Uyuşturucu müptelaları arasında kullanımı giderek yaygınlaşan sentetik uyuşturucu fentanil Amerika Birleşik Devletleri'nde 18-49 yaş grubunun ölüm nedenlerinin başında geliyor.

Fentail ve benzeri sentetik uyuşturucular henüz ABD'ye göre uyuşturucu piyasasına hakim değil, bu nedenle fentanil kaynaklı ölümler de nispeten az.

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlıları İzleme Merkezi'ne (EMCDDA) göre 2020 yılında AB'de 5 bin 800 kişi uyuşturucudan hayatını kaybetti. 

Fentanil henüz Avrupa uyuşturucu piyasasını sarmasa da, Europol bu ölümcül uyuşturucunun Avrupa Birliği'ne girişi ya da AB'de üretilmesi için girişimlere karşı uyarıda bulunuyor. Fentanil tehlikesi nin geçtiğimiz yıllarda Estonya'yı sarması, tehlikenin nasıl büyüdüğünü gözler önüne seriyor.

Estonya'nın fentanille mücadelesi

AB'nin Baltık ülkelerinden Estonya'da 2000'li yılların başında piyasadaki eroin eksikliği nedeniyle fentanil kullanımında hızlı bir yükseliş yaşandı ve fentanil kısa zamanda bağımlılar arasında en fazla kullanılan uyuşturucu haline geldi.

Estonya polisi, yaklaşık 20 yıl boyunca fentanile karşı mücadeleyi 2017'de gizli bir laboratuvarın tedarik kaynağını kurutarak kazandı, ancak uyuşturucu arkasında ölümcül bir iz bıraktı. 

Estonya'nın başını ağrıtan fentanil salgını bugün ve gelecek için önemli bir ders oluşturuyor. Ancak Birleşmiş Milletler tahminlerine göre Taliban'ın haşhaş ekimini yasaklaması fentanil kullanımında yeni sıçramalara neden olabilir.

Taliban haşhaş ekimini yasakladı

Avrupa'ya ulaşan eroinin çoğu Afganistan'dan geliyor. Ancak 15 Ağustos 2021'de kontrolü ele geçiren Taliban yönetimi Nisan 2022'den bu yana ülkede haşhaş ekimini yasakladı.  

BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi'nin 2020 yılı raporuna göre Afganistan'da haşhaş hasadı nisan ve temmuz ayları arasında yapılıyor ve hasadın eroin piyasasına düşmesi bir ila bir buçuk yılı buluyor. 

BM'ye göre, geçtiğimiz yıl yapılan ekimlerin yasak kapsamı dışında kalması sebebiyle yasağın etkilerinin önümüzdeki yıldan itibaren hissedilmesi bekleniyor.

Griffiths Euronews'e yaptığı değerlendirmede Taliban'ın ilan ettiği yasakla birlikte neler olacağını ve bunun gerçekten uzun vadeli bir etkisi olup olmayacağını gözlemleyeceklerini bildirdi. 

Griffiths "Şu anda  haşhaş ekim alanında çok çok hafif bir daralma gibi görünüyor, ancak tarihsel standartlara göre hala oldukça yüksek. Şimdiye kıyasla biraz daha az üretiliyor ve stokların varlığı ve uyuşturucunun piyasaya sürülmesi için gereken süre nedeniyle Avrupa'daki uyuşturucu piyasası üzerinde bir etki yaratmasını en az bir yıl bekleriz." diye konuştu.

Sentetik uyuşturuculara fırsat doğuyor

Haşhaş ekim yasağına şüpheyle yaklaşan Griffiths bu hamlenin daha çok opioidlerin piyasada bulunabilirliğini azaltarak fiyatları manipüle etmeyi amaçladığını söylüyor. 

Opioidlerin aniden piyasada azalması ve pahalanması, kaçakçılara eroinden çok daha karlı olan fentanil gibi sentetik uyuşturucuları üretme ve satma fırsatı yaratabiliyor.

ABD Uyuşturucuyla Mücadele İdaresi'ne göre, Çin'de 3 bin ile 5 bin dolar arasında bir meblağa satın alınan bir kilogram fentanil, 1,5 milyon dolardan daha yüksek bir fiyata satılabiliyor.

Eroinden 30 kat daha fazla olan etki gücü nedeniyle fentanil hızla diğer uyuşturucuların yerini alabileceği ve Avrupa yerel uyuşturucu piyasasını da ele geçirebileceğinden endişe ediliyor.

Fentanil Avrupa piyasasını ele geçirebilir mi?

Avrupa Birliği Kolluk Kuvvetleri İşbirliği Ajansı (Europol) Avrupa'da fentanil için henüz mevcut bir pazar olmasa da, uyuşturucunun eninde sonunda Avrupa'yı ele geçirme riskine dikkat çekiyor.

Europol'ün son raporunda ABD'nin yasa dışı uyuşturucu pazarını fentanil ile dolduran Meksikalı uyuşturucu kartellerinin, Avrupa'da kokain ve metamfetamin ticareti ve kaçakçılığı yapmak için AB merkezli suç şebekeleriyle işbirliği yaptığını vurguluyor.

Europol bahsedilen Meksikalı suç gruplarının kaçakçılık yoluyla ya da iç üretime yardımcı olarak AB  pazarında uyuşturucu portföyünü genişletmeye çalışabilecekleri uyarısında bulunuyor.

Europol ayrıca AB'de fentanil üretim tesislerinin bulunmasının fetanil pazarının gelişmesi endişelerini arttırdığını da vurguluyor.

Euronews'e konuşan Griffiths, Avrupa'da reçetli opioidlerin hastalara çok nadiren verildiğini belirterek Avrupa'nın tıbbi uyuşturucu ve ağrı kesicilere olan yaklaşımının ABD'den tamamen farklı olduğunun altını çiziyor.

Avrupa'daki yasa dışı uyuşturucu piyasasının ABD'den farklı olduğunu da ifade eden Griffiths AB'nin şimdilik fentanile karşı mücadele için zamanı olduğunu belirtiyor, ancak "Yeterli bir pazar olması ve pazar dinamiklerinin değişmesi halinde bunların organize suç grupları ve çeteler için cazip hale gelmesi için pek çok neden var." diyerek uyarıda bulunuyor.

EURO NEWS