Ulusal İstihbarat Başkanlığı Dairesi'nin (ODNI) 27 sayfalık raporu, ABD'li üst düzey istihbarat yetkililerinin Kongre'de ABD'nin önümüzdeki yıl karşı karşıya kalacağı en büyük tehditler hakkında ifade verdiği oturumdan bir gün önce geldi.

Rapora göre Pekin, "Çin'in nüfuz alanını genişletmek için tüm hükümetin giriştiği çabalara devam edecek, ABD'nin nüfuzunu azaltmaya, Washington ile müttefikleri ve dostlarının arasını açmaya ve otoriter Çin sistemini tercih eden yeni uluslararası standartlar geliştirme çalışacak."

ABD'deki 18 istihbarat dairesinin tamamının vardığı sonuçları bir araya getiren rapor, Çin liderlerinin Washington ve Pekin arasında giderek yoğunlaşan rekabeti "devirsel bir jeopolitik dönüşüm" olarak gördüğünü ortaya koyuyor. Rapora göre Çin, bu çağ dönüşümünde avantajı ele geçirmek için giderek daha agresif stratejiler benimsemeye istekli görünüyor.

Yetkililere göre bu saldırgan tutum, Çin’in dünya genelinde yeni askeri üsler kurmasını ve "gücünü yansıtma becerisini geliştirmek için" yeni anlaşmalara erişim sağlamasını kapsıyor.

Bunun bir parçası da Çin'in daha büyük askeri güce sahip olması.

ODNI raporunda yer alan ifadeye göre "Çin daha büyük, daha fazla çeşitliliğe ve hazırlıklılığa sahip bir nükleer füze gücü inşa ediyor." Rapor, Pekin'in olası bir nükleer saldırıya kendi nükleer füzeleriyle misilleme yapabilecek güce sahip olmaya çalıştığı uyarısında bulunuyor.

ABD'li istihbarat uzmanları ayrıca Çin'in uzayda da varlığını güvence altına alması beklentisi içinde. Bu kapsamda Çin'in önümüzdeki üç yıl içinde Dünya yörüngesinin alt katmanında faaliyet gösteren bir uzay istasyonu kurma ve siber alanda bir tehdit unsuru olmaya devam etme planları var. Rapora göre Çin, "ABD içinde kritik önem taşıyan altyapı unsurlarında bölgesel, geçici aksaklıklar yaşanmasına neden olabileceğini" daha önce de gösterdi.

Ancak ABD'li istihbarat uzmanları yine de Washington ve Pekin'in bazı alanlarda işbirliği yapma fırsatları olacağının altını çiziyor.

ODNI raporu, "Çinli liderler, çıkarlarına uygun olması halinde Washington'la gerginlikleri azaltmak için taktiksel fırsatlar yakalama arayışı içine girecek."

Rapor, yasa uyarınca istihbarat dairelerinin kamuoyuna ABD'nin önündeki tehditleri açıklama zorunluluğu getirilmesinden bu yana hazırlanan ilk değerlendirme oldu. Eski Başkan Donald Trump, 2019'da sosyal medya üzerinden istihbarat yetkililerini İran, Kuzey Kore ve IŞİD'le ilgili ”pasif ve saf” değerlendirmelerde bulunmakla suçlamıştı. Kongre üyelerinin 2020'de kamuoyuna açık bir tehdit değerlendirmesi elde etme çabaları 2020'de sonuçsuz kalmıştı.

Yeni değerlendirme, ABD istihbarat yetkililerinin kamuoyuna açık başka sahalarda dile getirdiği temaları bir kez daha vurguluyor ve ABD'nin Çin dışında Rusya, İran ve Kuzey Kore'den gelmesi olası büyük tehditlerle de mücadele etmek zorunda kalacağının altını çiziyor.

Rusya

Uzmanlar, Rusya'nın ABD'nin nüfuzunu sarsmaya, Batılı ülkeler arasındaki ittifakları bölmeye ve zayıflatmaya çalışmaya devam edeceğini öngörüyor.

Rapora göre "Rus yetkililer, uzun zamandır, ABD'nin Rusya'ya zarar vermek, Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'i zayıflatmak, eski Sovyetler Birliği devletlerinde ve başka ülkelerde Batı dostu rejimler inşa etmekiçin kendi 'etki kampanyalarını' yürüttüğü inancını taşıyor."

Raporda, "Rusya, birbirlerinin içişlerine müdahale etmemeleri ve ABD'nin, Rusya'nın eski Sovyetler Birliği cumhuriyetlerindeki etki alanını kabul etmesi konusunda ABD'yle karşılıklı bir uzlaşı arayışına giriyor" deniyor.

ABD'nin Rusya'nın eski Sovyetler Birliği cumhuriyetleri üzerindeki etkisini kabul etmesi, Moskova'nın bazı alanlarda Washington'la ortaklık kurmasını sağlayabilir. Ancak istihbarat yetkilileri, Kremlin'in siber alandaki sınırları zorlamak, Ukrayna'yı istikrarsızlaştırmak ya da muhalifleri susturmak gibi faaliyetlerinden geri adım atması için fazla sebep olmadığı görüşünde.

