Wagner, ismini, 2014’te Ukrayna’da duyurdu. Kırım’ın Rusya’ya ilhakı faaliyetlerine katıldılar. Yine, Ukrayna’nın Luhansk bölgesinde Rusya’nın desteklediği ayrılıkçılarla birlikte savaştılar. Daha sonra ise Suriye başta birçok ülkede görüldüler ve halen varlıklarını devam ettiriyorlar.

RUSYA ÜZERİNİ ÇİZEBİLİR

Rusya’da paralı askerlik (lejyoner faaliyeti) anayasanın 13(5) fıkrası gereği yasaklanmış durumda. Dolayısıyla, Wagner dahil diğer lejyoner oluşumlar şirketlerini ülke dışında kuruyorlar, kısaca hayalet lejyoner oluşumlar denilebilir. Hukuki olarak Rusya içerisinde tanınmıyorlar. 

Şirketlerin yurt dışında kurulmuş olması hukuki olarak, bir yerde, Rusya Federasyonu’nu bu oluşumlarla bağlantı noktasında korumayı da amaçlıyor. Rusya istediği an ilişiksizlik iddia edebilir ve üzerlerini çizebilir.

Ayrıca, bu durum Rusya yönetiminin her zaman dizginleri elinde bulundurmasına, lejyoner şirketlerini istediği zaman hizaya getirmesine de yarıyor. İşe yaradığı müddetçe hayalet lejyoner şirketler baş tacı ediliyor ama devlet istemediği anda tüm kapılar yüzlerine kapanıyor.

ABD’li şirketler gibi Rusya bağlantılı Özel Askeri Şirketler de ülkenin gizli servisi ve derin yapılarla irtibat halindeler.

ÇOK BOYUTLU İŞLEVSELLİK

Sadece eğitim ve koruma hizmetleri yapmıyorlar. Özellikle Wagner alt şirketleri ile birlikte adeta yarı askeri bir holding şirketi gibi çalışıyor. Eğitim veriyor, sahada savaşıyor, Rusya’nın yumuşak güç enstrümanlarına koruma da sağlıyor, yeni kapılar açıyor, maden işletiyor, ticaret yapıyor. Genelde yumuşak gücün askeri kanadı gibi davranıyor.

Öte yandan faaliyetlerini siber alemde de sürdürüyor, yani siber savaş sahasında da boy gösteriyor. En yakın örnek, Prigozhin'in, St. Petersburg’da finanse ettiği trol ordusu ile ABD’de seçimlere müdahale etmekle suçlanması...

ÇOK ULUSLU LEJYONER YAPILARI

İdari insan kaynakları aynen ABD’de olduğu gibi savaş tecrübesi olan eski askerlerden oluşuyor. 

Ancak, Wagner’in çok uluslu yapısı dikkat çekiyor. Çoğunluk Rus olmakla birlikte, 15 farklı ülkeden lejyoner barındırıyor. Ermeniler, Kazaklar, Moldovyalılar (muhtemelen bu bölgelerden gelme Ruslar) Sırplar, Norveçliler ve İskandinav ülkelerinden gelenler. Hatta “Siyah Ruslar” olarak nitelendirilen Afrikalı lejyonerler bile mevcut. 

Acil durumlarda savaşçı sayısını artırmak için daha değişik seçeneklere de başvurabiliyorlar. Altı aylık savaşma karşılığında özgürlük ya da hapis cezasında indirim mahkumları cezbedebiliyor. 

Wagner, askeri varlıklarının bulunduğu ülkelerden mahkumları insan kaynağı olarak kullanabiliyor.

Macera tutkunları ya da adrenalin sevenlere de uygun maaşlarla kapılar açık. Ancak gizlilik çok önemli, hatta öldürüldüklerinde bile yakınlarından çenelerini tutmaları isteniyor tazminat alabilmeleri için.

Rusya’daki Wagner benzeri “Özel Askeri Şirket” kisvesindeki diğer oluşumlar kimler...

RUS ÖZEL GÜVENLİK ŞİRKETLERİ

Enerji devi Gazprom’un Suriye ve Ukrayna gibi ülkelerdeki varlıklarını koruma amaçlı biri Fakel (Meşale) ve diğeri ise Plamya (Alev) ismini taşıyan iki Özel Askeri Şirketi olduğunu söyleniyor. Bu iki grubun sadece boru hatlarını korudukları söyleniyor.

