Türkiye’de Elektrik Zammı Protestoları

Ekonomik krizin artık tüm gider kalemlerine yansıdığı Türkiye’de elektrik faturalarına yüzde 120’yi aşan zamlara karşı vatandaşların tepkisi sürüyor.

Gaziantep’te vatandaşlar yüksek gelen elektrik faturalarından dolayı ‘geçinemiyoruz, insanca bir yaşam istiyoruz’ sloganıyla yanlarında getirdikleri faturaları ateşe vererek zamları protesto etti.

Gaziantep Balıklı Parkında Birleşik Tekstil Dokuma ve Deri İşçileri Sendikası (BİRTEK-SEN) öncülüğünde organize edilen basın açıklaması ile protesto eylemine birçok vatandaşın yanı sıra siyasi parti temsilcileri ve sivil toplum kuruluşları da katıldı.

‘Geçinemiyoruz, insanca yaşamak istiyoruz’

Geçimini hamallık yaparak sağladığını ifade eden Ramazan Demir isimli vatandaş VOA Türkçe ’ye yaptığı açıklamada kentin milletvekillerine çağrıda bulunarak, “Antep’e seçtiğimiz milletvekillerine sesleniyorum, siz bize ‘vekil olduğumuz zaman size hizmet edeceğiz demiştiniz’. Bizim sesimizi duymuyor musunuz? İnsanların hepsi perişan durumda. Gelen faturaları ödeyemiyoruz. 300 lira gelen fatura 1015 lira geliyor artık. Ben bu faturayı nasıl ödeyeceğim? Sadece elektrik değil, doğalgaza, akaryakıta aynı şekilde zam geldi. Evimize hiç bir şey alamıyoruz, çocuklarımıza harçlık veremiyoruz, kendime bir ayakkabı bile alamıyorum. Geçinemiyoruz artık, biz insanca yaşamak istiyoruz. Şimdi burada hakkımızı arasak, bir yürüyüş yapsak bizi terörist ilan edeceksiniz. Biz terörist değiliz, biz açız, geçinemiyoruz, hakkımızı arıyoruz’’ dedi.

‘Elektriğe gelen zam kullandığımız bütün ürünlerin fiyatını etkiliyor’

Basın açıklamasını yapan Birleşik Tekstil Dokuma ve Deri İşçileri Sendikası (BİRTEK-SEN) Genel Başkanı Mehmet Türkmen, enerjiye gelen zam miktarının vatandaşların kullandığı bütün ürünlerin fiyatını etkilediğine dikkat çekerek, “Enflasyonu önce yüzde 36 olarak açıklayan TÜİK’in kimsenin inanmadığı yalan rakamlarına göre bile son bir yıl içinde enflasyon yüzde 50’yi bulmuş durumda. Bağımsız iktisatçıların açıkladığı gerçek enflasyon ise bugün itibariyle yüzde 115. Bütün bu sorunlar yetmiyormuş gibi yeni yılın ilk gününde hepimiz elektriğe gelen yüzde 127 zamlarla, doğalgaza, ulaşıma, benzine, akaryakıta kadar her şeye gelen zamlarla uyandık. Bazı arkadaşlar diyor ki, akaryakıta, elektriğe gelen zam tek başına her şeyi etkilemez. Arkadaşlar bu zamlar sadece sizin daha yüksek faturaları ödemeniz demek değildir. Çünkü ürettiğimiz, yediğimiz, içtiğimiz, kullandığınız her şeyde enerji yani elektrik en önde gelen gider kaynağıdır. Yani tükettiğimiz her şeye elektriğe gelen zamlar gider olarak yansıtılacak ve bir zam dalgası daha gelecek demektir. Akaryakıta gelen zam sadece arabası olanların derdi değil, bu aynı zamanda ulaşıma gelen zam demek ve ulaşım giderinden dolayı yine kullandığımız bütün ürünlere gider kalemi olarak eklenecek ve yeni bir zam dalgası demekti’’ diye konuştu.

‘Gelen bütün zamlar 5'li çetenin cebine giriyor’

Hükümet yetkilerinin ekonomik kriz sürecinde halkın yanında değil, patronların yanında yer aldığına vurgu yapan Türkmen, sözlerinin devamında şu ifadeleri kullandı;

“Bu ülkeyi yönetenler, bir avuç patronun, bir avuç müteahhidin, bir avuç yandaşın ve Organize Sanayi Bölgelerindeki patronların çıkarlarına göre adım atıyorlar. Bize gelen o faturalar, o elektrik dağıtımını özelleştirerek verdikleri yandaşlar daha çok para kazansın diye. Bizim tükettiğimiz elektriğin santraldeki maliyeti 31 kuruş. Yani devlet onlara elektriği 31 kuruşa satıyor ama onlar üstüne bir de dağıtım bedeli ekleyerek bize sattıkları maliyet 2 lirayı geçiyor. Yani 31 kuruşa aldıkları elektriği 7 katına bize satıyorlar. Bu paralar 5 tane müteahhidin, zenginin cebine giriyor. Yani bütün bu iğneden ipliğe gelen zamlar 5'li çetenin cebine giriyor. İşte bu yüzden birlik olma zamanı, patronları zengin eden bu düzene artık dur demenin zamanıdır, artık birlik olma zamanıdır.’’

Mardin'de de Protesto

Son günlerde artan elektrik fiyatlarına bir tepki de Mardin’in Kızıltepe İlçesinden geldi. Binlerce kişi yüksek elektrik faturalarını protesto etmek amacıyla ilçe meydanında gösteri düzenledi.

