İZZET BANA

Okurlarımıza seni az bir şey tanıtmak isterim. Seninle ilk tanışmamız Yıldırım Spor Gençlik Kulübünün Osmanbey’deki benzincinin karşısındaki lokalinde tanışmıştık. Ondan sonraları ise senin tiyatro ve sanat kabiliyetlerin süratle ortaya çıkmış ve Yıldırım Spor Gençlik Kulübünün ikinci adresi olan Klöb X mekanında adeta zirve yapmış en eski aşın olan DAMDAKİ KEMANCI oyunundan tabloları sahneye koydun ve o oyunda Sen TEVYE rolü ile Türk Yahudi toplumunun adeta gönüllerini çaldın ve yıllardır da geri vermedin. O oyunun tablolarında sayende bende Kasap rolünde oynamıştım. Oyunun tablolarını sahneye koyan ve başrolü de oynayan sendin. David Levi de Damdaki kemancı idi. Daha kimler yoktu ki o oyunda Terzi rolünde Eli Ergil, Tevye’nin karısı rolünde Dolly şimdilerde David Levi’nin eşi. Avi Alkaşta Rus Asker rolündeydi. Bu oyun senin sanat hayatının ilk basamağı idi. Bundan sonra Dostluk yurdunda birçok uyun sahneye koydun. Yuda Siliki, Jojo Eskenazi Gözcü ve Selim Hubeş ile birlikte yazdığınız KULA oyunu sizi ve ekibinizi bir kez daha zirve’ye çıkardı. 

Bu arada Selim Hubeş, Yavuz Hubeş ve Karen Gerşon Şalhon ile birlikte kurduğunuz LOS PAŞAROZ SEFARADİ grubu da sayısız LADİNO şarkı ile ve değişik ülkelerde konserler ile toplumun vazgeçilmez sanat elçileri oldunuz. Artık sadece Türk Yahudi toplumunun değil gittiğiniz her ülkedeki seyircilerin gönüllerinde de taht kurdunuz. 

Bu tiyatro sevdası senin önderliğinde birçok Türk Yahudi gencini de bu sanat ile aşıladı ve ortaya aslında eskiden de var olan bir tiyatro kültürünü daha da ileriye taşımış oldu. Sahnede büyüyen bu arkadaşlarımız arasında JOJO ESKENAZİ, FANİ BONOFİYEL ve daha birçoğunu resmen starlaştırdı.

BU röportajı neye borçluyuz tahmin ediyorsundur.

Netflix’te ilk 6 bölümü yayınlandı ve oyun başlar başlamaz bu oyunda senin imzan olacağından adeta emindim. Oyunu sen yazmadın sen sahneye koymadın ama en ufak detaylarına kadar senin gereken bilgileri ilgili arkadaşlara verdiğinden kuşkum yoktu.

Öncelikle bu oyunda Büyükada Gabay’ı HAYMİ rolü dışında diziye katkıların konusunda yanılıyor muyum yoksa sen neler kattın senin kaleminden anlayabilir miyiz?

Evet, sevgili Rıfat veya kimlikteki isminle Rafael…

Kulüp dizisiyle ilgili anılarımı yaşadıklarımı anlatmak gerekirse, toplumdaki yaşantımızın en ufak detaylarına kadar inildi.

Öncelikle dizide mekan seçimi, dekor ve aksesuarları bilinçli ve büyük bir titizlikle yaratıldı. 

Geleneklerimiz; ritüel yaşantımızdaki objeler, aile disiplinimizi gösteren kaideler, Sadece Ladino tercüme değil. Ladino konuşmaların tonlamaları, karaktere göre yorumları belirttim. Dini ritüel duaların gerektiği gibi anlaşılır bir şekildeki hisle söylenmesi sağladım. Yönetmenlerimiz bu konuya geniş yer verdi.

Mekanlarda bulunması, geçmesi ve Ladino konuşması gereken toplumumuzdan 60 kadar dindaşımızı prodüksiyonla tanıştırdım ve böylece, dizinin içinde yer aldılar. 

Kimin nerede kimin yanında oturması gerekliliğinden, Masada ne renk örtünün koyulmasına, zamana uygun mezuza yaratılmasından, yenilecek yemeklerin Sefarad kültüründen seçilmesine dek her şey detaylandırıldı. 

