Sızan Ukrayna belgelerinde Türkiye ve Wagner detayı

Batılı ülkelerin Rusya'ya karşı savaşta Ukrayna'yı desteklemesine ilişkin gizli belgeler ABD tarafından soruşturuluyor. Belgelerde Rus Wagner grubunun Türkiye'den silah almayı planladığına ilişkin iddialar da yer aldı.

Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı (Pentagon), internete sızdırılan Batılı ülkelerin Ukrayna-Rusya savaşına dair analizlerini, tahminlerini ve desteğini içeren gizli belgelere ilişkin soruşturmanın tüm hızıyla sürdüğünü açıkladı. Pentagon Sözcü Vekili Sabrina Singh, soruşturma için bakanlıklar ve kurumlar üstü bir çalışma grubu oluşturulduğunu, ABD medyasının da gündeme getirdiği söz konusu belgelerin ABD ulusal güvenliği ve müttefikleri ile partnerlerinin güvenlikleri için içerdiği olası tehlikelerin incelendiğini duyurdu. Singh, "hassas" ve "çok gizli" bilgiler içerdiği görünen belgelerin gerçek olup olmadığının araştırıldığını da kaydetti.

ABD'de son dönemde Twitter, Telegram ve Discord ve benzeri sosyal medya platformlarında Batılı ülkelerin Ukrayna'ya yönelik desteği, Ukrayna ordusunun Rusya'ya karşı direnme gücüne ilişkin tahminler ve ABD'nin diğer partnerlerine ve müttefiklerine ilişkin gizli belgelerin yayınlandığı görülmüş, ABD medyası belgeleri yayınlamamakla birlikte bu belgeler hakkında geçen hafta detaylı haberler yapmıştı.

Sızan belgelerde neler var?

The New York Times gazetesi, yayınlanan gizli belgelerde Rusya'nın Ukrayna'da başlatması beklenen ilkbahar operasyonuna karşı Kiev yönetiminin Washington ve NATO tarafından desteklenmesine ilişkin planların yer aldığını bildirdi. Batılı ülkelerin Ukrayna'yı tam olarak nasıl destekleyeceği, Kiev ordusunun ne kadar mermiye ihtiyacı olduğu ve benzeri bilgilerin de belgelerde yer aldığı belirtildi. Ayrıca savaş bölgelerine dair haritalarda, cephelerdeki askeri güce ilişkin değerlendirmelerin de belgelerde bulunduğu bildirildi. Söz konusu belgelerin Rusya'nın ve Ukrayna'nın askeri gücünün yanı sıra 12 Ukrayna muvazzaf birliğinin askeri eğitimine ilişkin detayları da içerdiği kaydedildi.

Belgelerin, Washington'un müttefik ve partnerleriyle yaptığı pazarlıklara ve siyasi kararlarına dair ayrıntılar da içerdiği belirtildi. Bir belgede örneğin Güney Kore'nin ABD'ye Ukrayna'ya sevk edilmek üzere top mermisi verip vermemesine dair müzakerelerin detaylarını içerdiği aktarıldı. Rusya yanlısı kanallarda yayınlanan gizli belgelerin Şubat ve Mart 2023 tarihli oldukları belirtildi.

Washington Post ise belgelerde ABD istihbarat birimlerinin çalışma sistemine ve kaynaklarına ilişkin ayrıntılara da yer verildiğini yazdı. Gazete, söz konusu belgelerde Çin veya İsrail gibi Rusya-Ukrayna dışındaki ülkelere dair analizlerin de yer aldığını haber verdi. 

Türkiye'den Wagner grubuna silah iddiası

Washington Post'taki bir haberde, belgelerde Türkiye bağlantılı önemli bir detay bulunduğu da iddia edildi. Buna göre ABD, Rusya'nın paralı askerlerden oluşan ve pek çok ülkede yürüttüğü askeri operasyonlarla eleştirilerin odağında olan Wagner grubuna ilişkin bilgi ve planlara da ulaştı. Belgelerde, "Vagner" olarak yazılan Wagner grubunun NATO müttefiki Türkiye'den silah temin etmeye çalıştığı da ileri sürüldü. 

İddiaya göre Wagner grubu, Afrika ülkesi Mali üzerinden Türkiye'den silah almak için temasa geçti. İddialarda, belgelerde Mali geçici Devlet Başkanı Assimi Goita'nın "Wagner için Türkiye'den silah alma girişimini" doğruladığı bilgisinin yer aldığı da ifade edildi. Bu bağlantının Türkiye hükümetinin bilgisi dahilinde gerçekleşip gerçekleşmediğine veya silah satışının yapılıp yapılmadığına dair veri içermediği de belirtildi. Haberde, Rusya'nın bir NATO üyesinden Ukrayna savaşı için yardım alma ihtimalinin bile çarpıcı olduğu belirtilerek, Ankara'nın İsveç'in NATO üyeliğine onay vermemesi de hatırlatıldı.

Belgeler neden çarpıcı?

Sızdırılan gizli belgelerin, hızla dengelerin değiştiği Rusya-Ukrayna savaşına dair Şubat ve Mart 2023 tarihli olmasının çarpıcılığını etkilemediğine işaret ediliyor. Washington Post'un düşünce kuruluşu Silverado Policy Accelerator Başkanı Dimitri Alperoviç de, belgeler geçen aylara ait olsa da Moskova'ya değerli bilgileri sağladığı görüşünde. Alperoviç, somut cephe savaşı planları içermese de Batı'nın hangi tür silahları Ukrayna'ya aktardığı, bunları kullanabilecek yetenekteki Ukrayna askeri sayısı ve Ukrayna'nın Rusya'ya karşı kendisini nasıl savunabileceğine dair detaylar içerdiğini ifade etti.

Belgelerin ortaya koyduğu bir diğer gerçek ise Rusya'nın ABD istihbarat aparatının derinlerine kadar sızabildiğini gözler önüne sermesi. Böylece Rusya ABD'nin zayıf noktalarını da çözmüş oldu.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky'nin danışmanı Mihaylo Podolyak sızan belgeleri istihbaratların "alışılmış oyunu" olarak niteledi ve Rusya'nın belgeleri kendisinin hazırladığını ve Ukrayna ile müttefiklerini şüpheye düşürmek için servis ettiğini, bu şekilde de savaşın bir sonraki adımına tesir etmeyi hedeflediğini savundu.

Rusya ise ortaya çıkan belgelerin ABD'nin Ukrayna savaşına müdahalesinin yeni bir göstergesi olduğu yorumunu tekrarladı.

DW