Samar için Gazze'de hayatı felç eden elektrik kesintileri, oğlunun akciğerlerinin güçten düşmemesi için en yakın hastaneye götürürken yaşadığı günlük telaş demekti.

Oğlu, kendisini nefes almak için makineye bağımlı hale getiren bir akciğer hastalığından muzdarip. Ancak makine elektriğe bağlı ve elektrik de Gazze'de ciddi derecede az bulunuyor.

Samar'ın hikayesi hiç de benzersiz değil, zira yerleşim bölgesinin iki milyon sakini, İsrail'in 2016'dan beri uyguladığı ablukadan dolayı yaklaşık üç saatlik elektrikle hayatta kalmaya çalışmak zorunda.

Hastaneler ve diğer binalar, kesintiler sırasında çalışmayı sürdürmek için jeneratörlere güveniyor ama jenaratörler pahalı ve bu da yakın zamana kadar Samar'ın karşılayamayacağı türden bir lükstü.

Bir şirketin ödüllü girişimcisi ve CEO'su Mecid Meşrevi, Gazze'deki enerji krizine radikal çözümler sunuyor.

The Independent'a konuşan Meşrevi, "Toplumumdaki iki ciddi sorunu ele almak istedim: Elektrik ve inşaat malzemeleri" diyor.

Meşrevi, abluka karşısında elektrik sağlamak için güneş enerjisi kullanan SunBox adlı bir jeneratör tasarladı. Konut sakinlerinin çatılarına monte edebileceği panellere bağlanan makine, bin kilovat elektrik üretiyor ve tam kapasiteye ulaşıncaya kadar yeniden dolması için sadece üç saat yetiyor. Meşrevi, "Gazze'de güneş hiç tükenmeyecek" diye espri yapıyor.

Samar, "SunBox, çocuklarıma ders çalışmaları için gereken ışığı sunan ve onların televizyon izlemelerine yarayan bir cihazdan fazlası; hasta çocuğumun tıbbi cihazını çalıştırmak için elektrik sağlayarak gerçekten hayatımı değiştirdi (...) Artık her gün hastaneye gidebilir miyim gidemez miyim diye endişelenmeme gerek kalmadı. Vaktinde yetişmek için artık koşturmak zorunda değilim. Dolayısıyla bir şeyler olmadan önce ona oksijen sağlayabiliyorum" diyor.

SunBox cihazının tamamen dolması için üç saat yetiyor (Mecid Meşrevi/The Independent)

Kaynağı Çin'den gelen SunBox, jeneratörleri sübvanse etse de 450 dolarlık (yaklaşık 2 bin 585 TL) fiyatıyla bölgede birçok kişi için hala çok pahalıydı. Dünya Bankası'na göre Gazze Şeridi yüzde 47'yle dünyanın en yüksek işsizlik oranlarına sahip bölgeleri arasında yer alıyor.

Mecid, “Kurduğum ilk ünitelerden birini bir mülteci kampına yerleştirmiştim. Ertesi gün kampa döndüm ve tüm kampı cihazımızı kullanarak futbol maçı izlerken buldum” diye hatırlıyor.

Bunun zihninde bir kıvılcım çaktığını söylüyor: İki aile bir üniteyi paylaşabilir ve böylece zaten birbirine yakın topluluklarda yaşayanlar için maliyetler düşebilir.

Mecid buna “Paylaşmak, Önemseme Modeli'dir” diyor. Şirket ilkin 15 aileye enerji sağlayarak başladı ama bu sayı kısa sürede fırladı. Meşrevi, 2019'un ilk çeyreğinde binden fazla kişinin bu temiz enerji kaynağını kullandığını söylüyor.

Bir başka müşteri Muna içinse bu enerji kaynağı, terzilik çalışmalarına evinde devam edebilmesini sağladı. Muna, küçük işletmesinin elektrik krizinden ciddi biçimde etkilendiğini ve çoğu zaman elektriğin geri gelmesini beklemek için bütün gece ayakta kaldığını söylüyor.

“Ne zaman uyanacağım ve ne zaman uyuyabileceğim konusunda endişelenmeme gerek yok. Kendi enerji kaynağımı kontrol edebileceğimi hiç hayal etmemiştim, kendimi bağımsız hissediyorum ” diyor.

SunBox, Mecid'in Gazze'nin yaşadığı krizlerden birine yeni bir çözüm üreten ilk projesi değil.

Birleşmiş Milletler'e (BM) göre, İsrail'le Hamas arasındaki 2014 savaşından sonra 17 bin ev yok edildi ya da tahrip edildi ve yaklaşık 100 bin kişi evsiz kaldı.

Savaş ve onu takip eden yıkımın Mecid üzerinde derin bir etkisi oldu:

Bir mühendis olarak kendi halkım için ne yapabilirim diye düşündüm.

Evler yeniden inşa edilmeliydi ancak birçok ithalat kalemine yönelik ambargo, Gazzelilerin tuğlalar için gereken çimentonun yanı sıra kum ve çakıl taşlarını alamaması anlamına geliyordu.

Yıkım ve enkaz arasında Mecid ilk projesini hayata geçirdi: “Yeşil Kalıp”. Bulduğu devrimci bir çözümdü: Bütçeye uygun, ucuz ve dayanıklı bir yapı taşı oluşturmak için külle molozu birleştirmek.

Ekip, dayanıklılık, su ve yangın direnci testlerini geçen prototipi bulana kadar onlarca denemede bulundu. Yanıt çok kuvvetli biçimde olumluydu ve ilk müşterisi Mecid'in ekibini bin bloklu bir dış duvar inşa etmek üzere görevlendirdi.

Mecid, “Bu sadece bir yapı taşı değil, Gazzeli kadınlara dair basmakalıp inanışı da değiştiriyor” diyor.

Mecid'e göre icatları, Gazze'deki kadınların etrafındaki basmakalıp fikirlere meydan okumak ve diğer kadın girişimcilerin önünü açmak için çok önemli bir yöntem.

Müşteriler SunBox'un CEO'sunun kadın olduğunu görünce genelde şaşırıyor. Mecid, Gazze İslami Üniversitesi'ndeki mühendislik sınıfında erkek-kadın oranının 6'ya bir olduğunu anımsıyor.

Bu önyargılar onu daha da teşvik ediyor: “Eğitim, biz kadınların özgürlüğümüz, geleceğimiz ve iyi bir yaşam uğruna savaşımızda en güçlü silahıdır."

Mecid şu anda şirketinde başka kadınları da işe almaya odaklanmış durumda ve şirkete katılacak yeni mezunları yetiştiriyor. Topluluğunda tanınmış biri olan Mecid açık kapı politikası uyguluyor ve genç girişimcilere tavsiyelerde bulunuyor.

Gazze'de yalnızca kurbanlar olmadığımızı göstermek istiyorum. Ben, gözardı edilemeyecek bir istatistiğim.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken