Rusya'da gündem olan 'kazıklanma' senaryoları: 'Abi, abla gel' dönemi bitsin

Rus basınında gündem olan 'Rus turist Türkiye’de nerede kazıklanıyor?' sorusunu turistik bölgelerde araştırdık. Bu algıdan mustarip turizmci de esnaf da "Artık 'Ali, abi gel' dönemi bitsin" diyor.

CEREN DENİZ / DUVAR

ANTALYA - Rus turistlerin Türkiye tatilinde karşılaşabilecekleri ‘kazıklanma’ senaryolarına dair geçtiğimiz hafta Rusya basınında çıkan haberlerin ardından konu Türkiye’de de mercek altına alındı.

Türkiye'de yaz tatili, Rusların öncelikli tercihlerinden biri olsa da tatil sırasında hesap öderken, mekan girişinde, alışverişte veya turda karşılaşabilecekleri 'fahiş fiyat' endişesi bu tercihi olumsuz etkiliyor. Bu tür kuralsız girişimlerin turizmde yükselen ivmeyi sekteye uğratmasını önlemek isteyen turizm sektörü ve belediyeler, yoğun sezon öncesi turistik bölgelerde bu konuyu gündeme aldı.

RUS TURİST NEREDE FİYAT ENDİŞESİ YAŞIYOR?

Rus gazetelerinde, turistlerin tatil sırasında karşılaşabileceği kolay kazanç numaralarına ilişkin şikayetlerden derlenen başlıca uyarılar şöyle: “Restoran menüsünde fiyatlandırma yoksa yüksek hesap gelebilir. Havaalanından taksiye binince farklı fiyat tarifesi uygulanabilir, farklı yollardan güzergah çizilip yol uzatılabilir ve yüksek ücret talep edilebilir. Önerilen plaj işletmesi ya da gece kulübünde giriş için rutin dışı yüksek bir meblağ istenebilir. Tekne turlarında yerli turistin birkaç katı fiyat tarifesi uygulanabilir. Bazı sağlık turizmi paketlerindeki uygulamalar, uzman olmayan kişilerce ve yüksek fiyata yapılabilir."

YABANCIYA FARKLI YERLİYE FARKLI FİYAT

Tatilcilerin sık sık dolandırıcıların kurbanı olduğundan bahseden haberlerden sonra yetkililer tarafından yaz sezonu denetimlerine ağırlık verildi. Antalya’nın, turist yoğun bölgelerinde ‘yabancıya farklı, yerliye farklı fiyat’ uygulamalarıyla mücadele için Antalya Ticaret İl Müdürlüğü, Antalya Büyükşehir Belediyesi Zabıta Müdürlüğü ve Vergi Dairesi bünyesinde görev yapan 'hanut ekipleri', denetimleri sıklaştırdı. Etiket, ruhsat ve vergi kontrollerinin aynı anda yapıldığı denetimler, şikayetlerin yoğun yaşandığı şehir merkezi, Kaleiçi Yat Limanı, İki Kapılı Han, Kapalı Yol, Kalekapısı, Kemer,  Belek, Adrasan, Demre, Kaş, Alanya ve Manavgat’ta plajlar, tur tekneleri, taksiler, restoranlar ve pazar yerleri yoğunlaştırılıyor. Yasaya aykırı bir durumun tespiti halinde işletmeye cezai yaptırım uygulanıyor.

TURİSTE ÇIKAN HESAP ŞİKAYETLERE YANSIYOR

Turist şikayetlerinde en fazla restoranlarda, plajlarda ve tur teknelerinde menülere fiyat koyulmamasıyla ilgili başlıklar öne çıkıyor. Yabancı turistler kendilerine çıkarılan fiyatın, standart bedelden daha yüksek olduğunu fark ettiklerinde, kimi zaman bölgedeki kamu kurumlarına başvurarak şikayetlerini iletiyorlar. Menüde farklı okuyup kasada farklı fiyat istendiğinde fotoğrafını çekip şikayete delil olarak kullanıyorlar. Eşit fiyat uygulanmadığı tespit edilirse turistin verdiği ücretin geri iadesi sağlanabiliyor. Ancak birçok turist tatil sırasında bu işlemlerle uğraşmak yerine ülkesine döndüğünde acente aracılığıyla şikayetçi olma yoluna gidiyor.

‘STANDARDI BOZAN UYGULAMALARA ÖNLEM ALINMALI’

Standarttan uzak işlerin ve kontrolsüz yönleri olan sağlık turizminin bölge imajını zedelemesinden endişe ettiklerini belirten Manavgat Side Turistik Otelciler Birliği Derneği (MASTOB) Başkanı Cengiz Haydar Barut, şunları söyledi: “Son dönemde gelen turist, hem tatil hem outdoor sporları hem de sağlık turizmi için geliyor. Özellikle sağlık turizminin hızlı büyüme hareketinden endişeliyiz. Turist, sağlık uygulamaları için hekimlere gittiği takdirde sorun yok. Ama öbür tarafta merdiven altı uygulamalar yapılıyor. Halıcılık, kuyumculuk gibi alanlarda turist kandırılırdı. Şimdi de sağlık turizmi bu tür riskleri barındırıyor. Turist otelde yemek yerken sorumlusu benim ama otel dışında karşılaşabileceği olayların sorumlusu kim olacak? Turizm tesisleri kalite standartlarına uygun, sertifikalı işletmeler. Ama turizm bölgelerinde standardı bozan uygulamalara hızla önlem almak gerekiyor. Otelci sorumlu olmasa da, bu alanda ortaya çıkacak hatalardan sorumlu olacak. Bu tür işler, Antalya’nın yürüyen sistemini inşallah bozmaz.”

