Lukaşenko ise muhalefet ve sendika liderleriyle medya üzerindeki baskısını arttırmaya devam ediyor.

Sendika lideri tutuklandı

Belaruslu yetkililer, ülkede 26 yıldır iktidarda olan Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko’yu istifaya zorlamak için haftalardır süren protesto gösterilerini bastırma çabası kapsamında, büyük bir fabrikadaki grevin organizatörünü gözaltına aldı. Soligorsk kentindeki Belaruskali gübre fabrikasında grev komitesine liderlik eden Anatoly Bokun Pazartesi günü polis tarafından gözaltına alındı. Bokun izinsiz olarak protesto eylemi düzenlediği suçlamasıyla 15 gün hapis cezasına çarptırıldı. Dünyadaki potasyum gübresi imalatının beşte biri bu fabrikada yapılıyor.

Belaruskali grev komitesi sözcüsü Gleb Sandras, yetkililerin iki hafta önce başlayan grevi sona erdirmeyi başardığını ve fabrikada tüm faaliyetlerin yeniden başladığını söyledi. Sandras, hala Sovyetler döneminden kalma KGB ismini kullanan Belarus Devlet Güvenlik Komitesi yetkililerinin işçilere eylemlerini sonlandırmaları için baskı yaptığını belirtti.

Belaruskali ve ülkedeki diğer önde gelen çok sayıda fabrikada düzenlenen grevler Cumhurbaşkanı Lukaşenko üzerinde bugüne kadar eşi görülmemiş boyutta baskı oluşturuyor. Lukaşenko, ekonominin ağırlığını devletin elinde tuttu ve ana destekçi tabanı olarak mavi yakalı işçilere bel bağladı.

Belarus Başbakan Yardımcısı Yuri Nazarov, grevlerin sorun yarattığını kabul etti ancak büyük fabrikaların tamamında normal operasyonların yeniden başladığını söyledi.

Başkent Minsk’te de geçen hafta iki büyük fabrikanın grev liderleri gözaltına alınmış, nitrojen gübresi üreten Grodno Azot fabrikasındaki grevin organizatörü gözaltına alınmamak için komşu Polonya’ya kaçmıştı.

Belaruslu savcılar, iktidarın devri konusunda müzakereler yürütmek için kurulan muhalif Koordinasyon Konseyi’ye karşı ceza soruşturması açarken, komisyonun üyelerini de ülkenin güvenliğini baltalamaya çalışmakla suçladı. Belarus mahkemeleri geçen hafta komisyonun iki üyesine 10 gün hapis cezası vermiş, 2015 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Svetlana Alexievich dahil çok sayıda üyeyi de sorguya çağırmıştı.

Medyaya ağır baskı

Bazı yabancı gazeteciler ülkeden sınır dışı edildi, çok sayıda Belaruslu gazetecinin de akreditasyonları iptal edildi. Amerikan haber ajansı Associated Press’in Moskova ofisinde görevli iki muhabiri de Cumartesi günü Belarus’taki olayları izlerken Rusya’ya sınır dışı edildi. AP’nin iki Belaruslu muhabirinin de basın akreditasyonları iptal edildi.

Belarus Gazeteciler Derneği haftasonunda, aralarında Alman ARD televizyonu, BBC, Reuters, AFP’nin de olduğu medya kuruluşları için çalışan 17 Belaruslu’nun akreditasyonlarının iptal edildiğini açıklarken, ABD hükümetince fonlanan Free Europe/Radio Liberty de (Özgür Avrupa Radyosu) 5 muhabirinin akreditasyonlarının kaldırıldığını duyurdu.

ABD ve AB yetkilileri medya üzerindeki baskıları sert biçimde kınadı.

Muhalefet, 9 Ağustos’taki seçimlere hile karıştırıldığını savunuyor.

Cumhurbaşkanı Lukaşenko, protestocuları “Batı kuklaları” olmakla itham ederken, Avrupa Birliği’nin arabuluculuk önerilerini de reddetmişti. 9 Ağustos seçimlerinin sonrasındaki ilk birkaç günde göstericilere karşı sert müdahalelerde bulunulması uluslararası camiada yoğun tepki almıştı. Belarus hükümeti tepkiler üzerine göstericilere karşı geniş ölçekte şiddette başvurmaktan kaçınırken, protestoları tehditler ve belirli aktivistlerin hapse atılması gibi yöntemlerle bastırmaya çalışıyor.

ABD ve AB, Lukaşenko’nun kazandığı açıklanan 9 Ağustos seçimlerini adil ve özgür olmadığı gerekçesiyle eleştirmiş ve Belaruslu yetkilileri muhalefetle diyaloga geçmeye çağırmıştı. Ancak 66 yaşındaki Belaruslu lider bu çağrıyı reddetti.

Geçen hafta yüzlerce protestocunun gözaltına alınmasına rağmen, Pazar günü ülkede büyük çaplı yeni bir gösteri düzenlendi. Gösteride sayıları 100 bin civarında olduğu tahmin edilen eylemciler, yoğun güvenlik önlemlerinin alındığı Belarus başkentinin sokaklarına döküldü.

Almanya Başbakanı Angela Merkel’in sözcüsü Steffen Seibert, protestocuların “cesaretini” övdü ve Lukaşenko’ya “ülkedeki gerçekliği kabul etmesi, krize barışçı çözüm bulunması için yönetim, muhalefet ve Belarus halkının tüm katmanlarıyla açık diyalog başlatılması” çağrısında bulundu.

AB dışişleri bakanları geçen hafta, seçime hile karıştırma ve protestoculara sert müdahalelerden sorumlu olduğundan şüphelenilen 20 kadar üst düzey Belaruslu yetkili için yaptırım listesi hazırlamak için anlaşmıştı.

VOA