Ukrayna ve Suriye
Sivastopol üssü, askeri ve stratejik bağlamda, Rusya’nın Akdeniz’e açılan kapısıdır.
Editor
0
Ukrayna ve Suriye
Rusya’nın Karadeniz’deki en büyük askeri deniz üssü Kırım’da Sivastopol kentindedir. Aynı durum Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği döneminde de geçerliydi. Sivastopol üssü, askeri ve stratejik bağlamda, Rusya’nın Akdeniz’e açılan kapısıdır.
SSCB’nin çökmesinden sonra Ukrayna bağımsızlığını ilan edince, bu askeri üs Ukrayna sınırları içerisinde kaldı. Rusya ve Ukrayna arasında 1997 yılında imzalanan ikili anlaşma sonucunda bu üssün kullanım hakkı 2017 yılına kadar Rusya’ya verildi.
Ukrayna’da daha sonra iktidara gelen hükümet, 2008 yılında, NATO’nun da teşvik etmesiyle, Ukrayna’nın NATO’ya üye olması girişiminde bulununca, Rusya ile Ukrayna arasında gerginlikler başladı.
Ukrayna’da Viktor Yanukoviç’in Devlet Başkanı seçilmesinden sonra uzlaşmaya varıldı, 2010 yılında Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan ikili anlaşmaların sonucunda, Sivastopol askeri üssünün Rusya tarafından kullanım hakkı 2042 yılına kadar uzatıldı.
Yanukoviç, 2013 yılında Avrupa Birliği ile ortaklık anlaşmasını imzalamayı da reddedince, Ukrayna’da AB ve NATO taraftarı halk kesimleri hükümete karşı protesto gösterileri başlattı, bunun sonucunda büyük iç çatışmalar yaşandı ve Yanukoviç hükümeti devrildi.
Bu olaylardan sonra Rusya, 2014 yılında, Kırım Yarımadası’nı ilhak etti, Kırım’ı Rusya topraklarına kattı. Ukrayna’daki Rus azınlığın yaşadığı Kırım’da halkoylaması yapıldı, halkın büyük çoğunluğu Rusya topraklarına katılmayı kabul etti. Bunun ardından yine Ukrayna’nın doğusunda Donetsk ve Luhansk bölgelerindeki Rus azınlık, Rusya’nın da desteğiyle, ayrılıkçı hareketler başlattı.
***
Suriye, Rusya’nın en eski müttefiklerinden birisidir. Suriye “Soğuk Savaş” yıllarında, SSCB’nin Ortadoğu’ya ve Akdeniz’e açılan kapısıydı. Rusya’nın bugün de Ortadoğu’daki ve Akdeniz’deki tek askeri deniz üssü, SSCB döneminde olduğu gibi, Suriye’de Tartus’tadır. Rusya’nın Kırım’da Sivastopol’da konuşlanan “Karadeniz Filosu”, İstanbul ve Çanakkale Boğazı üzerinden Akdeniz’e gerçekleştirdiği seferlerde, Suriye’deki Tartus üssünü kullanmaktadır.
Rusya, “Soğuk Savaş” döneminde, Varşova Paktı ülkeleri dışında, savunma sanayisi ihracatının çoğunluğunu Suriye’ye gerçekleştirmekteydi. Petrolü olmayan Suriye, bu ürünleri borçlanarak alabilmişti. SSCB çöktükten sonra Rusya, Suriye’nin yaklaşık 13 milyar dolarlık dış borcunun yüzde 70’ini sildi.
2011 yılında ABD, Türkiye’deki AKP hükümetiyle birlikte, “Arap Baharı” adı altında, Suriye’deki Beşşar Esad hükümetini devirme girişimini başlattı ve köktendinci İslamcı terör örgütlerini destekleyerek Suriye’yi iç savaşa sürükledi. Bu savaşta yüz binlerce insan yaşamını yitirdi, milyonlarca insan ülkesini terk etmek zorunda kaldı.
Rusya bunun üzerine 2015 yılında, Suriye hükümetinin talebi üzerine, Suriye’de askeri operasyon gerçekleştirdi. Rusya’nın devreye girmesiyle hükümet karşıtı köktendinci terör örgütleri yenildiler. Bu aynı zamanda ABD’nin ve AKP hükümetinin Suriye’de yenilmesi anlamına geliyordu. ABD’nin ve AKP’nin Rusya’yı Suriye’de ortadan kaldırma operasyonu böylece iflas etti.
***
Özetle, ABD ve NATO, yayılmacı bir stratejiyle, Ukrayna ve Suriye üzerinden, Rusya’yı Karadeniz’de, Akdeniz’de ve Ortadoğu’da kuşatma girişiminde bulundu, Rusya da buna karşı direndi.
ABD emperyalizminin ve onun Türkiye’deki işbirlikçisi olan AKP hükümetinin Suriye’deki planları suya düşünce, ABD ve NATO yeniden Ukrayna’ya yüklenmeye başladı, Ukrayna’yı NATO üyesi yaparak, Rusya’nın Karadeniz’deki, Akdeniz’deki ve Ortadoğu’daki egemenliğini, Ukrayna üzerinden baltalama girişimlerine başladı.
Ukrayna’da haftalardır yaşanan krizi, Suriye iç savaşından bağımsız olarak ele almak ve bütünü görmeden değerlendirmek olanaklı değildir. Nitekim Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun geçen hafta, Ukrayna krizinin ortasında, Suriye’ye gidip Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ile görüşmesi bir tesadüf değildi.
ABD emperyalizminin görev dağılımına göre, Rusya’nın Suriye ayağını ortadan kaldırmak, Türkiye’de AKP hükümetinin göreviydi. AKP hükümeti Suriye’de işsiz kalınca, emperyalizmin yeni Ukrayna operasyonunda görev almak için, bekleme odasında zaman öldürmektedir.
Örsan K. Öymen / Cumhuriyet