Ben hep bu konularda yanlarında olup seçici, doğruyu gösteren oldum.

Her şeyin en doğrusunu bulmak için, prodüksiyon, yönetmen ve ekibi çok zaman harcadı.

Buna görüntü yönetmeni ve ekibi, ışık ve ses yönetmen ve ekipleri, dekor, kostüm ve aksesuar ekibi (Ordusu) için de geçerli.

Tüm bunların yanı sıra tüm çekimlerin, kalabalık bir ekip tarafından bir pandemi zamanında çekildiğini de ayrıca belirtmem lazım. Her gün yapılan 15 dakikada sonucu çıkan kan tahlili, her yarım saat içinde değiştirilen maskeler. Kısaca hijyen eksiksizdi. Yemeklerde bile Yahudi vatandaşlarımızın yiyebilmesi için vejetaryen menü konuldu.

Bu projeye katılmam benim için tarifsiz bir deneyim oldu. 

Hanuka fenerleri (Bu hanuka feneri değil simhatoradaki aşiyamikoles fenerleri olduğunu söyledimse çok güzel göründüğünden öylesine koydular.) Çocuk korosu, Yahudice diyaloglar, (Ladino da diyebiliriz ama bizim zamanımızda biz Yahudice veya en cudyo derdik) 

Kumaşçı JOJO ESKENAZİ en eski dostlardan biri ve her oyunda olduğu gibi Rolüne tam oturmuş bir tipleme kuşkusuz. 30 senedir Türkiye’de olmamanın verdiği dezavantaj ile senin ekipten olduklarını düşündüğüm ama tanımadığım ve dizide rol alan arkadaşlar varsa onların da isimlerini zikretmeni rica edeceğim.

Arzu edersen dizinin konusuna girelim biraz da.

Baruh ata Adonay Eloenu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav ve Tsivanu Leadlik Ner Şel Şabat…

Biliyorsan Rashel ve Salamon Aseo apartmanı  gerçek bir  apartman ismi miydi yoksa senaryo gereği konulmuş bir isim mi? 

Hatırladığım kadarı ile Deniz Nakliyat piyasasında pek Yahudi yoktu ama belki vardı doğrusu nedir biliyorsan tamamla lütfen. 

Hikaye ne kadar doğru bilmiyorum ama araya sıkıştırılan varlık vergisi gayri müslimlerin çalıştırılmaması ricaları gibi rahatsız edici unsurların gerçek olduğunu artık herkes biliyor.

Bu ricaların tamamı hükümet kararları olmayıp kendilerine görev bilen işgüzarlar ile aşırı uçlardaki kişilerin yaptırımları olduğunu da yazmak lazım bence. 

Dizide Türk Yahudilerinin kendi aralarında konuşurken Müslüman Türkler için VEDRE dedikleri ve İsrail yerine MEDİNA (vatan) sözcükleri az da olsa kulağa geliyor. Eh hoş da geliyor filmi (diziyi) daha bir orijinal ve gerçekçi kılıyor. Bu ifadelerde senin katkın ne kadar bilmiyorum ama kim akıl ettiyse tebrik ederim.

Raşel Mordo ile İsrail’e göç ediyor. Bakalım Raşel’i İsrail’de bulacak mıyız ve yeni göçmen olarak neler yaşayacaklar OLE HADAŞ nedir görecek miyiz merak ediyorum tabii.

Cevaplarına göre başka sorularım olabilir tabii yayına göndermeden evvel son halini sana iletirim.

Bu konuda doğruları ben de çok iyi bilmiyorum. Yapacağımız toplantıda öğreneceğimm.

Tabii ki bu cevapla yetinmedim ve araştırarak Kulüp dizisi ile ilgili kim varsa ulaşmaya sormaya devam ettim. 

Sevgili Mois Gabay ile görüştüm ve dediklerini aynen şu şekilde cevapladı:

Abi bu oldukça kapsamlı bir ekip işidir hepimizin bu çorbada tuzu oldu. İzzet Abimiz işin sanatsal ve sahne yönü ile ilgili danışmanlığını yaparken ben de oyunun senaryo yazılımı esnasında gereken tarihsel detayları ve ladino lisanındaki söylemlerde olması veya olmaması gereken ifadeleri vurgulamaya çalıştım. Mesela sorduğunuz VEDRE ve MEDİNA sözcükleri benim katkımdır.

