Suriye sınırında hazırlık - New York Times: Erdoğan telefonda Trump'a "harekete geçeceğini" söyleyince Trump, "tüm IŞİD savaşçılarından sorumlu olursun" dedi

Amerikan New York Times gazetesi, ABD Başkanı Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında Pazar günü yapılan telefon görüşmesinin detaylarını yazdı. Gazeteye göre Erdoğan telefonda Suriye'de Fırat Nehri'nin doğusuna yönelik askeri operasyonla ilgili olarak "harekete geçeceğini" söyledi. Trump ise Erdoğan'a "Tüm IŞİD savaşçılarından sorumlu olursun" dedi

ABD Başkanı Donald Trump, uzun süredir deniz aşırı operasyonların sonlandırılması ve Amerikan askerlerinin ülkeye dönmesi gerektiğini savunuyor. Ancak girişimleri Kongre'yle ulusal güvenlik yapılanması tarafından durduruluyor ve Trump her seferinde geri adım atıyordu.

New York Times (NYT), ABD Başkanı'nın son girişiminin de, Erdoğan'la ticaret ve savunma işbirliğinin konuşulduğu bir telefon görüşmesinin sonunda, "Erdoğan'dan gelen beklemediği bir talebe, çok fazla düşünmeden verdiği bir yanıt gibi durduğunu" yazdı.

Habere göre Erdoğan, Trump'a, görüşmenin sonlarına doğru, uzun süredir Fırat'ın doğusuna yönelik planlanan operasyon için daha fazla beklemeyeceğini ve artık harekete geçeceğini söyledi.

NYT'ye konuşan danışmanlarına göre Trump, Erdoğan'a "herhangi bir operasyona destek vermeyeceğini" söyledi.

Ancak Erdoğan'ı harekete geçmemeye ikna etmek yerine, telefonu kapattıktan sonra gece yarısı bir açıklama yayımlayarak, Suriye'nin kuzeyinde Türkiye'nin olası bir operasyonunu engellemek üzere "tuzak teli" olarak üslenen yaklaşık 50 Amerikan askerini geri çekeceğini açıkladı.

Pazartesi sabahı, hem Cumhuriyetçiler hem Demokratlar, Trump'ı, bu adımın "Amerika'nın bölgedeki en etkili ve sadık ortaklarından olan Kürtleri yüz üstü bırakmak ve Amerika'nın en tehditkâr düşmanlarını cesaretlendirmek anlamına geleceğini" söyleyerek eleştiri yağmuruna tuttu.

'Trump'ın tweetleri, Türkiye'nin operasyonunu onaylamadığı anlamına geliyor'

Telefon görüşmesi sonrası ABD askerinin Suriye'nin kuzeyinden çekileceğini duyuran Trump'ın, Cumhuriyetçilerden ve ABD'nin ortaklarından gelen tepkilerin ardından karmaşık mesajlar vererek Orta Doğu politikasında bir kaosa yol açtığını belirten gazete, Pazar gece telefon konuşması sonrası yapılan Beyaz Saray açıklamasını hatırlattı.

Açıklamada, ABD'nin çekileceği ve Türkiye'nin uzun zamandır planlanan askeri operasyonuna müdahil olmayacağı duyuruluyordu.

Trump, bu kararı "Bizim buradan çıkma zamanımız geldi, şimdi oradaki karmaşayı başkaları çözsün" diyerek savunmuştu.

Ancak Pazar gecesi duyurulan bu kararın ardından, Trump'ın destekçisi olan Cumhuriyetçi senatörler dahil olmak üzere ABD'deki birçok kişi ve kurumdan ağır eleştiriler ve tepkiler gelince, Trump'tan kafaları karıştıran bir tweet geldi.

"Türkiye'nin çizilen çerçeveyi aştığını düşünürsem, ekonomisini mahvederim" tweet'inin ardından Trump'ın danışmanları, Başkan'ın Türkiye'ye herhangi bir askeri operasyon için yeşil ışık yakmadığını savundu.

NYT'ye konuşan bir Pentagon yetkilisi, "Trump'ın Türkiye'yi tehdit eden bu tweet'inin, Kürtlere yönelik bir saldırıyı onaylamadığı anlamına geldiğini" söyledi.

Pentagon Sözcüsü Jonathan Hoffman da Pazartesi günü yaptığı açıklamada "Başkan'ın yaptığı gibi Savunma Bakanlığı da Türkiye'ye, Suriye'nin kuzeyinde yapacakları bir operasyonu onaylamadığımızı açıkça iletti" dedi.