Rusya'nın askeri gücüne ilişkin kaygılar da hala mevcut.

ODNI raporunda "Rusya, öngörülebilir gelecekte kitle imha silahları açısından ABD'nin en büyük ve en kapasiteli rakibi olarak kalmaya devam edecek" deniyor.

İran

ABD istihbarat uzmanları, İran'ın yön değişikliğine gideceğine ilişkin çok az belirti kaydediyor. Rapora göre İran, Ortadoğu ve ötesindeki etki alanı konusunda Washington'la "sürekli bir çekişme içinde." Uzmanlar, ABD Başkanı Joe Biden'ın Ortak Kapsamlı Eylem Planı olarak bilinen nükleer anlaşmayı yeniden canlandırmak için İran'a el uzatmasının İranlı liderleri ikna etme olasılığını yüksek görmüyor.

İstihbarat uzmanları, "İran'ın gerginlikleri tırmandıracak, ABD ve müttefiklerinin çıkarlarını tehdit edecek riskler almasını bekliyoruz" uyarısında bulundu.

ABD istihbaratı, nükleer programı konusunda da Tahran'ın nükleer anlaşma şartları uyarınca yasaklanan bazı nükleer faaliyetlere yeniden başladığını, ancakİran'ın "şu anda nükleer silah imal etmek için gereken nükleer faaliyetlere girişmediğine inandığını" kaydetti.

ABD'li istihbarat yetkilileri, İran'ın bir yandan Suriye'de kalıcı bir askeri varlık oluşturmaya çalışırken diğer yandan Irak'ta da sorun yaratmaya devam edeceğini öngörüyor. İran'ın Afganistan'daysa sonuç olarak kim üstünlük sağlarsa sağlasın kendini etkili şekilde konumlandırmak için tüm taraflara oynaması bekleniyor.

Kuzey Kore

ABD tehdit değerlendirme raporuna göre Kuzey Kore de ilgi çekmek için geleneksel savaş tehdidi taktiklerinin ötesinde girişimlerde bulunacağının sinyallerini veriyor.

Pyongyang'in "öngörülebilir gelecekte bir kitle imha silahı tehdidi olacağı" uyarısının yapıldığı raporda "Kim Jong Un, bölgesel güvenlik ortamını yeniden şekillendirmek ve ABD'yle müttefiklerinin arasını açmak için agresif ve istikrar bozucu eylemlerde bulunabilir" deniyor.

Terörizm

İstihbarat yetkilileri, geçmişte ABD'ye yönelik en büyük tehdit olarak değerlendirilen terörizmin ABD, Çin ve Rusya arasındaki güç rekabetinden ve siber alandaki tehditlerden kaynaklanan sorunlar nedeniyle zaman içinde geri plana düştüğünü kaydediyor.

Ancak rapora göre IŞİD ve El Kaide örgütleri, liderlik kademelerinde yaşanan kayıplara rağmen hafife alınmamalı.

Bu iki terör örgütünün "ABD'nin yurtdışındaki çıkarlarına yönelik en ciddi Sünni terör tehditleri" olduğuna dikkat çekilen rapor, IŞİD ve El Kaide'nin "becerilerinin ABD ve müttefiklerinin baskıları karşısındabüyük ölçüde güç kaybetmiş olsa da ABD içinde saldırılar düzenleme arayışı içinde olduğunu" kaydediyor.

IŞİD'in küresel emellerini sürdürmenin yanısıra Irak ve Suriye'de "direnişi devam ettirme becerisine" sahip olmayı sürdürdüğü bildiriliyor.

İstihbarat uzmanlarına göre El Kaide, son birkaç yıldır "ciddi kayıplar" vermesine rağmen özellikle Afrika'da dayanıklı olmayı sürdürüyor.

Uzmanlar, Avrupa'nın bazı kısımlarında beyaz ırkçılığın IŞİD ve El Kaide'nin oluşturduğu tehlikeleri aştığının da altını çiziyor.

Raporda, "Avustralya, Almanya, Norveç ve İngiltere, beyaz ırkçılığı ya da Neo-Nazi gruplar dahil etnik düşmanlık kaynaklı şiddet yanlısı aşırıcılığı en hızlı büyüyen terör tehdidi olarak değerlendiriyor" deniyor.

İklim değişikliği

İstihbarat uzmanları, iklim değişikliğinin önümüzdeki yıl ciddi aksaklıklara yol açma olasılığının yüksek olduğu uyarısında bulunuyor.

Raporda, "Ekolojik bozulma ve değişen iklim; salgın hastalıkları körüklemeye, gıda ve su güvenliğini tehdit etmeye, siyasi istikrarsızlığı ve insani krizleri alevlendirmeye devam edecek" deniyor.

"Bu yıl Covid-19 pandemisinin yol açtığı ekonomik darboğaz, 2020'de art arda gelen kasırgalar dahil aşırı atmosfer olayları ve birkaç yıldır devam eden kuraklık nedeniyle Orta Amerika ülkelerinden kaynaklanan göçün artması olasılığının yükseldiğini göreceğiz" şeklindeki ayrıntı da raporun iklim değişikliğinin yol açtığı tehditler bölümünde yer alıyor.

VOA