Preveze Deniz Muharebesi: Akdeniz'deki Türk Hakimiyetinin Miladı
Preveze’nin Sonrası: Osmanlı Üstünlüğü ve Akdeniz’deki Yeni Düzen
Editor
0
Preveze Deniz Muharebesi: Akdeniz'deki Türk Hakimiyetinin Miladı
YUSUF İNAN / ŞEHİTLER ÖLMEZ / TÜRKİYE
Preveze Deniz Muharebesi, 28 Eylül 1538 tarihinde Yunanistan'ın kuzeybatısındaki Preveze'de, Osmanlı Donanması ile Papa III. Paulus’un önderliğinde bir araya gelen Haçlı donanması arasında gerçekleşen ve tarihe damgasını vuran büyük bir deniz savaşıdır. Osmanlı Donanması’nın Barbaros Hayreddin Paşa komutasında kazandığı bu zafer, Akdeniz’de Osmanlı üstünlüğünün başlangıcı olmuş ve bölgedeki dengeleri Osmanlı lehine değiştirmiştir.
Preveze Deniz Muharebesi’nin Önemi
Preveze Deniz Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun denizcilik tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu zafer, Osmanlı Donanması’nın Akdeniz’deki mutlak hakimiyetini pekiştirmiş ve bölgedeki diğer büyük güçlerin, özellikle Venedik ve İspanya’nın Osmanlı karşısındaki direncini kırmıştır. Savaş, Barbaros Hayreddin Paşa’nın stratejik dehası ve Osmanlı denizcilerinin üstün manevra kabiliyeti sayesinde kazanılmıştır. Savaş sonrası, Akdeniz’in neredeyse tamamı Osmanlı kontrolüne geçmiş ve Osmanlı İmparatorluğu denizlerdeki gücünü artırmıştır.
Savaşın Öncesi ve Hazırlıkları
1537 yılında, Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki büyük bir Osmanlı donanması, Venedik Cumhuriyeti’ne ait Ege ve Yunan denizlerindeki stratejik adaları ele geçirmiş, Venediklilerin elinde bulunan Korfu Adası’nı kuşatmış ve İtalyan yarımadasının güney ucundaki Calabria sahillerini tahrip etmiştir. Bu olaylar, Papa III. Paulus’un önderliğinde bir Haçlı donanması oluşturulmasına zemin hazırlamıştır. İspanyol İmparatorluğu, Venedik Cumhuriyeti, Ceneviz Cumhuriyeti, Papalık Devleti ve Malta Şövalyeleri gibi Avrupa’nın önde gelen denizci devletleri bu ittifakta yer almıştır.
Kuvvetler Dengesi
Osmanlı Donanması, Barbaros Hayreddin Paşa komutasında 122 kadırga ve galyottan oluşuyordu ve 12.000 levent ile donatılmıştı. Buna karşılık, Haçlı donanması 300’den fazla gemi ve 60.000 askerle daha büyük bir güç oluşturmuştu. Ancak, Osmanlı donanmasının tecrübeli denizcileri ve Barbaros Hayreddin Paşa’nın stratejik zekası, bu sayısal dezavantajı ortadan kaldırmıştır.
Muharebenin Gelişimi ve Sonucu
Preveze Deniz Muharebesi, Haçlı donanmasının Osmanlı donanmasına karşı gerçekleştirdiği birkaç başarısız karaya çıkarma girişiminden sonra 28 Eylül 1538’de başlamıştır. Haçlı donanması, Osmanlı gemilerini kıyıya çekerek barikatlar arasında sıkıştırmaya çalıştıysa da bu girişimler başarısız olmuştur. Barbaros Hayreddin Paşa’nın komutasındaki Osmanlı donanması, Haçlıların en güçlü gemilerini etkisiz hale getirmiş ve savaşın sonunda Haçlı donanmasının büyük bir kısmını imha etmiştir. Osmanlı donanması, savaşta hiçbir gemisini kaybetmeden, Haçlı donanmasına ağır kayıplar verdirmiştir. Haçlılar yaklaşık 128 gemi kaybetmiş, 3.000 asker esir alınmıştır.
Preveze’nin Sonrası: Osmanlı Üstünlüğü ve Akdeniz’deki Yeni Düzen
Preveze Deniz Muharebesi’nin ardından, Osmanlı İmparatorluğu Akdeniz’deki hakimiyetini pekiştirdi. 1539 yılında Barbaros Hayreddin Paşa, İyonya ve Ege denizlerindeki Hristiyan karakollarının neredeyse tamamını Osmanlı topraklarına kattı. 1540 yılında Venedik ile Osmanlı İmparatorluğu arasında imzalanan barış anlaşması, Osmanlıların bu zaferinin diplomatik bir sonuçla taçlanmasını sağladı. Venedik, Osmanlılara büyük bir savaş tazminatı ödemek zorunda kaldı ve Mora, Dalmaçya, Ege, İyonya ve Doğu Adriyatik Denizi’ndeki eski Venedik adalarının kontrolü Osmanlılara geçti.
Preveze Zaferi’nin Bugünkü Anlamı
Preveze Deniz Zaferi, Osmanlı İmparatorluğu’nun denizlerdeki gücünü simgeleyen bir zafer olarak, Türk denizcilik tarihinin en önemli anlarından biridir. Bugün, Preveze Zaferi’nin yıl dönümü, Türkiye’de “Türk Deniz Kuvvetleri Günü” olarak kutlanmakta ve Türk donanmasının tarihi başarıları anılmaktadır. Bu zafer, Türkiye’nin denizlerdeki stratejik önemini ve deniz kuvvetlerinin ulusal güvenlikteki kritik rolünü bir kez daha hatırlatmaktadır.
Preveze Deniz Muharebesi, denizcilik tarihinde bir dönüm noktası olarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun Akdeniz’deki gücünün ve Türk denizcilerinin cesaretinin bir sembolü olarak anılmaya devam edecektir. Bu zafer, sadece geçmişte kazanılmış bir savaş olmanın ötesinde, Türkiye’nin denizcilik alanındaki mirasını ve denizlerdeki varlığını güçlendiren bir referans noktasıdır.
