Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, 2 aylık devlet başkanlığı süresince yolsuzluklarla mücadeleden ülkenin doğusundaki krizin çözümüne, dokunulmazlıkların kaldırılmasından devlet başkanını görevden alma yasasına kadar çeşitli konularla ilgili adımlar attı.

20 Mayıs'ta başkanlık yemini ederek göreve başlayan Zelenskiy, ilk iş olarak parlamentoyu feshetti ve erken seçim ilan etti.

Zelenskiy'nin parlamentoya ilk talimatları, milletvekillerinin, devlet başkanının ve yargıçların dokunulmazlıklarının kaldırılması ile yasa dışı zenginleşmeye adli ceza getirilmesi oldu.

Devlet başkanının yüceltilmemesi gerektiğini vurgulayan Zelenskiy'nin, "Makam odalarınıza benim portrelerimi değil, çocuklarınızın fotoğraflarını asın ve bir karar almadan önce onların gözünün içine bakın" sözleri ses getirdi.

Putin'e masaya oturma çağrısı

Zelenskiy'nin seçilmeden önce en önemli vaatlerinden biri ülkenin doğusundaki savaşı sonlandırmaktı.

Göreve başladıktan bir hafta sonra ordunun başkomutanı olarak çatışma bölgesini ziyaret eden Ukraynalı lider, Rusya, ABD, İngiltere ve Fransa liderlerine krizin çözümü için masaya oturma çağrısı yaptı.

Çektiği bir video ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e seslenen Zelenskiy, Donbass krizinin diplomatik yollarla çözümünden yana olduğunu yineledi.

Putin ile yaptığı telefon görüşmesinde ise, Kerç Boğazı krizinde Rusya'nın tutukladığı Ukraynalı denizcilerin serbest bırakılmasını ve Rusya'da tutuklu diğer Ukrayna vatandaşlarının iade edilmesini talep etti.

Bir yandan seçim vaadine uyarak Moskova ile diyalog kuran Zelenskiy, diğer yandan ülkesindeki milliyetçi eğilimleri dikkate alarak Rusya karşıtı söylemi elden bırakmadı.

Son iki ayda Ukrayna'nın doğusunda barış sağlanması bir yana, çatışmalar daha da alevlendi.

Kısa süre önce Belarus'un başkenti Minsk'te toplanan Donbass Temas Grubu, 21 Temmuz'dan itibaren bölgede süresiz ateşkes uygulanması kararı aldı.

AB ve NATO'ya güvence

IMF ile iş birliğinin sürdürüleceğini açıklayan Zelenskiy, bir ay içinde iki kere Avrupa Birliği'ne resmi ziyarette bulundu.

Brüksel'deki NATO karargâhına da giden Ukraynalı lider, iktidarında Batı yanlısı çizgiyi sürdüreceğini vurguladı.

Zelenskiy'nin parlamentodaki temsilcisi Ruslan Stefançuk, Ukrayna'nın NATO ve AB üyeliği için referanduma gidilmesinden yana olduklarını açıkladı.

Yolsuzluklara "sıfır tolerans" mesajı

Ülkenin en büyük kanayan yaralarından olan yolsuzluklara karşı mücadelede birçok seçmenin umut olarak gördüğü Zelenskiy, 2 aylık sürede bu konuda kararlı bir görüntü çizdi.

Gümrük işlemleri sırasında kaçakçılığın ve yolsuzluğun önüne geçilmesine yönelik kararnameyi imzaladı.

Kameraların önünde üst düzey yetkilileri azarladığı ve görevden aldığı görüntüler ülkede yankı uyandırdı.

Zelenskiy, iş dünyasının ve yabancı yatırımcıların yaşadığı bürokratik engellerin ortadan kaldırılması için de talimat verdi.

Oligarklara "ellerini taşın altına koymaları" çağrısı yapan Ukraynalı lider, "Farklı yollarla kazandıkları paralarla Ukrayna'ya büyük yatırımlar yapmalılar. Ama içlerinde suçlara karışanlar varsa, onları hapse atacağız" dedi.

