Rusya’dan çıkan batılı şirketlerin boşluğunu Türk şirketler dolduruyor

Batılı firmaların Rusya'dan çekilmesiyle pazardaki boşluğu Türk şirketler doldurmaya başladı. Ayrıca kimi batılı firmalar ambargoyu Türk şirketler aracılığıyla kırmaya çalışırken Rusya ve Türkiye arasındaki ticarette yaşanan artış da dikkat çekiyor.

SERKAN ÜSTÜN

Rusya – Ukrayna savaşının ardından Moskova’ya dönük yaptırımlar ülkeden çok uluslu şirketlerin çıkışını tetiklerken bu durum Türk şirketlerin Rusya’daki varlığını artırmasına neden oldu.

Şubat ayının sonlarında başlayan savaşın ardından başta Avrupalı ve ABD’li firmalar olmak üzere pek çok batı menşeili firma Rusya’daki operasyonlarını durdurma kararı aldı. McDonald’s, Starbucks, Apple, H&M gibi her sektörden onlarca firma Rusya operasyonlarını durdurdu ve pek çoğu pazardan çekildiğini açıkladı.

Ülkeden çekilen firmaların mağazaları ise çoğu Rus firmalar olmak üzere farklı kesimlerden şirketlere devredildi. Savaş nedeniyle Rusya’ya yaptırım kararı almayan ve Rusya’nın ‘dost olmayan ülkeler’ listesine girmeyen Türkiye’deki pek çok firma ise bu boşluğu doldurmak için talip oldu. Böylece Türk şirketler pazardaki boşluğu dolduran önemli aktörlerden biri oldu.

Türk ayakkabı üreticisi FLO mayıs ayında küresel spor giyim şirketi Reebok’ın Rusya’daki 100’den fazla mağazasını satın alırken Fiba ve Anadolu Efes gruplarının ülkede büyük satın alımlar gerçekleştirildiği duyuruldu. Ayrıca Rus gazete İzvestiya geçtiğimiz ay yaptığı haberde İpekyol, Mudo, adL, LTB, Twist’in Rusya’da mağazalar açacağını belirtti. Bu şirketlerin devralacağı yerlerin küresel markaların kullandığı mağazalar olacağı tahmin ediliyor.

‘ÇOK ÖNEMLİ SONUÇLAR DOĞURACAK’

Türkiye Moskova Büyükelçiliği eski Ticaret Müşaviri ve Rusya analisti Aydın Sezer konu ile ilgili Sozcu.com.tr’ye yaptığı değerlendirmesinde Türk şirketlerinin gerçekleştirdiği operasyonların Türkiye'nin Rus pazarındaki payı ile alakalı çok önemli sonuçlar doğuracağını belirtti.

Sezer, “Türk firmaları ambargo nedeniyle Rusya'yı terk etmiyor. Zaten Türkiye de Rusya'ya ambargo uygulamıyor. Bu da pazardaki bazı sektörlerde Türk firmalarının çıkan şirketleri devralması veya satın alması gibi bir olanak yarattı. Ayrıca Türkiye'de üretilen yabancı markaların Türk firmaları aracılığı ile Rusya'ya girmesinin önü açıldı” değerlendirmesinde bulundu.

Sezer ayrıca “Bunlardan çok daha önemlisi Türk firmalar büyük çaplı satın almalar yaşamaya başladı. Örneğin finans sektöründe, yiyecek içecek sektöründe… Anadolu Efes, Fiba Holding gibi büyük firmalar büyük satın almalar gerçekleştirdi” diye ekledi.

AVRUPALI ŞİRKETLER TÜRK ARACILARI KULLANIYOR

Savaşın ardından öne çıkan bir diğer gelişme ise yaptırımlar nedeniyle Rusya pazarından çekilmek zorunda kalan Avrupalı şirketlerin bu ülkeye Türk şirketler aracılığı ile tekrar girmeye çalışacağı yönündeki haberler oldu.

Konu ile ilgili konuşan Sezer, Rusya’nın yayınladığı kararnamelerle üretici ve marka sahibi dışına yapılacak paralel ithalata da olanak sağlamaya başladığını belirterek, “Artık Türkiye'deki bir şahıs bir batı ürününü Rusya'ya satabilecek konuma geldi. Eskiden bu konuda çok sıkı denetimler vardı. Şu anda paralel ithalata izin verildiği için büyük bir sıkıntı olmuyor” dedi.

Sezer ayrıca batılı firmaların da bu yolu teşvik edip zorlamaya başladığını belirterek, “Örneğin kimi İtalyan ve Fransız firmaları Türkiye'deki aracıları üzerinden bu tür hamleleri gerçekleştirmeye başladı” diye konuştu.

AB FİRMALARI TÜRKİYE ÜZERİNDEN SATIŞ PLANLIYOR

Geçtiğimiz hafta İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu da Avrupa ülkelerinin Rusya'ya uyguladığı ambargonun Türkiye için yeni fırsat yarattığını açıklayarak, Rusya'da Türk ürünlerine ciddi talep oluştuğunu ayrıca birçok AB firmasının da Rusya'ya Türkiye üzerinden ürün satmayı planladığını söylemişti.

Birçok Avrupalı firmadan Türkiye üzerinden mal satmak ile ilgili talepler geldiğini belirten Tecdelioğlu, “Bu konuyla ilgili Türkiye'yi hem lojistik anlamda kullanmak isteyen, hem de şirket olarak Rusya'ya tedariği Türkiye'den yapmak isteyen bakırda, alüminyumda, mutfak eşyalarında, makina sektöründe talepler gelmeye başladı” dedi.

TİCARET ARTIYOR

Diğer taraftan batının Rusya ile ticareti kısması nedeniyle Türkiye ve Rusya arasındaki ticaret hacminin de son aylarda çok güçlendiği görüldü. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Türkiye'nin Rusya'ya dış satımı temmuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre 236 milyon 932 bin dolar artarak 609 milyon 68 bin dolara çıktı.

Ayrıca Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü’nün paylaştığı bilgiye göre, Rusya bağlantılı Ro-Ro taşımacılığında son üç ayda aylık bazda yüzde 58 artış sağlandı. 2022 yılının ilk dört ayında iki ülke arasında Ro-Ro hatlarıyla aylık ortalama 5 bin 208 araç taşınırken, açılan yeni hatlarla, Mayıs-Temmuz döneminde bu rakam yüzde 58 artışla 8 bin 213 araca ulaştı.

RUS ŞİRKETLERİN TÜRKİYE’DEKİ ETKİNLİĞİ DE ARTIYOR

Yine bu dönemde Türkiye ve Rusya arasındaki ekonomik ilişkilerin güçlenmesi ile birlikte Rus şirketlerin de Türkiye’ye sermaye girişi gerçekleştirdiği ve faaliyetlerini hızlandırdığı görüldü.

Sezer konu ile ilgili, “Akkuyu, Türk Akım gibi büyük firmaların da faaliyetleri sürüyor. Diğer Rus firmalarına ve hazine kağıtlarına sermaye girişleri de olabilir bu dönemde. Dolayısıyla Rusya, Türkiye üzerinden ambargoları delerek ekonomisine katkı yapmaya sağlıyor” dedi.

“Erdoğan seçim arifesinde ihtiyaç duyduğu sermayenin bir kısmının Rusya'dan gelmesine çaba sarf ediyor” değerlendirmesinde bulunan Sezer, “Her iki tarafın da kazan kazan yaklaşımı söz konusu. Ancak ben burada ambargoya rağmen Türkiye'nin daha çok ihtiyaç duyan taraf olduğu görüşündeyim” diye ekledi.

SÖZCÜ