Ukrayna’yı işgal eden Rusya’ya karşı siyasal planda ilk somut yaptırım, üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nden geldi. Avrupa Konseyi, Rusya’nın teşkilattaki tüm temsil haklarını askıya aldı. Karar, Avrupa Konseyi üyesi 47 ülkenin büyükelçi düzeyindeki daimi temsilcileri tarafından bugün Strasbourg'da düzenlenen toplantıda ezici oy çoğunluğuyla alındı. 

Avrupa Konseyi statüsünün 8’inci maddesi temelinde alınan karara göre Rusya bugünden itibaren Avrupa Konseyi’nin ana karar organı olan Bakanlar Komitesi'nde temsil edilemeyecek ve böylelikle üyesi olduğu teşkilatın karar mekanizmasında yer alamayacak. Rusya'nın Strasbourg'da Avrupa Konseyi daimi temsilcisi olarak görev yapan büyükelçisi bundan böyle Bakanlar Komitesi toplantılarına katılamayacak, söz alamayacak ve oy kullanamayacak.

Rusya'nın Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinde (AKPM) temsil hakkı da askıya alınacak. Rusya AKPM'de 18'i asil, 18'i yedek olmak üzere 36 parlamenterle temsil ediliyor. 

Karar, bir Avrupa Konseyi organı olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ndeki Rus yargıcı kapsamıyor. AİHM, gündemindeki Rus davalarını görmeye devam edecek. Rusya hâlihazırda AİHM önünde hakkında en fazla dava başvurusu olan ülke konumunda.

Avrupa Konseyi tarihinde bir ilk

Avrupa Konseyi, kurulduğu 1949’dan bu yana ilk defa bir üye devlet hakkında bu yönde karar alıyor. Konsey 1969 yılında Albaylar Cuntası tarafından yönetilen Yunanistan hakkında benzer bir karar almaya hazırlanırken, Atina üyelikten kendisi çekilmişti. 

Moskova henüz karara tepki göstermiş değil, ancak kararı protesto edip Avrupa Konseyi üyeliğinden kendiliğinden çekilmesi bekleniyor. Temsil hakları elinden alınan Rusya’nın üye kalmasının anlam taşımadığı ifade ediliyor.

Rusya hakkında bugün Strasbourg'dan çıkan karar, Ukrayna’ya yönelik askeri harekat başladıktan sonra Avrupa ülkeleri tarafından kararlaştırılan ilk somut siyasi yaptırım olarak gösteriliyor. 

Avrupa Konseyi’ne 1996 yılında üye olan Rusya; Fransa, Birleşik Krallık, Almanya ve İtalya ile birlikte teşkilat bütçesine en fazla mali katkıda bulunan beş ülkeden biri olma özelliğine sahip.

Avrupa Konseyi, tüm Avrupa Birliği ülkelerine ek olarak Türkiye, Rusya, Ukrayna, Kafkas ve Balkan ülkelerini de kapsayan en büyük devletlerarası Avrupa teşkilatı olma özelliğine sahip. Avrupa Konseyi’nden dışlanma "Avrupa ailesinden dışlanma" olarak tanımlanıyor. 

Rusya’ya karşı AB yaptırımları

Rusya Avrupa Konseyi cephesindeki siyasal yaptırıma ek olarak Avrupa Birliği'nin de (AB) ekonomik yaptırımlarıyla karşı karşıya. Rusya’ya karşı ikinci ekonomik yaptırım paketi AB devlet ve hükümet başkanlarının dün akşam Brüksel’de gerçekleşen toplantısında kabul edildi. Yeni yaptırım paketi Rusya’nın AB sermaye piyasaları ve elektronik ve yazılım komponentlerinin erişimine sert sınırlama getiriyor. Rusya’ya uçak, havacılık ve uzay endüstrisi ekipman ve yedek parçası ile petrol endüstrisi için arıtım teknolojisi ihracatını yasaklıyor. Rus uyruklular bundan böyle AB bankalarına 100 bin euro’dan fazla para yatıramayacaklar. Birçok Rus kamu kuruluşunun AB finansmanlarından faydalanması da bloke edilecek.

SWIFT yaptırımı kabul görmedi

AB üyeleri, buna karşılık, Rusya’nın, kısaca SWIFT (Dünya Bankalararası Finansal İletişim Topluluğu) olarak bilinen ve dünyadaki tüm bankalar arasında elektronik fon (para) transferi standardı sağlayan sistemden çıkarılması konusunda aralarında anlaşamadı.

Rusya’nın dünya ile ticaretine ağır darbe vuracak bu hamle için Ukrayna’nın AB’ye yaptığı çağrı yanıtsız kaldı. Başta Almanya olmak üzere birçok AB ülkesi bu önlemin "ileri bir tarihe bırakılmasını" istedi. Almanya, İtalya, Macaristan, Letonya ve Kıbrıs gibi ülkelerin Rusya’dan doğal gaz ve diğer hammaddelerin tedariğinde yaşayanacak sorunlar nedeniyle SWIFT yaptırımına karşı çıktığı öğrenildi.

Kayhan Karaca

Deutsche Welle Türkçe