Muharrem ayının önemi nedir?
Aşure günü 10 peygambere verilen 10 ikram ve ihsan:
Editor
0
Muharrem ayının önemi nedir?
Muharrem ayı yaklaşıyor. Peki, Muharrem ayını nasıl değerlendirebiliriz? Aşure gününde neler yapılmalı?
Muharrem ayı ne zaman?
Hicri takvime göre 1 Muharrem yılbaşı olarak kabul ediliyor. Şehrullahi'l-Muharrem olarak meşhur olan, yani Allah'ın ayı Muharrem olarak bilinen Muharrem ayı, İlahi bereket ve feyzin, Rabbani ihsan ve keremin coştuğu ve bollaştığı bir aydır.
Muharrem ayının 1'inci günü 9 Ağustos 2021'de başlayacak.
Muharrem orucu nedir?
Muharrem orucu İslam'ın ilk yıllarından beri tutulan ve sevgili peygamberimiz Hz. Muhammed'in çeşitli hadislerinde övdüğü oruçların başında gelmektedir. İslam öncesinde de Muharrem ayında Yahudi ve Hristiyanların oruç tutukları tarihi kaynaklarda yer almaktadır. Özellikle Muharrem Ayı'nın onuncu günü yani Aşure gününe duyulan büyük hürmet nedeniyle İslam dünyasının genelinde Muharrem ayının 9 - 10 veya 10 -11. günlerinde oruç günümüze kadar büyük teveccühle tutula gelmiştir.
Bununla birlikte Hz. Muhammed'in torunu Hz. Hüseyin'in 72 yakını ile birlikte 680 yılındaki Aşure gününde şehit edilmesi sonrası Muharrem ayı özellikle Aleviler için matem ayı olarak görülmüş bu matem atmosferinde tutulan oruç ise Anadolu'da Yas-ı Matem Orucu olarak adlandırılmıştır.
Yine Ehl-i Beyt'e duyulan sevginin nişanesiyle 12 Ehl-i Beyt imamına ithafen yüzyıllardır bilhassa Anadolu ve Balkan Alevileri tarafından Muharrem ayının ilk 12 gününde oruç tutulmaktadır. Oruçların 12 İmam'a adanması nedeniyle de Aleviler, Muharrem orucuna 12 İmam orucu da demektedirler.
Muharrem orucu nasıl tutulur?
Yas ve matemin hakim olduğu bir süreçte tutulduğu için Alevi inancında Muharrem orucu bazı kısıtlamaları da beraberinde getirmiştir.
Kısaca özetleyecek olursak Muharrem orucu şu şekilde tutulmaktadır:
- Oruç Muharrem'in ilk 12 gününde tutulur.
- Her gün gün doğarken oruç başlar gün batımında oruç açılır
- Oruç süresince kesinlikle yenilip içilmez
- Oruç açıldıktan sonra da Kerbela'da yaşanılan susuzluğa duyulan acı ve tepki nedeniyle kesinlikle saf su içilmez. Meşrubat, çay veya ayranla su ihtiyacı karşılanır.
- 12 gün boyunca cana kıymanın haram olduğuna inanılması nedeniyle deniz canlısı veya kanatlı canlıların da etleri dahil olmak üzere kesinlikle et yenilmez ve içerisinde et bulunan ürünlerde tüketilmez.
- Bu 12 gün boyunca oruç açıldıktan sonra da eşlerin cinsel ilişkiye girmeleri de doğru bulunmaz.
- 12 gün boyunca düğün veya eğlence yapılmaz.
- Zorunlu haller dışında (Memuriyet gibi) süslenmek amacıyla tıraş olunmaz, saç sakal kesilmez.
Muharrem orucu duası
Muharrem ayının önemi nedir?
Muharrem ayı Hicri takvimin birinci ayıdır. Onuncu günün de ismi, Aşure’dir. Tarihi kaynaklara göre milattan çok önce Arap, İsrail ve Fars milletleri tarafından, Muharrem ayının Aşure günü, kutsal kabul edilen ortak bir değerdir. Muharrem ayındaki bugünün değerini ve kutsallığını, tarihler şöyle anlatıyor:
Aşure günü 10 peygambere verilen 10 ikram ve ihsan:
1. Hz. Musa’nın denizi yarması üzerine Firavun ile ordusunun sulara gömüldüğü gün.
2. Hz. Nuh’un Cudi Dağı’nın üzerine gemisini demirlediği gün.
3. Hz. Yunus’un balığın karnından kurtulduğu gün.
4. Hz. Âdem’in tövbesinin kabul edildiği gün.
5. Hz. İsa’nın dünyaya gelip semaya yükseldiği gün.
6. Hz. Yusuf’un kardeşlerinin attığı kuyudan çıkarıldığı gün.
7. Hz. Davud’un tövbesinin kabul edildiği gün.
8. Hz. İbrahim’in oğlu Hz. İsmail’in doğduğu gün.
9. Hz. Yusuf’un hasretinden dolayı gözleri kapanan Hz. Yakub’un görmeye başladığı gün.
10. Hz. Eyyûb’un hastalığından şifaya kavuştuğu gün.
Peki bu mübarek ayı nasıl değerlendirmeliyiz?
