hukuki olmaması dolayısıyla kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemezlik kararı

N.D. Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/21990, Karar Tarihi: 9/1/2020

Darbe girişimi sırasında hakim olan başvurucunun HSYK tarafından meslekten çıkarıldığı ve bu kararın kesinleştiği; Tanık S.Y.nin 13/4/2017 tarihli ifadesi ve Emniyet tarafından düzenlenen 5/6/2017 tarihli HTS analiz raporunda, başvurucunun kullandığı telefonla haklarında FETÖ/PDY kapsamında soruşturma yürütülen genellikle yargı mensubu olduğu ve örgütün üst düzey yöneticisi oldukları bilinen bir kısım kişiyle görüşmesi nedeniyle FETÖ/PDY üyeliğinden tutuklanması – Kuvvetli suç şüphesi olmadığından özgürlük ve güvenlik hakkının ihlali

Sedat Laçiner Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/47628, Karar Tarihi: 12/2/2020

Başvurucunun 15 Temmuz darbe girişiminden sonra FETÖ/PDY üyesi olduğu iddiasıyla tutuklanması – açıkça dayanaktan yoksunluk sebebiyle kabul edilemezlik kararı

Adil yargılanma hakkı

Adem Köse Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/34043, Karar Tarihi: 28/1/2020

17/10/2019 tarihli ve 7188 sayılı Kanun’un 29. maddesi ile 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 286. maddesine eklenen (3) numaralı fıkra uyarınca bazı suçlar yönünden daha önce bölge adliye mahkemeleri ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlara karşı temyiz kanun yoluna başvurulması imkanı getirilmesi nedeniyle temyiz yolu henüz tamamlanmadığı için bu grup başvurular hukuk yolları tüketilmediği için kabul edilemez bulundu.  

İbrahim Kaya Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/29474, Karar Tarihi: 28/1/2020

Bilişim sistemleri banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle dolandırıcılık suçundan 2 yıl 6 ay hapis ve 4.000 TL adli para cezasına hükmedilen başvurucuya karar yüzüne karşı okunduğu için gerekçeli kararın tebliğ edilmemesi – Adil yargılanma hakkı kapsamındaki savunma için gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olma hakkının ihlali

Mehmet Okyar Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/38342, Karar Tarihi: 13/2/2020

Y.P.nin zimmet eylemlerini bilmesine ve denetimle görevli olmasına rağmen onun eylemine kasten göz yumarak zimmet suçuna müşterek fail olarak iştirak ettiği iddiasıyla hakkında açılan davaya Sayıştay tarafından yapılan inceleme sonucunda dava konusu usulsüz işlemlerde sorumluluğunun bulunmadığına dair verilen kararı eklemesine rağmen söz konusu kararın “sonucu değiştirecek nitelikte” görülmemesi ve mahkumiyet kararının gerekçesinde değinilmemesi – Gerekçeli karar hakkının ihlali

Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı

Emine Göksel Başvurusu [Genel Kurul], Başvuru Numarası: 2016/10454, Karar Tarihi: 12/12/2019

Ödenmediği iddia edilen iki çekten dolayı eşi aleyhine başlatılan icra takibi nedeniyle başvurucuyla sahibi oldukları aile konutuna haciz konulması ve başvurucunun aile konutunun haczedilemeyeceğine ilişkin itirazının dava ehliyeti olmadığı gerekçesiyle reddedilmesi – Aile hayatına saygı hakkının ihlali

K.Ö. başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/34068, Karar Tarihi: 28/1/2020

Silahlı terör örgütüne üye olma suçundan tutuklu bulunduğu Samsun E Tipi cezaevinden ailesine birer gün arayla eşinin doğum gününü kutlamak için yaptığı çiçek resmi, beş yaşındaki kızının kendisi için istediği gül resmi ile iki yaşındaki kardeşi için istediği araba resmini içeren üç faks gönderen başvurucunun araba resmi içeren faksına arabanın ön tekerleğinde bulunan “6” rakamı ve kaputtaki “H” işaretinin birleştirilince şifre olma ihtimalinin yüksek olduğu gerekçesiyle el konulması ve gönderilmemesi – Haberleşme özgürlüğünün ihlali

Temel Coşkun Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/1632, Karar Tarihi: 29/1/2020

Dönemin AKP milletvekili olan başvurucunun MHP milletvekili L.T.’nin TBMM kürsüsünde “Ya ne hakareti, bunlar faşist ya faşist “, “Nereden geldiği belli olmayanlar böyle konuşur, hep böyle olmuştur, nesebi gayrisahih” ve “Çık, milletten özür dile, milletten! Çık, Rumelililerden özür dile! Terbiyesiz adam!” sözlerinin hakaret içeren ifadeler olduğunu ve kişilik haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek L.T. aleyhine açtığı tazminat davasının reddedilmesi – Şeref ve itibarın korunması hakkının ihlal edildiği iddiası açıkça dayanaktan yoksunluk nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Şennur Acar Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/9370, Karar Tarihi: 27/2/2020

1 Aralık 2016 tarihinde Sincan 2 No.lu cezaevinde tutuklu bulunan eşini ziyarete gittiği sırada sol eline “Vahapoğlu bş.yard. Mağdur Komisyonu MHP başı, M. Erdoğan sormak istediği bir şey var mı? Komutan dinlenmesi merak ettiğini ifade, yapabileceğimiz hakim ve savcılarla görüşüp öncelikli yargılama, adil yargılama istiyoruz, hakimlerin kendi iradesi” ifadelerinin yazılı olduğu, söz konusu yazıların örgütsel haberleşme notu olduğu değerlendirilerek Ceza İnfaz Kurumunun güvenliğini tehlikeye düşüren davranış denilerek başvurucunun on iki ay süreyle eşini ziyaretten men edilmesi – Aile hayatına saygı hakkının ihlali

İfade Özgürlüğü

Mehmet Mihdi Bala Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/15088, Karar Tarihi: 8/1/2020

Gaziantep Üniversitesi içindeki bir yurtta aynı odada kalan iki öğrencinin sarı-kırmızı-yeşil renklerindeki tespih nedeniyle “O hangi takımın renkleri?” şeklindeki sorusuna “Kürdistan bayrağının renkleri” şeklindeki cevap vermesi üzerine başlayan kavgada “Ya Allah, Bismillah, Allahu Ekber” şeklinde slogan atan yaklaşık 30 kişilik öğrenci grubuna karşı taşlı saldırı girişiminde bulunulması, ertesi gün Fırat Haber Ajansı’nın basın açıklamasına ilişkin haberinden sonra 250 kişilik bir grup “katil polis üniversiteden defol, faşizme karşı omuz omuza, Kürt halkı uyuma onuruna sahip çık, baskılar bizi yıldıramaz, direne direne kazanacağız, kahrolsun faşizm, Antep faşizme mezar olacak, biji serok Apo (yaşasın başkan Apo), be serok jiyan nabe (başkansız yaşam olmaz), jin jiyan azadi (kadın yaşam özgürlük)” şeklinde sloganlar atılması nedeniyle başvurucunun örgüt çağrısı üzerine düzenlenen gösteriye katılması sebebiyle terör örgütü üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme suçundan 3 yıl 1 ay 15 gün; terör örgütünün propagandasını yapma suçundan 1 yıl 8 ay hapis cezası ile cezalandırılması – İhlal yok

Esma Seydaoğlu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/15566, Karar Tarihi: 8/1/2020

26 Temmuz 2014 tarihinde Barış ve Demokrasi Partisi üyelerinin Selahattin Demirtaş’ın cumhurbaşkanlığı seçimlerinde adaylığını desteklemek amacıyla düzenledikleri yürüyüşe katılan başvurucuya yürüyüş sırasında taşıdığı pankartların içeriği ve katıldığı sloganlar nedeniyle terör örgütünün propagandasını yapma suçundan on ay hapis cezası verilmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (HAGB) karar verilmesi – İfade özgürlüğünün ihlali

Baver Mızrak Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/19280, Karar Tarihi: 9/1/2020

Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi 4. sınıf öğrencisiyken üniversitede düzenlenecek bir etkinlik sırasında yaklaşık 150 kişiden oluşan bir öğrenci grubu tarafından “Biji Serok Apo (Yaşasın Başkan Apo), Katil Polis Üniversiteden Defol, Dicle Uyuma Onuruna Sahip Çık, Dişe Diş Kana Kan Seninleyiz Öcalan, Direne Direne Kazanacağız, T.C’nin Piçleri Yıldıramaz Bizleri, PKK burada Hizbul Şeytan Nerede” şeklinde sloganlar atılması nedeniyle başvurucuya terör örgütünün propagandasını yapma suçundan 10 ay hapis cezası ve bu hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi  – ihlal yok

Zerga Öztürk Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/4556, Karar Tarihi: 9/1/2020

BDP İzmir İl Teşkilatı Kadın Kolları üyelerinin Öcalan’ın cezaevi koşullarını protesto etmek amacıyla 28 Ağustos 2012 tarihinde düzenledikleri oturma eylemi sırasında “Biji serok apo (yaşasın başkan [A.]); selam selam İmralı’ya bin selam; disa disa serhildan serokeme [Ö.] (Yine yine direniş başkanımız [Ö.] ); Barış, hemen şimdi; [Ö.ye] özgürlük; [Ö.ye] yaklaşın, savaş, barış geleceğimizdir; kadını yaratan [Ö.ye] bin selam” şeklinde sloganlar atılması ve “Cerxa Şeroşe” (Devrim Çarkı)” isimli marş söylenmesi nedeniyle nedeniyle başvurucuya terör örgütünün propagandasını yapma suçundan 10 ay hapis cezası ve bu hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi – İfade özgürlüğü ihlali

Gökçe Ekin Baran Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/13539, Karar Tarihi: 9/1/2020

19 Nisan 2016 tarihinde Ankara Konur Sokak ile Yüksel Caddesinin kesiştiği noktaya Öğrenci Kolektifleri platformuna ait “Çember kırılacak üniversite kazanacak. 1 Mayısa, sokaklara, özgürlüğe. Öğrenci Kolektifleri” yazılı afiş asması nedeniyle başvurucuya 219 TL idari para cezası verilmesi – İfade özgürlüğü ihlali

Ali Taştan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/5809, Karar Tarihi: 29/1/2020

2 Temmuz 2015 tarihinde Karşı gazetesine TEOG sınavıyla ilgili “TEOG’daki yanlış soruların altından yeni çete iddiası çıktı…” başlıklı röportaj veren başvurucuya hakaret suçundan 1 yıl 2 ay 17 gün hapis cezası verilmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması – İfade özgürlüğü ihlali

Azat Yıldırım Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/15279, Karar Tarihi: 29/1/2020

Mardin Barosu avukatı ve bir dönem başkanı olan başvurucuya dönemin Adalet Bakanı olan Sadullah Ergin’in 27 Mart 2013 tarihinde düzenlediği bir basın toplantısında çözüm süreciyle ilgili “Bir savcı çıktığında, ‘siz niye Türkiye’ye barışı getirmeye çalışıyorsunuz diye hesap mı soracaktır? Akan kanın, gözyaşının dindirilmesi için niçin gayret ediyorsunuz diye mi soracaktır? Bu suçsa ben bu suçu işliyorum burada.” açıklamasının ardından 28 Mart 2013 tarihinde sosyal medya hesabından “‘Adalet Bakanı’ barış istemek suçsa ben bu suçu isteyerek işliyorum’ demiş. Ben de bu suçu işliyorum Mardin’in niteliksiz ve seviyesiz hakim ve savcılarına büyük bir zevk ile duyurulur.” paylaşımı nedeniyle 24 hakim ve savcıya karşı hakaret suçu işlediği iddiasıyla 13.680 TL adli para cezası verilmesi – İhlal yok

Deniz Karadeniz ve Diğerleri Başvurusu [Genel Kurul], Başvuru Numarası: 2014/18001, Karar Tarihi: 6/2/2020

19 Mart 2014 tarihinde yerel seçimler nedeniyle Edirne’de başbakanın katılacağı açık hava toplantısında ÖDP ve TKP il parti binasından “Katil, Hırsız AKP” yazılı bir pankartın sarkıtılması nedeniyle polis müdahalesinde bulunulması – İfade özgürlüğünün ihlali (ayrıca, insanlıkdışı muamele yasağının maddi ve usul yönünden ihlali)

