Svetlana Tihanovskaya: Belarus'ta 26 yıllık 'diktatör'e meydan okuyan kadın aday

Doğu Avrupa ülkesi Belarus, başkanlık seçimleri için sandık başında. 26 yıllık lider Aleksander Lukaşenko ise bugüne dek hiç muhatap olmadığı türden bir meydan okumayla karşı karşıya. 37 yaşındaki eski bir öğretmen Svetlana Tikhanovskaya ülkede beklenmedik bir rüzgar yarattı. Peki, Lukaşenyo'ya meydan okuyan kadın aday Svetlana Tikhanovskaya kimdir?

DUVAR – Doğu Avrupa ülkesi Belarus, Covid-19 salgını, kötü giden ekonomi ve Rusya’yla beklenmedik bir krizin gölgesinde devlet başkanlığı seçimleri için sandık başına giderken, Batı dünyasında ‘Avrupa’nın son diktatörü’ olarak adlandırılan 26 yıllık lider Aleksander Lukaşenko’ya karşı bu seçimlerde sürpriz bir meydan okuma söz konusu. Uzmanlar Lukaşenko’nun hile yapma pahasına iktidarı vermeyeceğinden emin görünse de, 37 yaşındaki eski bir öğretmen olan Svetlana Tikhanovskaya’nın adaylığı ülkede heyecan yarattı.

Peki, Lukaşenko’nun baskıcı politikalarına meydan okuyan kadın aday Svetlana Tikhanovskaya kimdir?

100 İMZAYI TOPLAMASI ŞAŞIRTTI

İki çocuk annesi ve eski bir İngilizce öğretmeni olan Tikhanovskaya’nın adaylığının ‘tesadüfi’ olduğu söylenebilir. Zira, muhalif bir YouTube blogcusu olan ve seçimde aday olmayı düşünen 41 yaşındaki eşi Sergei Tikhanovsky’nin tutuklanması üzerine kendisini aday olarak buldu. Sergei Tikhanovsky bu yılın başlarında izinsiz bir gösteriye katılmakla suçlanıp seçimlerden diskalifiye edilince, eşi Svetlana aday olmaya karar verdi. Ve, yorumcuları da şaşırtan bir şekilde, adaylık için gereken 100 bin imzaya ulaşabildi.

MİNSK’TE 63 BİN KİŞİYİ TOPLADI

Svetlana Tikhanovskaya, kendisini bir ‘siyasetçi’ olarak nitelemiyor. Ancak ilk başta eşinin gözaltına alınmasına dikkat çekmek için aday olduğunu söylese de, Lukaşenko karşıtlarının beklenmedik desteğini almış durumda. Öyle ki, başkent Minsk’te 30 Temmuz günü düzenlediği ve 63 bin kişinin katıldığı mitingin, Belarus’ta yıllardır düzenlenen en geniş katılımlı gösteri olarak tarihe geçtiği belirtiliyor.

İKİ ÖNDE GELEN MUHALİFİN DESTEĞİNİ ALDI

Deutsche Welle’ye göre, Belarus seçimlerinde siyasi geçmişi bulunmayan ilk aday olarak yarışan Svetlana Tikhanovskaya, iki siyasi ağır topun da desteğini aldı. Seçime girmelerine izin verilmeyen iki muhalif isim, eski bankacı Viktor Babariko ile eski diplomat Valery Tsepkalo, Tikhanovskaya’nın seçim kampanyasına destek verdi.

Belarus’un güneybatısında küçük bir kasabada doğmuş olan Tikhanovskaya, yabancı dil üzerine eğitim gördükten sonra ülkenin ikinci büyük kenti olan Gomel’de tercüman olarak çalışmış. Burada eşiyle tanışmış, iki çocuk sahibi olduktan sonra çalışmayı bırakmış. Eşi 2019’da YouTube’da bir kanal açınca birlikte ülkeyi gezmişler. Svetlana Tikhanovskaya, aslında politikayla çok ilgilenmediğini ama bu geziler sırasında ülke ve vatandaşların ihtiyaçları hakkında çok şey öğrendiğini söylüyor.

‘ALTI AY İÇİNDE YENİ SEÇİM DÜZENLEYECEĞİM’

Seçim programı da ayrıntılara değil, Batı’yla Rusya arasında sıkışan Belarus’un bağımsızlığı ve bütün siyasi tutukluların serbest bırakılması gibi temel ilkelere dayalı. Svetlana Tikhanovskaya, seçilmesi halinde, altı ay içinde yasaklı muhalif adayların da yarışabileceği yeni seçimler düzenleyeceğini ve kendisinin ‘çocuklarına bakmak üzere’ evine döneceğini söylüyor.

TEHDİT EDİLDİ, ÇOCUKLARINI ÜLKEDEN ÇIKARDI

Svetlana Tikhanovskaya, seçime giden süreçte tehditlere de maruz kaldı. Çocuklarını, güvenlikleri için anneanneleriyle birlikte yurtdışına yolladı. Kampanya ekibinin önde gelen üyelerinin oylamaya 24 saat kala gözaltına alınması sonrası, seçimden önceki geceyi saklanarak geçirdi.

ATAERKİL SÖYLEME KARŞI SİMGE HALİNE GELDİ

Svetlana’nın seçim kampanyası, Lukaşenko’nun ataerkil söylemlerine karşı da bir protesto simgesi haline geldi. Svetlana, ‘eşini cezaevinden çıkarmak için aday olan korkmuş bir kadın’ algısını çok kısa sürede yıkarak, Lukaşenko’nun kadın karşıtı siyaset dilinin antitezine dönüştü.

Lukaşenko, Svetlana’nın resmen aday olmak için 100 bin imzayı toplamaya çalıştığı günlerde, bir sonraki devlet başkanının bir erkek olacağından ‘kesinlikle emin’ olduğunu söyleyip, “Anayasamız kadınlar için değil. Toplumumuz bir kadına oy verecek kadar olgunlaşmadı. Bunun sebebi, anayasanın başkana çok fazla yetki vermesi” gibi cinsiyetçi açıklamalarda bulunuyordu.

‘YENİ MUHALEFET’ VE ‘ÜÇÜNCÜ GÜÇ’ BENZETMESİ

Uzmanlar, Svetlana’nın etrafında kenetlenen muhaliflerin ‘üçüncü bir güç’ olarak öne çıktığı, Belarus muhalefetinin geleneksel olarak milliyetçi sloganlarının ve eski siyasi taleplerinin ötesinde bir değişimi simgelediği yorumu yapıyor. Eski Sovyet ülkeleri konusunda risk analizi uzmanı Katia Glod, “Bütün bu insanlar muhalefet değil, onlar üçüncü güç. İlk etapta halk desteğini çekmeyi başaranlar onlardı. Sonra Tikhanovskaya bir değişim aracı haline geldi” diyor. Lukaşenko’nun seçimleri kazanmasına neredeyse kesin gözüyle bakılsa da, Batı basınına konuşan yorumcular Svetlana Tikhanovskaya ile somutlaşan bu atmosferin ülkede değişim talebini simgelediği yorumu yapıyor. (DUVAR DIŞ HABERLER)