Trump koronavirüs tedavisi için vücuda dezenfektan enjekte etmeyi önerdi

Trump'ın koronavirüse karşı 'vücuda dezenfektan enjekte edilmesi' ve 'ultraviyole ışık verilmesi' tavsiyeleri işe yarar mı?

ABD Başkanı Donald Trump, Perşembe günkü basın toplantısında vücuda dezenfektan enjekte etmenin ve ultraviyole (UV) ışık verilmesinin koronavirüs tedavisine yardımcı olabileceğini iddia etti.

BBC Reality Check ekibi her iki iddianın da doğruluğunu inceledi.

İddia 1:

"Dezenfektanın (koronavirüsü) bir dakikada yok ettiğini görüyorum. Mesela şunu yapmanın bir yolu var mı? Vücudun içine enjekte etmek veya temizlik gibi. Çünkü (virüs) akciğerlere ulaşıyor ve akciğerlere büyük zarar veriyor."

Trump, koronavirüs hastalarına dezenfektan enjekte etme tavsiyesinde bulunuyor.

Dezenfektan kullanmak, yüzeyler üzerindeki virüsleri öldürebilir ama bu yalnızca enfeksiyonun bulaştığı nesneler veya yüzeyler için geçerli, vücudun enfeksiyon kapması durumunda başvurulacak bir yöntem değil.

Dezenfektan tüketmek veya enjekte etmek, zehirlenme ve ölüm riskini artıyor. Ayrıca etkili olduğu da söylenemez.

Vücuda dezenfektan yüklemenin iyi bir fikir olacağını düşünenler olduğu, dolaysıyla bu nedenle ölümler yaşanabileceği kaygısı var.

Doktorlar, dezenfektan içilmemesi veya enjekte edilmemesi uyarısında buluyor.

Herfordshire Üniversitesi toksikoloji profesörü Rob Chilcott, "Kandaki virüsü etkisiz hale getirmeye yetecek dozda çamaşır suyu veya dezenfektan enjekte etmek, vücutta geri dönülmez hasara neden olur ve muhtemelen ölümle sonuçlanır" diyor.

Profesör Chilcott, ayrıca bu yöntemin 'hücrelerin içindeki virüs parçalarına da çok fazla etkisi olmayacağını' söylüyor.

Lysol ve Dettol dahil bir çok dezenfektanın üreticisi olan Reckitt Benckiser, Trump'ın iddialarına yanıt olarak yaptığı açıklamada, "Ürünlerimizin hiçbirinin, hiçbir koşulda enjeksiyon, yutma ya da herhangi başka bir yolla vücuda alınmaması gerektiği konusunda mesajımız nettir" dedi.

İddia 2:

"Vücuda çok fazla miktarda ultraviyole ya da güçlü bir ışık verdiğimizi farz edelim. Işığı derinin içinden veya başka bir yolla vücuda yerleştirdiğinizi düşünün. Bunu da deneyeceğinizi söylediniz sanırım... Dolayısıyla bakalım, ama ışığın (virüsü) bir dakikada öldürme şekli çok güçlü."

Trump ayrıca, hastalara 'ultraviyole ışığının ya da başka çok güçlü bir ışığın verilmesi' fikrini ortaya attı.

Yüzeydeki virüslerin doğrudan güneş ışığı aldıklarında genellikle daha hızlı öldüklerine dair bazı kanıtlar var. Ama etkili olabilmesi için ne kadar ve ne süreyle UV ışığı verilmesi gerektiğini bilmiyoruz.

Ve yine bu yöntem de yalnızca enfeksiyon bulaşan nesneler ve yüzeyler için geçerli, virüsün vücudun içine girdiğinde uygulanabilecek bir yöntem değil.

Virüsün vücudun işine yerleştikten sonra deriye ne kadar UV ışığı verilirse verilsin herhangi bir fark yaratmaz.

Kings College London'da eczacılık biriminde görevli Profesör Dr. Penny Ward, "UV ışınları ve yüksek ısının yüzeylerdeki virüs parçacıklarını öldürdüğü biliniyor. Ama hastanın iç organlarına girip kendi kendini üreten bir vürüsü ne güneş altında yatmak, ne de ısıyı artırmak öldürür" diyor.

Reality Check  BBC News

BBC