KİLİSENİN DE ÖZEL ASKERİ ŞİRKETİ VAR

Orthodoks Kardeşlik Lejyoner Grubu, Rusya Ortodoks Kilisesi bağlantılı bir grup. Ukrayna’da “Hristiyan Rusya’yı çökmekte olan Batı’dan korumak için” savaşıyor.

E.N.O.T Corps, Rus milliyetçi Igor Mangushev tarafından Donbas’taki Rus yanlısı milisleri bir araya getirmek amacıyla kuruldu. Daha sonra faaliyetlerini Ukrayna, Suriye ve Yukarı Karabağ’a kadar genişletti. 2015’te Sırbistan, Donbas’taki askeri kamplarda askeri eğitim sağlıyordu. Wagner dışında uluslararası olarak bir Özel Askeri Şirket gibi gözüken ENOT’un 2019’da kapatıldığı söyleniyor.

WAGNER İLE SAVUNMA BAKANI ARASINDA ÇEKİŞME VAR

2018 yılında kurulan ve bünyesinde birçok eski Rusya özel kuvveti (Spetsnaz) mensubu barındıran Patriot ‘Özel Askeri Şirketi’nin Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile bağlantılı olduğu ve popülaritesi ve pazarlık gücü artan Wagner’e alternatif oluşturmaya çalıştığı söyleniyor. 

Wagner şefinin arası Şoygu ile iyi değil. En son Bahmut şehrini ele geçirdiklerini ilan ettikten sonra “Sadece Ukrayna ile savaşmıyoruz, Rusya bürokrasisi ile de savaşıyoruz” diyerek yine Rusya Savunma Bakanı’nı hedef almıştı.

Wagner kurucusu Prigozhin'in mevcut ayaklanmada Şoygu'yu hedef göstermesi, bu iddiaları doğrular nitelikteydi. 

KADİROV DA SIRADA

Çeçen Cumhuriyeti Başkanı Ramazan Kadirov’un da bir Özel Askeri Şirket kurmayı planladığı kulislerde dolaşıyor. Görevini bırakırsa böyle bir niyeti olduğu söyleniyor. Bunlar dışında Moran Güvenlik Grubu, Slavonik Tugaylar gibi Rusya devletinin menfaati için çalışan irili ufaklı birçok lejyoner grup var.

RUSYA’NIN HİBRİT SAVAŞI

Avrupalılar Putin’in Rusya’yı eski güçlü, ihtişamlı günlerine döndürmek istediğini, bunu gerçekleştirmeye çalışırken de Özel Askeri Şirketleri, aşırı sağcı terör gruplarını yayılmacı bir çerçevede hibrit bir savaş stratejisi ile Avrupa Birliği aleyhine kullandığını iddia ediyor.

Aslında gelinen noktadaki tabloya baktığımızda Rusya’nın bu taktiği sadece Avrupa’da uygulamadığını, nüfuz alanını bu lejyonerler üzerinde Afrika başta dünyanın birçok bölgesine taşıdığını görüyoruz. (Wagner’in Afrika’da 20 ülkede bürosu var)

Rusya “Yasal Müphemlik” politikası ile hayalet lejyoner grupları dünyanın dört bir tarafına seferber edip etki alanını genişletebilir ama bu plan işler hep yolunda gittiği ve merkez güçlü olduğu sürece çalışır. Merkezin zayıf düştüğü bir anda ya da mesela Ukrayna savaşının kaybedildiği bir durumda neler olabileceğini ve bu grupların devlet ve birbirlerine neler yapabileceklerini kestirmek zordur.

RUSYA'DA NELER OLUYOR

Rusya'da dün gece başlayan Wagner hareketliliği, tam da bu bilgilerle örtüşen nitelikte. 

Rus Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Wagner birliklerinin öncelikli hedefinde. Birlikler Moskova'ya doğru ilerliyor. Ulaşmalarının en fazla 24 saar süreceği tahmin ediliyor. 

PUTIN SERT ÇIKTI

Rus lider Putin, Wagner hareketi sonrası yaptığı ilk açıklamada "Halkımıza silah kaldıran herkes cezasını çeksin. Bu suçu işleyen herkese seslenmek istiyorum. Lütfen bu hatadan çekilin, bu suçu işlemeyin" ifadelerini kullandı. 

Emekli Tümgeneral Mehmet Okkan, Wagner'in mevcut hareketi ile Şoygu'nun Patriot askerleri arasındaki ilişkiyi, katıldığı bir yayında böyle anlatmıştı.

Odatv.com