'MİLLİYETE GÖRE PARA BİRİMİ OLMAZ'

Turisti yanıltmaya yönelik usulsüzlüklerle mücadele içinde olduklarını söyleyen Antalya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (AESOB) Başkanı Adlıhan Dere, karşılaşılan en büyük sorunlardan birinin, etikete fiyat yazılıp yanına lira, dolar gibi bir para biriminin eklememesi olduğunu aktardı.

Bunu yapan işletmelerin, turistin milliyetine göre para birimi belirlediğini belirten Dere, şöyle bilgi verdi: “6502 sayılı kanun gereği bütün etiketlerde mutlaka Türk Lirası yazmak zorunda. TL’nin yanına dolar ve euro fiyatı yazıyorsa, günlük kur değeri kasanın yakınına görülecek şekilde asılmalı. Menülerde ve raflarda fiyatlandırma konusunda şimdiye kadar çalışmalar yaptık. Alışveriş yapacak ve hizmet alacak olanlar da tatilde gittikleri mekanlarda, mağazalarda fiyat etiketlerinin ve menü fiyatlandırmalarının olmasına dikkat etsinler. Adil fiyat politikası turizmin sürekliliği için çok önemli. Bu konuda yapılan yanlış uygulamalar imaja zarar veriyor."

‘HANUTÇULUKLA MÜCADELE EDİYORUZ’

İş yerlerinde yapılan denetimlerde tespit edilen usulsüzlüklerin yanında, teknelerde, taksilerde uygulanan fiyat farklılıklarıyla ve hanutçulukla da mücadele ettiklerini ifade eden Dere, şöyle bilgi verdi: “Ticari taksilerin, Belek, Serik gibi turistik bölgelerle havalimanı arasında uyguladıkları tarife ile standart tarife arasında fiyat farkı vardı. Geçmişte otellerden havalimanına kilometre başına ücret, şehir merkezindekinden yüksekti. Bu fiyat istikrarsızlığı güvensizlik yaratıyordu. Bu sorunu Antalya Büyükşehir Belediyesi'yle görüştük. Fiyat belirsizliği Ulaşım Koordinasyon Merkezi kararıyla ortadan kaldırıldı. Turizmi baltalayan ve işini düzgün yapan esnafa zarar veren kural dışı tüm faaliyetlerle mücadele ediyoruz. Artık ‘Abi, abla gel’ diyen hanutçu dönemi bitsin."

‘ARA ELEMANIN YERİNİ HANUTÇULAR DOLDURUYOR’

Kalekapısı Esnafını Güçlendirme ve Kalkındırma Derneği (KALEDER) Başkanı Hasan Kilit, “Turizm sektöründeki ara eleman ihtiyacını bizde maalesef hanutçular dolduruyor ve turistlere davranışlarıyla turizme büyük zarar veriyorlar. Bu konuda turistlerden de yoğun şikayet geliyor. Bizim, işin mektebinden yetişmiş ara elemana ihtiyacımız var. Oteller bölgesinden kent merkezinin işlek caddelerine daha çok otobüs seferi düzenlenmeli ve tanıtımı yapılmalı. Her otelde, turiste şehirde gezebilecekleri yerlerle ilgili bilgi veren 'info deskleri' olmalı. Turizm İl Müdürlüğü, yabancı dil bilen öğrencileri, turistlere şehri tanıtmaları için otellerde istihdam edebilir.”

‘TUR ŞİRKETLERİ, ANLAŞMALI MAĞAZALARA GÖTÜRÜYOR’

Antalya merkezde Güllük, Kalekapısı ve Doğu Garajı gibi insan sirkülasyonunun yoğun olduğu noktalarda esnafa bu meseleyi sorduk, tur şirketlerini işaret eden yanıtlar aldık.

Esnaf Ahmet Gülen, "Büyük mağazalar otellerle, tur şirketleriyle ve taksi duraklarıyla anlaşıyorlar. Otele gelen gelen turisti kendi anlaşmalı oldukları mağazalara götürüyorlar. Bu da hanutçuluğun bir türü aslında. Antalya esnafı, bu durum nedeniyle turist yüzü görmüyor" dedi.

Bir diğer esnaf Tuncay Duran ise "Oteller her şey dahil sistemde elde edemedikleri kazancı, otel içi satışlardan elde etmeye çalışıyor. Bir ürün şehir merkezinde 1’e satılıyorsa oteller bölgesinde 5’e satılıyor. Ama birçok turist bunu bilmiyor" ifadelerini kullandı.

Ali İmran Karslı da "Turlar, çarşıya gitmek isteyen tüm tatilcileri çarşı diye kendi anlaştıkları yerlere götürüyor. Kenti gezen turist, genelde küçük pansiyonlarda kalanlar ya da turlardan bağımsız bireysel seyahat edenler" diye konuştu.

DUVAR