Stoltenberg: “Ukrayna savaşını sona erdirmenin en hızlı yolu savaşı kaybetmek ama bu barış getirmez’’

WASHİNGTON — 

Kuruluşunun 75’inci yıldönümünü kutlamak üzere Salı günü Washington'da üç günlük bir zirve için toplanmaya hazırlanan NATO, Rusya ile devam eden savaşta Ukrayna'ya verdiği desteği güçlendiriyor.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Pazar günü zirve öncesinde bir grup gazeteciyle yaptığı basın toplantısında, tüm NATO üyelerinin barış istediğini ve bunun da Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in savaş alanında galip gelemeyeceğini anlamasıyla mümkün olabileceğini söyledi.

"Bu savaşı sona erdirmenin en hızlı yolu savaşı kaybetmek" diyen Stoltenberg, "Ama bu barış değil işgal getirecek" şeklinde konuştu.

Ukrayna’ya NATO üyeliği köprüsü

Stoltenberg, Almanya'da özel bir komutanlık kurulması, mali ve askeri yardımların arttırılması ve ikili güvenlik anlaşmaları dahil NATO'nun alacağı kilit önlemleri özetledi.

Basıl toplantısında Stoltenberg bu girişimleri vurgularken, Ukrayna'nın olası NATO üyeliği ve ittifakın Rus saldırılarına karşı birleşik cephe oluşturması gibi konulara da değindi.

Zirveden çıkacak sonuç bildirgesinde Ukrayna'nın NATO üyeliğine ilişkin kullanılacak ifadelerin hala müzakere aşamasında olduğunu söyleyen Stoltenberg, Nisan ayında ittifakın zirve sırasında Ukrayna'ya NATO üyeliği teklif etmeyi beklemediğini, bunun yerine üyelik için bir "köprü" teklif etmeyi düşündüğünü kaydetmişti.

Stoltenberg’in sözünü ettiği “köprü” beş temel bileşenden oluşuyor:

Güvenlik yardım komutanlığı: NATO Ukrayna'ya yönelik uluslararası güvenlik yardımını koordine etmek üzere Almanya'da, Doğu Avrupa'da lojistik merkezleri olan yeni bir komutanlık kuruyor. Stoltenberg'e göre bu komutanlık NATO’da görevli bir korgeneral tarafından yönetilecek ve 700 personelden oluşacak.

Stoltenberg müttefikler arasında "Ukrayna'ya verilmesi gereken silahların türleri" konusunda farklılıklar olduğunu söyledi. Bu farklılıklar bürokratik gecikmelere yol açıyor. Amaç ise teslimatı daha hızlı ve kolay hale getirmek.

Stoltenberg, "Bu yeni komutanlık çok güçlü yetkiye sahip olacak, dolayısıyla her bir teslimat konusunda fikir birliğine varılmasına gerek kalmayacak" dedi.

Mali taahhüt: 2022 yılı Şubat ayından bu yana NATO müttefikleri Ukrayna'ya yılda yaklaşık 43 milyar dolar askeri destek sağladı. Zirvenin bu taahhüdü bir yıl daha uzatması ve gelecekteki destek için bir temel oluşturması bekleniyor.

Acil silah teslimatları: Zirvede Ukrayna'nın savunmasını güçlendirmek üzere başta hava savunma sistemleri olmak üzere daha fazla silah ve mühimmat sevkiyatı yapılacağına dair açıklamalar yapılması bekleniyor.

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg bu konuda ayrıntı vermezken, üst düzey bir ABD'li yetkili NATO müttefiklerinden bu hafta Ukrayna'ya F-16 uçaklarının sağlanmasına ilişkin açıklamaların beklenebileceğini belirtti.

İkili güvenlik anlaşmaları: Zirvenin başlangıcına kadar 20 NATO müttefiki Ukrayna ile ikili güvenlik anlaşmaları imzalayarak ek güvenlik garantileri sunmuş ve ortak savunma çabalarını güçlendirmiş olacak.

NATO içinde birlikte çalışabilirlik: Ukrayna silahlı kuvvetlerini NATO standartlarıyla uyumlu hale getirmek için Polonya'da ortak bir eğitim merkezi ve askeri satın alma ve tedarik programları dahil çalışmalar devam ediyor.

Macaristan katılmayacak ya da engellemede bulunmayacak

Stoltenberg, Macaristan'ın Rusya'nın Ukrayna'daki savaşına ilişkin tutumu ve NATO kararlarını engelleme olasılığı konusundaki endişelere de değindi.

Kısa bir süre önce Budapeşte'ye yaptığı ziyareti anlatan Stoltenberg, burada Başbakan Viktor Orban ile Macaristan'ın Ukrayna için önerilen destek tedbirlerini engellemeyeceğine ilişkin bir anlaşma sağladığını söyledi.

Stoltenberg, Budapeşte'nin Ukrayna için oluşturulacak yeni NATO güvenlik yardım komutanlığına katılmayacağını, ancak diğer NATO yükümlülüklerini yerine getireceğini ve ortak bütçeye katkıda bulunacağını söyledi.

Genel Sekreter, Ukrayna'nın geniş çaplı işgalinin başlamasından sonra bile NATO'nun Moskova ile çeşitli angajmanları olduğunun altını çizdi.

Stoltenberg, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ile Rusya Savunma Bakanı Andrey Belousov arasında kısa bir süre önce gerçekleşen görüşmeye dikkat çekerek bu tür temasların rutin niteliğinin altını çizdi.

NATO'nun yeni savunma stratejileri geliştirirken uyumlu bir şekilde çalışması gerektiğini söyleyen Stoltenberg, Orban gibi liderler tarafından temsil edilenler gibi farklı bakış açılarına rağmen birlikteliği vurguladı.

ABD ile ilişkilerin geleceği

Kasım’da yapılacak başkanlık seçiminin sonuçlarından bağımsız olarak ABD’nin sadık bir NATO müttefiki olmaya devam edeceğinden emin olduğunu kaydeden Stoltenberg, eski başkan Donald Trump'ın geçmişteki eleştirilerini NATO'nun kendisinden çok savunma harcamalarıyla ilgili meselelere bağlıyor.

Her genel sekreterin ittifak içindeki tüm liderlerle birlikte çalışabilmesi gerektiğini vurgulayan Stoltenberg, NATO'yu zaman zaman tartışmalar ve anlaşmazlıklar yaşayan büyük bir aileye benzetti.

Başkanlar Barak Obama, Trump ve Joe Biden ile çalışma deneyimlerini anlatan Stoltenberg, farklı siyasi liderliklere rağmen ABD'nin sadık ve kararlı bir NATO müttefiki olmaya devam ettiğini belirtti.

VOA