Türkiye, Rusya ve Azerbaycan arasında 1920'de yapılan anlaşma ile Türkiye'nin "Garantör" ülke olduğu Nahçıvan, o tarihten beri içişlerinde bağımsız olmakla beraber savunma ve dışişlerinde Azerbaycan'a bağlıdır. Nahçıvan'ın haritası ilginçtir. Azerbaycan'a bağlı olmakla beraber kara yolunda sınırı yoktur. Bugün bile ulaşım hava yolu ile ya da İran üzerinden yapılır. Ermenistan, İran ve Türkiye ile kara sınırı olan Nahçıvan'ın Azerbaycan siyasetinde etkin olduğunun altını çizmek de fayda vardır. Elçibey'de, Aliyev'de Nahçıvanlıdır. Azerbaycan ile karadan birleşmesi için ünlü Zangezur geçidinin birleşmesi gerekirken, emperyalist güçler buraya şımarık çocuğu Ermenistan'ı sokarak, Elçibey'in deyimi ile "Gırtlağına çökmüşler"dir. Uluslararası hukukta bir çok örneği olduğu gibi Nahçıvan ile Azerbaycan'ı Zangezur ile bağlanması karşılığında Ermenilere başka bir alan bırakılarak anlaşma sağlanabileceği halde "Böl-parçala-yönet" anlayışı devam etmektedir. Son dönem "Nahçıvan'ı Azerbaycan'a ilhak etme" teklifinde bulunanların ya coğrafya ve harita bilgisi yoktur. Ya da fantazileri mümkün görünmemektedir.Bu durumda Türkiye'nin garantörlüğü sona ermiş olacaktır. Nahçıvan Türkiye sınırı "Umut kapısı" ile bağlandığı halde, PKK'nın Doğu-Güneydoğu sınırından İran'a geçip oradan Ermenistan'a uzanarak oluşturduğu ring ülkemiz için terör tehdidi devam etmektedir.

Laçin-Gubatlı Bağımsız Kürt Devleti projesi, 1915'li yıllara kadar dayanır. Rus çarı, Osmanlının son dönemlerinde 1915 Temmuz'unda Erivan'da yapılan toplantıda bugün işgal altında bulunan Laçin ve Kelbecer'in dahil olduğu Ağrı Dağı ile birlikte Türkiye sınırlarını kapsadığı Kürt devletlerinin kurulma kararı alınmıştı. Kazım Karabekir komutasındaki Türk Ordusu Ermenileri püskürttükten sonra başlayan "Techir harekatı" sonrası bu plan sona ermişti. 1915'te temeli atılan Kızıl Kürt Özerk Cumhuriyeti 1923 yılında tek taraflı olarak ilan edilmişti. Bolşevik Devrimi ve Türkiye'nin İstiklal Harbi esnasında kurulan bu piyon devlet her fırsat da Ermenilerin kendilerini arkadan hançerlediklerini soykırım yaptıklarını iddia ettiler. Laçin ve Kelbecer'in içine alındığı sözde Büyük Ermenistan rüyasındaki KızılKürt Devleti Iğdır ve Erzurum'u da dahil etmeyi amaçlıyordu. Ermenistan ile birleşme girişimleri 1924 yılına kadar sürmüş, nihayetinde Stalin tarafından ortadan kaldırıldı.

Burada Laçin, Kelbecer, Gubatlı isimlerine dikkat çekmek istiyorum. Laçin, Azerbaycan ile Karabağ arasındaki koridorun adı. Kelbecer ise Azerbaycan toprağı iken 27 yıldır işgal altında ve altın madenlerini Ermeniler işletiyordu. Konu uzun ve derin. Ayrıntılar ciltler dolusu kitap olur. Gelelim 27 yıldır fiili olarak kurulmuş olan Karabağ Bağımsız Ermeni Cumhuriyetine...

Azerbaycan'ın Hanlıklar dönemine dayanan Karabağ'ın tarihini bilen çok az kişi var. 1747-1805 yılları arasında Karabağ Hanlığının demografik yapısının değişimi ayrı bir yazı konusu... Hanlıklar dönemi deyince Azerbaycan'ın tarihte Nahçıvan, Revan, Gence, Şeki, Şamahı, Talış ve Karadağ Hanlığı adları ile yönetildiğini de hatırlatmış olalım. Sahi bu hanlıklardan kaç ünlü uzmanın haberi var?

Karabağ'ın demografik yapısı Çarlık döneminde başlamıştır. Stalin ile had safhaya ulaşan iskan politikaları ile nüfus değiştirmesine rağmen başkent Şuşa'da Azerbaycan Türkleri hakimiyeti vardır. Başta Hankenti olmak üzere diğer reyonlara Ermeniler yerleştirilmiştir. Bugün dünyanın hiç bir ülkesi tanımadığı "Artsah Cumhuriyeti" Ermenistan'ın kuklasıdır. Ermenistan uluslararası görüşmelerde kendileri ile ilgisi olmayan Artsah Cumhuriyeti ile Azerbaycan'ın masaya oturup, müzakereleri yürütmesini yutturmaya çalışmaktadır. Ancak bütün dünya Karabağ'ın Ermenistan ile bağlantılarına tanıktır. 27 yıldır devam eden işgal neticesinde maksat Azerbaycan tarafının "Karabağ Ermenilerde kalsın. İşgal edilen yüzde 21'lik bölüm geri verilsin" teorisine zorlamaktır. Başta BM ve MİNSK Grubunun defalarca aldığı "Öncelikle işgal altındaki topraklardan Ermeniler çekilmeli" kararına rağmen "Çözümsüzlük çözümdür" anlayışı ile Ruslar ve Ermeniler, Azerbaycan ve Türkiye'yi Karabağ konusunda ikna edip masaya oturmaya zorlamaktadır.

Azerbaycan'ın Milli Ordusunu güçlendirip işgal altındaki toprakları kurtarmak için başlattığı operasyon başarı ile devam ediyor. Ancak Ermenistan bir an önce masaya oturtmayı amaçladığı Azerbaycan'ın büyük kentlerini, sivil yerleşim bölgelerini bombalayarak yıldırmaya çalışmaktadır. Ve bu arada Rusya'yı yanına alma umutlarını yitirmiş değiller. Sonuç olarak Azerbaycan ve Karabağ konusunu derinliğine kavrayabilmek için Kafkasların tamamını iyi okumak gerekir. Harita önünde ahkam keserken yer isimlerini de bilmek şarttır. Unutulmasın "Bilmemek değil, öğrenmemek ayıptır..."