Türkiye’den Suriye’ye gönderilen insani yardım durdu

NEW YORK — 

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Türkiye’nin Cilvegözü sınırından Suriye’ye gönderilen insani yardımın uzatılması konusunda uzlaşma sağlanamadı.

BM Güvenlik Konseyi’nde iki farklı tasarı oylandı. İsviçre ve Brezilya tarafından hazırlanan tasarıda insani yardım süresinin 9 ay daha uzatılması istendi. 15 üyeli konseyin 13’ü tasarı lehine oy kullandı. Çin çekimser oy, konseyin daimi üyesi ve veto hakkı olan Rusya’nın aleyhte oy kullanmasıyla tasarı reddedildi.

Rusya’nın konseye sunduğu ikinci tasarıda da Türkiye’den Suriye’ye giden insani yardım süresinin altı ay daha uzatılması oylandı. 15 üyeden 10’u çekimser kaldı. Rusya ve Çin lehte, üç ülke de aleyhte oy kullandı. Yapılan oylamada yeterli oy sağlanamayınca ikinci tasarıda da uzlaşma sağlanamadı.

En son Ocak ayında uzun tartışmaların ardından alınan Güvenlik Konseyi kararıyla, Cilvegözü’nden Suriye’ye gönderilen insani yardımın süresi 10 Temmuz’a kadar uzatılmıştı.

BM Güvenlik Konseyi’nde uzlaşma sağlanamayınca, Suriye’nin kuzeydoğusunda yaklaşık 4 milyon 100 bin kişiye ulaşan insani yardım bugünden itibaren tamamen durdu.

“Büyük hayal kırıklığı’’

Günlük brifingde açıklamalarda bulunan BM Sözcüsü Stephane Dujarric, Genel Sekreter Antonio Guterres'in, Türkiye’den Suriye'ye sağlanan insani yardım süresini uzatılmamasını hayal kırıklığıyla karşıladığını, konsey üyelerine uzlaşma sağlanması için çabalarını katlama çağrısında bulunduğunu belirtti.

Sözcü Dujarric, 12 yıldır süren savaş ve 6 Şubat depremlerinden sonra bölge halkının insani yardıma daha da ihtiyaç duyduğunu kaydetti. Dujarric, Suriye’nin kuzeybatısına gönderilen insani yardımın yüzde 85’inin Cilvegözü sınır kapısından sağlandığını vurguladı.

“Rusya sorumluluğunu yerine getirmedi’’

Güvenlik Konseyi toplantısının ardından açıklama yapan ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, tasarı konusunda uzlaşma sağlanılmamasının üzücü olduğunu ifade etti.

Greenfield, Rusya’nın BM Güvenlik Konseyi’nin daimi bir üyesi olarak sorumluluğunu yerine getirmediğini belirterek, “Rusya’nın bu kararı, barış ve güvenliği sağlama çabalarımıza, her şeyden önce Esat rejiminin elinde çok fazla gereksiz acıya ve şiddete mazur kalarak bu duruma katlanan Suriye halkına verdiğimiz değerlere karşı büyük bir hakarettir” dedi.

Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia, toplantı sonrasında yaptığı açıklamada, insani yardım mekanizmasının sürmesinin tek yolunun Rusya'nın konseye sunduğu karar tasarısını onaylanması olduğunu kaydetti.

Deprem bölgesine yardımlar

İdlib bölgesine yardımlar, Şubat ayında Türkiye'nin güneyi ile Suriye'nin kuzeybatısını vuran 7,8 büyüklüğündeki depremin yarattığı büyük yıkım sonrasında ciddi oranda arttırılmıştı.

Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esat, depremzedelere yardım akışını hızlandırmak için Türkiye'den iki ilave geçiş noktası daha açmış ve Mayıs ayında, bu koridorların Ağustos ayı ortasına kadar açık kalması kararı almıştı.

Bu geçiş noktalarından iki karar tasarısında da bahsedilmedi. Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vasili Nebenzia, iki ilave geçiş noktasının şimdilik açık kalacağını söyledi.

Rusya, yardım ikmallerinin kontrolunu Suriye hükümetine teslim etmek amacıyla Suriye içindeki ön saflardan daha fazla yardım sağlanması için baskı yapıyordu.

Nebenzia, dokuz aylık tasarıyı veto ettikten sonra Güvenlik Konseyi'ne, sadece Rusya'nın getirdiği altı aylık tasarının onaylanması durumunda Suriye’nin Bab El Hava geçişinin açık kalabileceğini söyledi. Bu tasarının kabul edilmemesi durumunda Nebenzia, Rusya'nın mevcut anlaşmayı kısa süreliğine uzatma önerilerini reddedeceğini ve sınırlararası mekanizmanın kapanacağını kaydetti.

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan tepki

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, Rusya’nın Suriye’nin kuzeybatısındaki 4 milyondan fazla insana yardım sağlayan insani operasyonun süresini uzatmayı veto etme kararını ”insanlık dışı” olarak tanımladı.

Miller, basın brifinginde, ”Amerika, Rusya’nın Suriye için sınırötesi insani yardım operasyonunu insanlık dışı bir biçimde veto etmesi nedeniyle derin bir hayalkırıklığı yaşıyor” dedi.

Sözcü, ”BM Güvenlik Konseyi’nin Suriye halkı için hayati önem taşıyan bu yardım operasyonunu güvence altına almak amacıyla süreyi 12 aylığına uzatması gerektiğini defalarca dile getirdik” ifadesini kullandı.

Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'de 4 milyon 100 bin kişi yaşıyor. Bu insanların çoğu, 12 yıl süre iç savaş sırasında evlerini terk etmek zorunda kalanlar. Suriye iç savaşında yarım milyon insan hayatını kaybetmiş, ülkenin savaş öncesi 23 milyonluk nüfusunun yarısı yer değiştirmek zorunda kalmıştı. İdlib'de yüz binlerce insan çadır kamplarında yaşıyor ve Bab El Hava sınır geçişinden sağlanan yardımlarla hayatlarını sürdürüyor.

Birleşmiş Milletler'e göre deprem felaketi, Suriye'nin kuzeybatısında 4 bin 500'den fazla can aldı, 855 bin kişinin eviyse ya yıkıldı ya da hasar gördü.

BM Güvenlik Konseyi, 2014 yılında Suriye'de muhaliflerin elindeki bölgelere Türkiye, Irak ve Ürdün üzerinden ve dört sınır geçişinden yardım ikmali sağlanmasına onay vermişti. Ancak yıllar içinde Suriye'nin Çin'in de desteğini alan yakın müttefiki Rusya, yardım geçişlerini sadece Türkiye üzerinden ve Bab El Hava sınır kapısından yapılacak şekilde sınırladı, yardım geçişi süresiniyse bir yıldan altı aya indirdi.

Öte yandan Çin’in BM Daimi Temsilcisi Jun Zhang, Suriye'ye yapılan insani yardımın, ülkenin egemenliğine ve Suriye hükümetine saygı gösterecek şekilde sağlanması gerektiğini savunduklarını belirtti.

VOA