Oruç: Peygamber Efendimiz (s.a.v.) “Muharrem ayından bir gün oruç tutan kimseye, bir gününe karşılık otuz günlük sevap vardır.” buyurarak bu ayda tutulan orucun önemine değinmiştir. Ramazan oruçlarından sonra tutulan oruçların en faziletlisi Muharrem ayında tutulan oruçlardır. Muharrem ayının ilk 10 günü ya da 9, 10 ve 11. günleri oruç tutanlara kat kat sevap yazılır. Peygamberimiz, özellikle Muharrem ayının 10. gününe denk gelen Aşure gününde oruç tutmayı tavsiye etmiş ve "Aşure günü tutulan oruç, geçmiş senenin günahına kefaret olur" buyurmuştur. Yahudilere benzememek için de sadece Aşure gününde değil, Muharrem ayının 9. ya da 11. gününde de oruç tutmamızı önermiştir.
Namaz: Muharrem ayının ilk gecesi şu şekilde niyet ederek bir Tesbih Namazı kılınır:
"Yâ Rabbî, bu yeni senede beni mağfiret-! ilâhîne, rızâ-i ilâhîne ve hidâyet-i ilâhîne mazhar eyle. Yeni açılan amel defterimi rızâ-i ilâhîne muvâfık amel ile doldurmayı bana nasip eyle. Beni gadab-ı ilâhîne dûçâr edecek amellerden muhâfaza buyur."
Tesbih namazında şunlar okunur:
1. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 Âyetü'l-Kürsî,
2. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 Âmene'r-Rasûlü... (Sûre-i Âl-i İmrân'ın ilk 2 âyeti de ilâve edilerek)
3. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 Hüvellâhüllezî...
4. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 ihlâs-ı Şerîf.
Namazdan sonra istiğfâr edilir, salavât-ı şerife getirilir ve arkasından duâ yapılır. (Duâ ve İbâdetler, Fazilet Neşriyat)
Muharrem ayının 1’i ile 10’u arasında kılınacak namaz:
Muharrem ayının biri ile onu arasında bir defa olmak üzere, 2 rek'atte bir selâm vererek 6 rek'at namaz kılınır. Bu namaz akşamla yatsı arasında kılınabileceği gibi, bu vakitte kılınamadığı takdirde yatsıdan sonra da kılınabilir.
Namaza şöyle niyet edilir: "Niyet eyledim yâ Rabbi, senin rızâ-i şerifin için namaza. Herhangi bir komşumun ve din kardeşimin veyâ herhangi bir kimsenin bana hakkı geçmiş ise, bu hakkın ödenmesi için, Allâhü Ekber..."
1. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 Âyetü'l-Kürsî, 11 İhlâs-ı Şerîf.
2. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 10 İhlâs-ı Şerîf.
3. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 El-hâkümü't-tekâsür, 11 İhlâs-ı Şerîf.
4. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 10 İhlâs-ı Şerîf.
5. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 3 Kul yâ eyyühe'l-kâfirûn, 11 ihlâs-ı Şerîf.
6. rek'atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 10 İhlâs-ı Şerîf okunur. Namazdan sonra duâ edilir.
Hayır ve hasenat: Muharrem ayında ihtiyacı olanlara yardım etmeli, sadaka vermeye özen göstermeliyiz. Bu ayda yapılan hayır ve hasenata kat kat sevap yazılır.
İkram: Peygamberimiz bir hadislerinde; “Her kim aşure gününde ailesine ve ev halkına ikramda bulunursa, Cenab-ı Hak da senenin tamamında onun rızkına bereket ve genişlik ihsan eder.” buyurarak, bizleri Aşure gününde ve bu ayda –ailemizin rızkını zora sokmayacak şekilde- bol bol ikramda bulunmaya teşvik etmiştir.
Dua: “Muharrem ayının birinci gününde, her birinde besmele çekerek, bir defada 1000 İhlâs-ı Şerif okuyanları, Cenâb-ı Hakk lütfuyla ve keremiyle huzûruna bu âlemden kul borcu ile götürmeyecektir.” buyrulmuştur.
Muharrem ayının önemi nedir?
