Gazze'de her zaman hummalı bir atmosfer olur ancak böylesini nadir gördüm. Korku burada sıradan yaşamı delip geçti: Kafeler kapatıldı, düğünler iptal edildi, mağazaların kepenkleri indirildi. Arkadaşlarım ve meslektaşlarım başka bir şeyden bahsedemez oldu. İki milyon insan korku içinde beklerken gücü yetenler felaketi önlemek için yorgunluk nedir bilmeden çalışıyor.

Kovid-19'un tüm dünyaya yayılırken iyi donanımlı sağlık sistemlerini ezip geçişini izliyorduk. Bir hafta önceyse yıkıcı haberi aldık: Gazze'de teyit edilen ilk koronavirüs vakası görüldü. Yakın zamanda Pakistan'dan dönen iki erkeğin Mısır üzerinden Refah sınır kapısı yoluyla Gazze'ye geldikten sonra yapılan koronavirüs testleri pozitif çıktı. Şu an iki binden fazla kişi karantina altında ve doğrulanmış 12 vaka bulunuyor. (Son verilere göre vaka sayısı 15'e çıktı -ed.n.) Bu sırada yetkililer, STK'lar ve sağlık çalışanlarıysa salgını kontrol altına almak için zamana karşı yarışıyor. 

Bu işi bir başımıza yapamayız. Virüsün kontrol altına alınmasına yardımcı olmak, sağlık ekiplerimizin teçhizatını sağlamak ve Gazze'nin bu yeni acil durumla yüzleşme kabiliyetini baltalayan insan hakları ihlallerine son vermek için uluslararası desteğe ihtiyacımız var.

Önce hemşire, sonra da halk sağlığı görevlisi olarak 25 yıldır çalışanı olduğum Filistin sağlık sektörü çöküşün eşiğine geldi. Hastaneler ve klinikler, 2008-2014 döneminde yaşanan üç büyük askeri bombardımanın en ağır kısmını çekti ve 2018'den bu yana da “Büyük Dönüş Yürüyüşü” protestoları sırasında İsrail'in neden olduğu 8 bin ateşli silahla yaralama vakası dahil olmak üzere büyük çapta ölüm ve yaralanmalarla karşı karşıya. İsrail'in 13 yıllık yasadışı ablukasının boğucu hareket kısıtlamalarını bertaraf ettiler.

Sağlık sisteminin vahim halinin ötesinde Gazze'de halk sağlığı çok kötü durumda. İşsizlik ve yoksulluk oranları yüzde 50'nin üzerinde seyrederken gıda güvensizliği yaygın. Kronik hale gelen yetersiz beslenme Gazzeli her 10 çocuktan birinin büyümesine engel oldu ve bağışıklık sistemlerini tehlikeye attı. 

Kovid-19'un son darbe olma ihtimalinden korkuyorum. Yaygın bir salgını tedavi etmek için gereken altyapı, temel ekipman, ilaç, malzeme ve insan kaynağından yoksunuz. Gazze Şeridi'nin tamamında yalnızca 78 yoğun bakım ünitesi yatağı var, solunum cihazı sayısıysa sadece 63. Şubat ayında stoklardaki tüm temel ilaçların yüzde 39'unun, tek kullanımlık malzemelerin de yüzde 31'inin "sıfırlanmış” olması, raflarda ancak bir aydan daha az süre yetecek kadar ürün kaldığı anlamına geliyor. 

Dün gece zar zor uyudum. Yeryüzünün en yoğun nüfuslu yerlerinden birinde nasıl gönüllü tecride girebiliriz? Gazze Şeridi'nde suların yüzde 96'sı içilemezken temel hijyen kurallarını nasıl uygulayabiliriz? Dahası, salgını kontrol altına alma çabaları başarısız olursa, Gazze'de ellerinde çok az kişisel koruyucu ekipman bulunan ön cephedeki sağlık görevlilerinden kaçı hastalanacak?

Toplumumuzun yaşlıları için korkuyorum. Gazze'de haneler genelde geniş olur, genci yaşlısı aynı çatı altında yaşar, bu da halkın temas ve enfeksiyon riskini arttırır. Yaşlılarımız diyabet, akciğer rahatsızlığı ve kalp hastalığı gibi kronik başka hastalıkların zaten epey yaygın olması nedeniyle ek risk altında. 

Benim de çalıştığım Filistinlilere Tıbbi Yardım (MAP) kuruluşunda ortaklarımızla birlikte salgını kontrol altına alıp kabus senaryosunu önlemek için çaba harcıyoruz. Karantinaya alınan Filistinliler için hijyen kitlerinin yanı sıra temel ilaçlar, tıbbi sarf malzemeleri ve steril önlükler hazırladık. Geniş çaplı dağıtım için kişisel koruyucu kıyafetler, dezenfektanlar ve temel ilaçları tedarik ediyoruz. 

Yine de bu akıntıyı bir başımıza durduramayız. Gazze'nin test, karantina ve temel hıfzıssıhha malzemeleri için uluslararası desteğe ihtiyacı var. Yabancı hükümetler tıbbi malzeme, yabancı doktorlar da tıbbi eğitim imkanı sağlamalı. Birleşmiş Milletler (BM), İşgal Altındaki Filistin Toprakları'nda (İAFT) koronavirüsle mücadele için 34 milyon dolar (yaklaşık 238 milyon TL) bütçe talep etti ve Birleşik Krallık'ın buna yanıt vereceğini umuyorum.