'Çekilme çok kısıtlı'

Pazartesi akşamı gazetecilerle bir araya gelen Trump, Orta Doğu'daki savaşlardan çekilme planlarını yeniden hatırlattı, "Kampanyamı yürütürken, askerlerimizin eve dönmesi, hem de olabilecek en kısa zamanda dönmesine odaklandım" diye konuştu..

Ancak Trump yönetimindeki yetkililer, çekilmenin ve son açıklamaların ardından gelen adımların aslında "çok kısıtlı" olduğunu söylüyor.

Türkiye-Suriye sınırındaki özel kuvvet birlikler, birkaç gün içinde Suriye içinde yer değiştirmiş olacak ama 1000'in üzerindeki asker hemen eve dönmeyecek.

Trump, Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) kontrolündeki bölgede bulunan cezaevlerinde binlerce IŞİD savaşçısının bulunduğunu, bunlar için "çok fazla maliyet ödediklerini" de söylüyor ve Avrupa ülkelerine, kendi vatandaşı olan tutuklu IŞİD'lileri geri almaları için çağrı yapıyordu.

Ancak çağrıları karşılık bulmadı.

Pazartesi akşamı Trump, gazetecilere "Onları geri alın diye söyledik ancak maalesef, tıpkı NATO gibi, onlar da durumdan fayda sağladı" dedi.

Eğer Türkiye, ABD askerinin çekildiği bölgelere ilerlerse, SDG'nin Türk ordusuyla savaşmak için IŞİD'lilerin tutulduğu cezaevlerinden ve kamplardan ayrılacağını ve sınıra konuşlanacağını yazan NYT'ye göre, 2 bini yabancı savaşçı olan yaklaşık 10 bin IŞİD'li kaçabilir.

Aynı akşam gazetecilere, isminin yazılmaması kaydıyla bilgi veren Trump yönetiminden üst düzey bir yetkili, Trump'ın Erdoğan'a operasyon yapması halinde tüm IŞİD savaşçılarından Türkiye'nin sorumlu olacağını söyledi.

'ABD şu an Kuzey ve Doğu Suriye'nin hava sahasını kontrol ediyor'

ABD'nin, Türkiye ile Kürt savaşçılar arasında tampon bölge olabilecek bir güvenli bölgenin oluşturulması planlarını uzun süredir ertelediğini yazan NYT, bir başka yetkilinin sözlerine yer veriyor:

"ABD şu an, kısmen bir Türk operasyonunu engellemek için kuzey doğu Suriye'nin hava sahasını kontrol ediyor."

Gazete, Türkiye'nin planladığı askeri operasyonun Fransa ve Almanya'yı da "kaygılandırdığını" yazıyor ve dışişleri bakanlığından bir yetkilinin "Türkiye'nin operasyonuna gelen uluslararası tepkiler de yıkıcı nitelikte ve bunun bölgeyi istikrarsızlaştıracağını gösteriyor" sözlerini aktarıyor.

NYT: SDG, IŞİD'lileri ve ailelerini şimdilik kamplarda tutmaya devam edecek

NYT, SDG'nin şimdilik IŞİD savaşçılarını cezaevlerinde ve ailelerini kamplarda tutmaya devam edeceğini ABD'ye bildirdiğini yazdı. Ancak gazeteye konuşan bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisine göre, iyi eğitimli korumalar Türkiye'nin operasyonu başlarsa bu kampların ve cezaevi olarak kullanılan binaların çevresinden alınarak sınıra konuşlandırılabilir.

Bu kampların birçoğu , Türkiye'nin operasyon yapmayı planladığı bölgenin çok daha güneyinde ve ABD ile görüşülen, olabilecek en geniş çaplı güvenli bölgenin de dışında kalıyor.

Gazeteye konuşan dışişleri yetkilisine, eğer SDG savaşçıları Türkiye'nin operasyonu nedeniyle bölgeyi terk ederse, tüm kamplardan ve gözaltı merkezlerinin sorumluluğu Türkiye'ye geçebilir.

NYT, son olarak Amerikalı terörle mücadele uzmanlarına, Türkiye'nin IŞİD kamplarını devralmasının olası sonuçlarını soruyor.

Eski Başkan Barack Obama yönetiminde, Ulusal Güvenlik Konseyi'nde terörle mücadele biriminin direktörü olan Joshua Geltzer, "Türkiye samimiyetle uğraşsa bile, yıllardır Kürtler tarafından kontrol edilen tutuklularla güvenlik içinde ve en uygun şekilde başa çıkabilmek için yeterli kapasitesi var mı, tahminde bulunmak zor. Bu tutukluların serbest bırakılması ya da kaçma ihtimali, IŞİD'e yeniden enerji kazandıracak ve bir süre sonra yeniden örgütlenen grup, yeniden doğacaktır" diyor.

