En çok cep telefonu kullanılıyor

Türkiye'de 26 ilden 15 yaş üstü 3 bin 200 katılımcı ile yapılan araştırma bulguları, cep telefonu ve diğer mobil cihazlar da dahil edildiğinde Türkiye'nin büyük çoğunluğunun internet erişimi olduğunu ortaya koyuyor. Buna göre Türkiye'de internete mobil olarak erişebilen kullanıcıların oranı yüzde 97. Evde internet bağlantısı ile internete erişebilenlerse yüzde 76. Türkiye'de nüfusun yüzde 62'sinin evinde bilgisayar varken yüksek hızlı internet bağlantısı olanların oranı yüzde 52.

Araştırmaya göre Türkiye'de internete en çok bağlanılan cihaz cep telefonu. Araştırmaya katılanların yüzde 54'ü interneti sosyal medya hesaplarına gitmek için kullanırken internette "gezmek" için kullandığını söyleyenlerin oranı yüzde 23, anlık mesajlaşma uygulamalarını kullanmak için internete girenlerin oranı yüzde 22. Bunun yanı sıra video ya da film izlemek için internet kullananların oranı yüzde 18. Yine benzer şekilde interneti gazete veya dergi okumak için kullananların oranı da yüzde 18.

Eğitim seviyesi ile bağlantılı

Araştırma, internet kullanımıyla eğitim seviyesi arasında da güçlü bir ilişki olduğunu da ortaya koyuyor. Örneğin ankete katılanlar arasında en az bir üniversite bitirmiş olanların yüzde 87'si internet bakancılığı kullanıyorken bu oran ortaokul mezunlarından yüzde 50, ilkokul mezunlarında yüzde 45.

Rapora göre, güvenli internet kullanımı ile eğitim seviyesi arasında da ilişki var. Örneğin, araştırmada üniversite mezunlarının yüzde 72'si "sosyal medyada kişisel bilgilerimi nasıl koruyacağımı biliyorum" yanıtını verirken ilkokul mezunlarının yalnızca bu oran yalnızca yüzde 38. Yine üniversite veya üstü eğitim seviyesine sahip olan kişilerin yüzde 70'i "internette okuduğu bilgilerin doğruluğunu farklı kaynaklardan kontrol ettiğini" söylerken, ortaokul mezunlarında bu oran yüzde 50, ilkokul mezunlarında mezunlarındaysa yüzde 38.

Üç kişiden biri zorbalık mağduru

Araştırmanın en çarpıcı sonuçlarından birisi de Türkiye'de her üç kişiden birinin en az bir tür siber zorbalık yaşaması. Araştırmaya göre Türkiye'de her güç kişiden biri en az bir tür siber zorbalık yaşamış. Bunlar arasında, izni olmadan sık sık arandığını veya yazılı mesaj aldığını söyleyenlerin oranı yüzde 25, rızası olmadan cinsel içerikli mesaj aldığını söyleyenlerin oranı yüzde 12, kişisel verilerine izni olmadan erişildiğini söyleyenlerin oranı yüzde 12, sosyal medyada itibarsızlaştırıldığını söyleyenlerin oranıysa yüzde 7.

Beş kişiden biri siber zorbalık yapmış

Siber zorbalığa maruz kalanların yanı sıra Türkiye'de her beş kişiden biri "siber zorbalık yaptığını" ifade ediyor. Bunlar arasında karşıdakinin izni olmadan onu sık sık aradığını veya mesaj gönderdiğini söyleyenlerin oranı yüzde 7, birine rızası olmadan cinsel içerikli mesaj gönderdiğini ifade edenlerin oranı yüzde 3, birini sosyal medya veya mesajlaşma uygulamaları üzerinden tehdit ettiğini söyleyenlerin oranı yüzde 3.

Araştırmaya göre genel nüfusta "sinirlenince kendimi sakinleştirmekte zorlanırım" diyenlerin oranı yüzde 25 iken siber zorbalıkta bulunduğunu söyleyen kişiler arasında bu oran yüzde 39. "Genelde sonunu düşünmeden hareket ederim" diyenler genel nüfusun 15'i iken siber zorbalıkta bulunanlar arasında bu oran yüzde 26.

Kavramlara ilişkin farkındalık düşük

Öte yandan rapor, dijital dünyada sık kullanılan bazı kavramlara ilişkin Türkiye'de yeterli bilincin olmadığını da ortaya koyuyor. Örneğin, Türkiye'de toplumun çoğunluğu bir kavram olarak "nefret söylemi"nden haberdar değil. Rapora göre nefret söylemine karşı farkındalık yüzde 40 seviyesinde. Farkındalık seviyesi en yüksek yaş grubu yüzde 53 ile 15-34 yaş iken farkındalık seviyesi en düşük grup ise yüzde 23 ile 55 yaş üstü kişiler. Üniversite mezunlarının yüzde 63'ü, ortaokul mezunlarının yüzde 32'si nefret söylemi kavramından haberdar.

Siber zorbalık kavramı da toplumun yalnızca 45'i tarafından biliniyor. Bu kavramın farkında olanların yoğun olduğu gruplar ise yine 15-34 yaş grubundakiler ve üniversite mezunları. Dezenformasyon kavramı ise sorgulanan tüm kavramlar arasında Türkiye'de farkındalığın en düşük olduğu kavram olarak ortaya çıkıyor. Rapora göre Türkiye genelinin yalnızca yüzde 26'sı dezenformasyon kavramına aşina.

Deniz Barış Narlı

 Deutsche Welle Türkçe