Muharrem ayı Müslümanlar için dînî, tarihi ve kültürel açıdan birçok mesaj barındıran önemli bir zaman dilimidir. İslam tarihi açısından bir milat ve insanlık açısından büyük manalar ihtiva eden Hicret, Muharrem ayında gerçekleşmiştir. İslam tarihinden günümüze kesitler ve mesajlar taşıyan Aşure, 10 Muharrem de idrak edilmektedir. Hicret, Aşure ve Kerbelâ, dünyanın hangi bölgesinde yaşarsa yaşasın, hangi dînî-kültürel alt kimliğe ya da mezhebî ve meşrebî yapıya mensup olursa olsun, bütün Müslümanlar için önemli ortak noktalar ve duygular ifade etmektedir.
Hicri 61 yılının 10 Muharrem gününde Kerbelâ'da, Sevgili Peygamberimiz (s.a.s)'in, "dünyanın iki çiçeği", "cennet çocuklarının efendileri" diye övdüğü, Hz. Ali ile Hz. Fatıma'nın ciğerparelerinden biri olan Hz. Hüseyin ve çoğu Ehl-i Beyt'ten 70'den fazla insanın şehit edilmesi Muharrem ayını bir mateme ve hüzün mevsimine dönüştürmüştür.
GIDA HATTI
Muharrem orucuna niyet edilirken okunan dua
Bismişah Allah, Allah
Hak Muhammed Ali aşkına
Şehitler serdarı İmam Hüseyin aşkına
Kerbela meydanında şehit düşen masumların aşkına
Oniki İmam, Ondört Masumu-u Pak, Onyedi Kemerbest efendilerimizin hürmetine
Hz. Fatma Ana'nın şefaatine
Hazır, gaip gerçek erenlerine himmetine niyet ettim yarin matem orucunu tutmaya
Niyetimiz kabul ve makbul ola
Hak dergahına yazıla
Evliya kerimine, İmam Hüseyin demine Allah eyvallah
Gerçeğe Hü.
Muharrem orucu açılırken okunan dua
Bismişah Allah, Allah
Niyetlerimiz kabul, lokmalarımız makbul, muratlarımız hasıl ola
Üçlerin, Beşlerin, Yedilerin, Kırkların, Oniki İmamların, Ondört Masum-u Pakların, Onyedi Kemerbestlerin dergahına yazıla
Kerbela şehitlerimizin, gelmiş geçmiş cümle ulularımızın, atalarımızın ruhu revanları şad u handan ola
Allah bizleri görünür görünmez kazalardan, belalardan, afetlerden, ve her türlü kötülüklerden koruya
Bizleri Ehlibeytin katarından, didarından ayırmaya
Cümlemize sağlık, huzur, birlik, dirlik, hayırlı kazançlar ve hayırlı kısmetler nasip eyleye
Gerçeğe Hü.
Muharrem ayı ibadetleri nelerdir?
“Muharrem” hürmet edilen anlamındadır. Bu ay, Hz. Peygamber (s.a.s.) tarafından Allah’ın ayı diye nitelendirilmiştir (Müslim, Sıyâm, 202; Ebû Dâvûd, Savm 55; Tirmizî, Savm, 40). Bu niteleme Muharrem ayının faziletine, ilahî feyz ve bereketinin bolluğuna işarettir.
Resûlullah (s.a.s.) bir hadisinde şöyle buyurmuştur: “Ramazan’dan sonra en faziletli oruç, Allah’ın ayı olan Muharrem’de tutulan oruçtur. Farz namazlardan sonra en faziletli namaz da gece namazıdır.” (Müslim, Sıyâm, 202-203; Ebû Dâvûd, Savm, 55; Tirmizî, Savm, 40)
Muharrem’in onuncu günü âşûrâ günüdür. Bu gün oruç tutmak da bazı âlimlere göre sünnettir (Serahsî, el-Mebsût, III, 92). Zira Resûlullah (s.a.s.), âşûrâ gününde oruç tutmuş ve bunu müslümanlara tavsiye etmiştir (Buhârî, Savm, 69). Hz. Peygamber (s.a.s.) Medine’ye gelince, yahudilerin âşûrâ gününde oruç tuttuklarını görmüş ve “Bu gün niçin oruç tutuyorsunuz?” diye sormuştu. “Bu, hayırlı bir gündür. Allah, o günde Benî İsrâil’i düşmanlarından kurtardı. (Şükür olarak) Hz. Mûsâ o gün oruç tuttu.” dediklerinde Resûlullah da (s.a.s.) “Ben Mûsâ’ya sizden daha layığım (yakınım).” buyurup o gün oruç tuttu ve müslümanlara da tutmalarını tavsiye etti (Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm, 127-128). Hz. Peygamberin (s.a.s.) bu günde oruç tutulmasını teşvik eden başka hadisleri de vardır. Bir hadiste, “Âşûrâ günü orucunun önceki yılın günahlarına keffâret olacağını zannederim.” (Tirmizî, Savm, 48) buyurmuştur. Başka bir hadiste de âşûrâ orucuna işaret ederek “Ramazan orucundan sonra en fazîletli oruç Allah’ın ayı olan Muharrem ayında tutulan oruçtur.” (Tirmizî, Savm, 40) buyurmuştur.