Dernek kurma, toplanma ve gösteri özgürlüğü

Sinan Cem Öztürk Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/13477, Karar Tarihi: 9/1/2020

21 Mart 2016 günü aralarında başvurucunun da bulunduğu bir grup öğrencinin 2016 yılında gerçekleşen bombalı saldırıları protesto etmek amacıyla Fakültenin bahçesinde toplanarak üstünde “Sarayın İstikrarı / 5 Haziran 2015 HDP Diyarbakır Mitingi / 20 Temmuz 2015 Suruç/ 10 Ekim 2015 Ankara Barış Mitingi / 12 Ocak 2016 Sultanahmet Meydanı / 6 Şubat 2016 Cizre Bodrum Katı / 17 Şubat 2016 Genelkurmay Önü / 13 Mart 2016 Güvenpark / 19 Mart 2016 İstiklal Caddesi / Katliam, Kan, Yayın Yasağı, Gözyaşı Öğrenci Kolektifleri” yazan iki afiş asmaları nedeniyle gözaltına alınması ve 219 TL idari para cezası verilmesi – İfade özgürlüğü ihlali

Medine Eren Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/14588, Karar Tarihi: 12/2/2020

1 Mayıs 2014 tarihinde HDP yetkilileriyle 1 Mayıs’ı kutlamak için Şişli’ye giden başvurucunun tazyikli su, göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi nedeniyle kaçtığı ara sokakta arkasından yaklaşık beş metre mesafeden atılan göz yaşartıcı gaz kapsülün sol bacağı arka kısmına isabet etmesi nedeniyle yüzüstü yere düştüğünü, yanına gelen bir polis memurunun yaralanan bacağına tekme atarak hakaret ve tehdit ettiğini iddia etmesi üzerine açılan soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edilmediğine (kötü muamele bakımından açıkça dayanaktan yoksunluk sebebiyle kabul edilemezlik kararı)

Mülkiyet hakkı

Fenerbahçe Spor Kulübü Derneği Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/4483, Karar Tarihi: 13/2/2020

2012-13 sezonu Kadınlar Voleybol Ligi’nde giyilecek formalara reklam alınmasına ilişkin olarak 300.000 TL karşılığında yapılan şirket sözleşmesinin ardından 5/4/2001 tarihli ve 24364 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Mülkiyeti ve Kullanımında Bulunan Spor Tesislerinde Yapılacak Spor Faaliyetleri ile Genel Müdürlüğün Gözetim ve Denetiminde Düzenlenecek Olan Spor Organizasyonlarına Katılan Kulüp ve Kişilerin Her Türlü Spor Malzemeleri ile Araç ve Gereçlerine Reklam Konulmasına Dair Yönetmelik’in (Yönetmelik) 9. maddesi gereğince Kadınlar Voleybol Ligi 2012-2013 voleybol sezonunda oynanan müsabakalarda giyilen formalar için alınan reklama ilişkin sözleşmeden elde edilen gelirin %5’inin ödenmesinin talep edilmesi fakat söz konusu Yönetmeliğin daha sonra kaldırılmasına rağmen başvurucunun hukuka aykırı karar nedeniyle 15.000 TL ve icra giderlerini ödemek zorunda kalması – Mülkiyet hakkının ihlali (3289 sayılı Kanun’da yer verilen reklam geliri tanımının muğlak olması, reklam gelirinden hangi oranda tahsilat yapılacağına dair sınırlayıcı bir düzenlemenin kanunda öngörülmemiş olması ve tahsilatın nasıl yapılacağına ilişkin belirsizlik göz önüne alındığında; idare tarafından başvurucudan alınan reklam geliri payının esaslı unsurlarının kanunla belirli ve öngörülebilir bir biçimde düzenlenmemiş olması nedeniyle mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin Anayasa’nın 13., 35. ve 73. maddelerinde öngörülen kanunilik ilkesini ihlal ettiğine)

Benan Molu 

https://anayasagundemi.com/2020/04/10/mart-2020-anayasa-mahkemesi-kararlari-bulteni/#more-9580