Devlette kadro temizliği

Seçim öncesi devlette ahbap çavuş ilişkisine karşı olduğunu ve liyakata önem verdiğini söyleyen Zelenskiy'nin, eskiden lideri olduğu komedi grubu Studiya Kvartal 95'ten ekip arkadaşlarını istihbarat servisi ve Devlet Başkanlığı İdaresi'nde kritik görevlere ataması dikkat çekti.

Devlet Başkanlığı İdaresi Başkanlığı görevine ise, Zelenskiy'nin arkasında olduğu iddia edilen ünlü oligark İgor Kolomoyskiy'nin eski avukatı Andrey Bogdan getirildi.

Bir önceki Devlet Başkanı Petro Poroşenko'nun döneminde atanan bürokratların ve yargı görevlilerinin devletten arındırılmaları için yasal düzenleme teklif edildi.

Ukrayna neden erken seçime gidiyor?

Yarı başkanlık sistemiyle yönetilen Ukrayna'nın devlet yapısında parlamento ciddi ağırlığa sahip.

Eski Devlet Başkanı Petro Poroşenko'nun etkisi altında olan parlamento, Zelenskiy'nin yasa tefliflerinin hiçbirini desteklemedi.

21 Nisan'da yüzde 73,2 oyla devlet başkanı seçilen Zelenskiy, bu rüzgârı arkasına alarak parlamentonun da kontrolünü ele geçirmek için erken seçim ilan etti.

Olağan seçimlerin önümüzdeki Ekim ayında yapılması öngörülüyordu.

Zelenskiy'nin partisi açık ara önde

Zelenskiy'nin kurucusu olduğu Halkın Hizmetkârı Partisi'nin yarınki seçimleri büyük farkla kazanacağı tahmin ediliyor. Ankete göre partinin halk desteği yüzde 43 civarında.

Rusya yanlısı Muhalefet Platformu-Yaşam İçin Partisi'nin tahmini oy oranı yüzde 15. Poroşenko'nun Avrupa Dayanışması Partisi'nin yaklaşık yüzde 8, eski Başbakan Yuliya Timoşenko'nun Vatan Partisi'nin yüzde 7,6 oy alması bekleniyor. Ülkenin en ünlü rock yıldızı Svyatoslav Vakarçuk'un Ses Partisi'nin de barajı geçme ihtimali bulunuyor.Zelenskiy'nin partisinin parlamentoda çoğunluğu sağlayamama ve koalisyon kurma ihtimaline de dikkat çekiliyor..

Ukrayna'nın seçim sistemi nasıl?

Ukrayna'da olağan milletvekili seçimleri beş yılda bir yapılıyor.

21 yaşını dolduran ve seçim öncesi en az beş yıldır Ukrayna'da ikamet eden, sabıkası bulunmayan her Ukrayna vatandaşı milletvekili seçilme hakkına sahip.

Ukrayna'da karma seçim sistemi yürürlükte. Milletvekillerinin yarısı parti listelerinden, diğer yarısı ise sadece tek bir milletvekili çıkaran seçim bölgelerinden seçiliyor.

Parlamentoda daha önce 450 olan sandalye sayısı, ülkedeki iç karışıklıklar sonrası Kırım'ın Rusya'nın kontrolüne geçmesi ve Donetsk ve Lugansk illerinin bazı bölgelerinin tek taraflı bağımsızlık ilan etmesi sonucu 424'e düştü.

Adaylar partiler adına veya bağımsız olarak seçimlere katılabiliyor.

Partilerin parlamentoya girebilmesi için yüzde 5 seçim barajını geçmeleri gerekiyor. Tek milletvekili çıkaran bölgelerden aday olan kişilerin seçilmeleri için ise tüm rakiplerinden fazla oy almaları yeterli.

Sonat Kerem / Kiev

BBC TÜRKÇE