Hz. Peygamberin (s.a.s.) yahudilere muhalefet için ertesi sene âşûrâ orucunu Muharrem’in dokuzuncu günü de tutacağını söylemesi (Ebû Dâvûd, Savm, 66); bu orucun Muharrem ayının dokuzuncu ve onuncu veya onuncu ve on birinci günlerinde tutulmasının daha doğru olacağına işaret etmektedir (Bkz. Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, IV, 52; Abdürrezzâk, el-Musannef, IV, 287).
Şu da bilinmelidir ki, Ramazan orucu farz kılınınca Hz. Peygamber (s.a.s.), isteyenlerin âşûrâ orucu tutup isteyenlerin tutmayabileceğini belirtmiştir (Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm, 113-126).
Muharrem ayına özgü namaz ve oruç var mı?
Mübarek gün ve gecelerde farz, vacip hükmünde bağlayıcı özel bir ibadet şekli yoktur. Sahih kaynaklarda Muharrem ayına özel bir nafile namazın olduğuna dair herhangi bir rivayet mevcut değildir.
Mübarek gün ve gecelerde kaza namazları olanların öncelikle kaza namazlarını kılmaları uygun olur. Ayrıca Kur’an okumak ve anlamak, dinî eserlerden istifade etmek, zikir ve salavatla meşgul olmak da unutulmamalıdır.
Muharrem ayı içerisinde oruç tutmak ise, müstehabtır. Bu ayın başında, sonunda veya ortasında yani 13, 14, 15’inci günlerinde ya da 9, 10 veya 10 ve 11’inci günlerinde oruç tutulabilir.
Resûl-i Ekrem (s.a.s.) şöyle buyurmuşlardır: “Ramazan orucu dışında en faziletli oruç, Allah’ın ayı Muharremde tutulan oruçtur. Farzlar dışında en faziletli namaz da gece namazıdır.” (Müslim, Sıyâm, 202-203; Ebû Dâvûd, Savm 55; Tirmizî, Salât, 212; Nesâî, Kıyâmü’l-leyl, 6)
Muharrem ayının onuncu gününe de, âşûrâ günü denmektedir. Resûlullah (s.a.s.), “Âşûrâ günü orucunun önceki yılın (küçük) günahlarına keffâret olacağını umarım.” (Tirmizî, Savm, 48) buyurarak, ümmetine bu günde oruç tutmayı tavsiye etmişlerdir. Âşûrâ günü oruç tutmakla ilgili olarak İbn Abbâs (r.a.) şöyle anlatıyor: “Resûlullah (s.a.s.) Medine’ye gelince, Yahûdilerin âşûre günü oruç tuttuklarını gördü. Onlara, ‘Bu da ne (niçin oruç tutuyorsunuz)?’ diye sordu. ‘Bu, salih (hayırlı) bir gündür. Allah, o günde İsrâiloğullarını düşmanlarından kurtardı. (Şükür olarak) Mûsâ o gün oruç tuttu.’ dediler. Resûlullah (s.a.s.) da, ‘Ben Mûsâ’ya sizden daha yakınım’ buyurup o gün oruç tuttu ve müslümanlara da tutmalarını tavsiye etti.” (Buhârî, Savm, 69; Müslim, Sıyâm 127; Ebû Dâvûd, Savm, 65)
Hz. Peygamber (s.a.s.) döneminde Yahûdiler sadece Muharrem ayının 10. (âşûrâ) gününde oruç tuttuklarından, onlarınkine benzememesi için öncesine veya sonuna bir gün ilave edilerek oruç tutulmasını tavsiye etmiştir. Bazı rivayetlerde ise bir öncesine ve bir sonrasına ilave ederek üç gün oruç tutulmasını tavsiye etmiştir (Müttekî, Kenzü’l-ummâl, VIII, 570). Bu nedenle âşûrâ günü oruç tutulurken önemli olan âşûrâ gününü yalnız tutmamaktır. Bir önceki veya sonraki günü ilaveyle iki gün oruç tutulabileceği gibi her ikisini de ilave ederek üç gün de tutulabilir.