Cumhuriyetçi senatörlerden Trump'a tepki

Gazeteye göre Cumhuriyetçiler, Trump'ın Türkiye'nin operasyonuna destek vermediğinden emin değil.

Her ne kadar Trump açıklamalarının yönünü değiştirse de, Cumhuriyetçilerin Senatounluk Lideri Mitch McConnell, "Aceleyle yapılan bir geri çekilmenin Rusya, İran, Beşar Esad ve IŞİD'e yarayacağını" savunuyor.

Trump'ın destekçilerinden Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Fox Haber'e "Bu İran ve Esad için, IŞİD için büyük bir kazanım" açıklaması yaptı ve ekledi:

"Kuzey Doğu Suriye'ye tek bir adım attıkları takdirde, Türkiye'ye yaptırım uygulamak için elimden gelen her şeyi yapacağım. Bu benim Türkiye'yle ilişkilerimi koparacaktır. Sanırım tüm Kongre aynı şekilde düşünüyor."

Graham, Trump'a "öngörüsüz ve sorumsuz" olduğunu düşündüğü bu kararını gözden geçirme çağrısı yapacağını ve IŞİD'in yenilmiş olduğunun "Bu yönetim tarafından söylenmiş en büyük yalan olduğunu" söyledi.

ABD'nin kararının "Kürtlere ihanet olduğunu" söyleyen cumhuriyetçi senatörlerin yanı sıra, Trump'a destek verenler de oldu.

Yine Cumhuriyetçi Senatör Rand Paul, Trump'ın "bitmeyen savaşları bitirme sözünü tuttuğun ve gerçek bir 'Önce Amerika' politikası izlediğini" belirten bir tweet attı.

"Seçim kampanyasını askerlerin geri dönmesi üzerine yürüttüm"

Trump, Başkanlık seçim kampanyası sırasında Afganistan ve Irak başta olmak üzere, binlerce kilometre uzaktaki savaşlardan Amerikan askerlerini çekeceği sözünü vermişti. Trump, "Operasyonlara çok fazla para harcandığını, çok fazla Amerikalının öldüğünü ancak çok küçük bir karşılık alındığını" savunuyor.

Aralık ayında da ani bir şekilde benzer bir açıklamaya yayımlayarak Suriye'den çekileceğini açıklayan Trump'ın bu adımı, dönemin ABD Savunma Bakanı Jim Mattis'in ve IŞİD'le Mücadele Koalisyon Özel Temsilcisi Brett McGurk'ün istifasına yol açmıştı.

O dönem de Cumhuriyetçilerden tepki alan Trump, bir süre sonra kararından kısmen vazgeçmiş ancak ABD'yi bölgedeki karmaşadan "kurtarmak" için istediği adımları atması engellendiği için "hayal kırıklığına uğramıştı."

Trump'ın destekçileri, Kürt savaşçıların bu uyarıyı Aralık'ta aldığını ve sürpriz olarak karşılamaması gerektiğini söylüyor.

Gazete, SDG'nin IŞİD'le mücadelede ABD'nin bölgedeki en kritik ortaklarından biri olduğunu ancak Türkiye'nin grubu en başından beri "terör örgütü" kabul ettiğini ve ABD'nin örgüte yardımı kesmesi için çağrı yaptığını yazdı.

Trump'ın Pazartesi sabah attığı tweet'ler, Türkiye'yi engellemeye değil bölgeden askerlerini çekmeye odaklanıyordu:

"Bunu neredeyse 3 yıldır geciktiriyorum, ancak artık bu saçma ve sonsuz savaşlardan çekilme ve askerlerimizi eve döndürme zamanı geldi. Sadece yararımıza olan yerlerde ve sadece kazanmak için savaşacağız. Şimdiki oradaki durumu Türkiye, Avrupa, Suriye, İran, Irak, Rusya ve Kürtler çözmeli."

SDG'nin ABD için çalıştığını belirten Trump, gazeteye göre "Kürt ortaklarına ufak bir sempati de gösterdi ancak karşılığının verildiğini belirtti".

Trump, tweet'inde "Kürtler bizim için savaştı ancak çok büyük miktarda paralar ödendi ve araçlar sağlandı" demişti.

BBC TÜRKÇE