Kızıltepe Çarşı Esnafları İnisiyatifi adlı grup son dönemlerdeki yüksek elektrik faturalarına dikkat çekmek amacıyla bir basın açıklaması yaptı. Açıklamaya esnafla birlikte binlerce Kızıltepeli katıldı.

Özgürlük Meydanında toplanan kalabalık adına açıklama yapan Avukat Nurettin Kılıç, elektrik zamlarının dayanılmaz hal aldığını söyledi. Esnafın kiradan fazla elektrik faturası ödediğini vurgulayan Kılıç, “Elektrikte kademeli faturalı sistemi ile yüzde yüzün üzerinde zamlarla, elimize ulaşan faturalarla adeta şoke olduk. Asgari ücretle çalışanlar daha maaşlarını almadan maaşlarının yarısından fazlasını elektrik faturalarına ödemeye başladı. Esnaflarımız ödedikleri kiradan daha yüksek elektrik faturası ile karşı karşıya kaldı. Eskiden faturalar milletin cebini yakardı şimdi canını da yakıyor. Türkiye’nin tamamını ilgilendiren, her haneyi her iş kolunu etkileyen enerji maliyetlerindeki artış, hayat standartlarımızı, ticari faaliyetlerimizi, iş yapma kapasitemizi, verimliliğimizi ciddi bir şekilde etkilemektedir. Yüzde 125 gibi daha önce görülmemiş oranda gelen elektrik zamları nedeniyle halk ve işletmeler faturalarını ödeyemez duruma getirilmiştir” dedi.

Kılıç, elektrik şirketlerinin kamulaştırılması çağrısı yaparak, şunları söyledi; “Öncelikle taleplerimiz elektrik, akaryakıt ve gıdaya yapılan zamların geri alınması, enerji santrallerini kamulaştırılması, faturadan KDV’nin kalkması, elektrik, doğal gaz gibi temel ihtiyaçların, kamulaştırması gerekmektedir. Bu zamların tek nedeni, enerji üretim ve dağıtımın özelleştirilmiş olmasıdır. En temel ihtiyaçların özelleştirilip, vatandaşın gelir kaynağı olarak görülmesidir. Elektrik temel ihtiyaçtır. Artık bıçak kemiğe dayanmıştır. Bu büyük eziyete son verilmeli, zamlar geri çekilmelidir.”

İlçe halkı tepkili

Eyleme katılan Kızıltepeliler tepkilerini VOA Türkçe’ye anlattı. İlçe sakinlerinden Habat Eser, daha önce 300 lira gelen elektrik faturasının bin lirayı aştığını söyledi. Elektrik zamlarını ‘zulüm’ olarak nitelendiren Eser, “Eskiden Elektrik faturamız 200-300 lira geliyordu şimdi bin liranın altında gelen elektrik faturası yok. Az önce bir esnafla sohbet ediyorduk, 40 bin lira faturası geldiğini söyledi. Dükkanda kullandığı cihazlara baktım. Bu kadar kullanması zor bu. Bu zulümdür. Kızıltepe seçim günü bunun hesabını sandıkta soracak. Mesela benim eskiden 250-300 gelen faturam bu ay bin liranın üstünde geldi. Bu kadar elektrik harcayacak bir şeyde kullanmıyoruz. Nasıl bu kadar geliyor şaşıyorum? Kendi hesaplarına göre yapıyorlar, sayaçları okuyup okumadıkları bilmiyoruz” dedi.

İlçede esnaf olan Azat Takız da yüksek faturalardan şikayetçi. Faturasının bin lira geldiğini söyleyen Takız, “Daha önce 100-200 lira olan faturamız bu ay, en düşük bin lira geldi. Bir dükkanımız var, üç günde bir soba yakıyoruz ve bir lambadır. Bin 500 lira geldi. Yani bu kadar küçük dükkânda ne kadar elektrik kullanırsınız? Sesimizi çıkarmadığınız için böyle oluyor. Sesimizi yükseltmezsek bugün bin lira olan fatura yarın 3 bin olur. Eğer bugün sesimizi çıkarmazsak, yarın gelecek faturalara itiraz edemeyiz” şeklinde konuştu.

Eyleme katılanlar arasında emekli Şerif Cengiz de vardı. 3 bin liralık emekli maaşının 2 bin lirasının elektrik faturasına gittiğini vurgulayan Cengiz, tepkisini şöyle dile getirdi: “Ben emekli bir insanım ayda 3 bin lira maaş alıyorum, 2 bin lira elektrik faturası gelmiş. İki çocuğum üniversite okuyor, ev kirası veriyorum. İnsanlarımız perişan, elektrik kurumları bize düşmanlık yapıyor. Şimdi ben ne yapacağım? Sesimi çıkarırsam ‘teröristin’ diyorlar. Biz terörist değiliz.”

Açıklamadan sonra gerginlik

Açıklamanın ardından bir grup ellerinde elektrik faturaları ile elektrik kurumuna tepki sloganlarının yazıldığı pankartlarla elektrik dağıtım şirketinin Hastaneler Caddesindeki binasına yürümek istedi. Sloganlar eşliğinde yürüyen gruba polis izin vermedi. Grubun yürüyüşte ısrar etmesi üzerine gerginlik yaşandı. Grup, polisin müdahalesinden sonra dağıldı.

VOA