Bir de Rachel ve Salamon Aseo apartmanı diye bir mekan var mı diye sordunuz. Evet var ve gerçekten de Matilda’nın ailesinin oturduğu apartmandı. 

Mois verdiğin bilgiler için teşekkür ederim. Sağol.

Dizi devam edecek olursa ki edecek gibi görünüyor daha çok ilginç gelişmeler izleyeceğiz hep birlikte.

Yanlış bilmiyorsam senaryoyu yazanlardan biri olan Bayan RANA DENİZER İsrail’e (Medina’ya) giden Raşel’in kızı olsa gerek. Hikaye onun kaleminden çıkmış. Bunu kendisine henüz doğrulatamadım ama ilk fırsatta kendisine soracağım.

Bu arada dizide oynayan ve mahalle eşrafı olarak KULA oyunundaki birçok amatör sanatçı da yer aldı. Bunlardan biri Bayan FORTİ BAROKAS. Los Paşaros Sefaradi Grubunun ve El Amaneser dergisinin genel yayın yönetmeni Sevgili KAREN GERŞON ŞARHON da oyuncular arasındaydı.

Arka planlardaki bütün oyuncuların isimlerini bilmeme rağmen her birinin diziye oldukça büyük katkısı olduğunu söyleyebilirim.

Kısaca oldukça samimi lezzetli bir yapım oluş.

Yönetmen Zeynep Günay Tan ve Bütün ekip yapımcı ve arkadaşlarını da kutlamamak eksik olur.

Türk Yahudilerinin tarihsel yaşamı ilk defa bu kadar gerçekçi, samimi ve kaliteli bir şekilde ekrana yansıtıldığı için her birini ayrı ayrı tebrik etmek isterim.

MATİLDA ASEO GÖKÇE BAHADIR 

Oyuncuları tabii ki unutmadım. Başroldeki Gökçe Bahadır Matilda rolü ile yeni bir zirve yaparken Raşel rolündeki Asude Kelebek genç yaşı ile geleceğin önemli oyuncularından biri olma yönünde umut vaad ediyor.

ASUDE KELEBEK RAŞEL

KULÜP İstanbul’un yeni assolisti SEŞİM SONGÜR rolündeki SALİH BADEMCİ ise kariyerinde özel bir yere imza atmış oluyor. Tebrikleri hak ediyor…

SELİM SONGÜR - SALİH BADEMCİ 

Kariyerinde özel bir yere ulaşıyor…

Şöför Fıstık İsmet rolü ile Raşel’in sevgilisi rolünü başarı ile sergileyen oyuncu BARIŞ ARDUÇ rolünün hakkını verenlerden biri.

Kulüp Müdürü ve işçi soyguncusu FIRAT TANIŞ aslında Matilda’nın babasının şirketindeki çaycı ve Matilda’nın öldürdüğü sevgilisi ve babasını soyan ve de ihbar ederek iflasına sebebiyet veren Mümtazın köylüsü akrabası ÇELEBİ rolündeki asıl adı AZİZ SOMUNCUOĞLU kısmetine hep veya çoğunlukla kötü adam rollerinde oynamakta. Tabii kendisi bana göre müthiş bir oyuncu ve Komedi dahil her rolde kendini kanıtlamış bir sanatçıdır. Bu kadar da kötü olmadığını Raşel’e annesinin babasının katili olduğunu söyleyememiş olmasından da anlayabiliriz. Gelecek bölümlerde neler olacak göreceğiz.

FIRAT TANIŞ ÇELEBİ VEYA AZİZ SOMUNCUOĞLU

Kulüp İstanbul’un sahibi Orhan Bey aslında NİKO kendisine biçilen rolü hakkını vererek oynamakta risk alınması gereken yerde almakta ama korkudan titrediğini de seyirciye aksettirebilmektedir.

Tabii ki bu 1950-1960’lı yıllarının Türk Yahudi yaşamından kesitleri veriyordu. Bundan sonraki yıllardaki yaşam kesitlerini de yeni eserlerde görebileceğiz inşallah.

Rafael Sadi

Odatv.com