"Ukrayna'da Yeni Bir Çatışma Riski Gerçek"

ABD ve Rusya’dan üst düzey yetkililerin 10 Ocak'ta Cenevre'de yapacakları görüşmeden ve 12 Ocak'ta yapılacak NATO-Rusya zirvesinden önce Washington, Brüksel ve Avrupa başkentleri arasındaki Ukrayna ile ilgili diplomatik temaslar arttı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, "Ukrayna'da yeni bir çatışma riski yüksek. Müzakereler başarısız olursa, NATO hazırlıklı olmalı" mesajını gönderdi.

Rusya'nın 100 bin askeri Ukrayna sınırına yığmasıyla başlayan krizin ardından, ABD Başkanı Joe Biden, Avrupalı liderlerle yaptığı görüşmelerde, Rusya ile "belirsiz olan müzakerelere" girmeden önce Avrupalı müttefiklerine danışacağını taahhüt etti.

AB Dönem Başkanı Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, her ne kadar "Biden ile Putin'in görüşmesinin Avrupa'yı rahatsız etmediğini ve Avrupa için iyi bir gelişme olduğunu" söylese de Avrupa masaya yalnızca ABD ile oturulmasından dolayı rahatsız.

Ancak Rusya Devlet Başkanı Putin ısrarla, Ukrayna ve Avrupa'nın güvenliği konusunda ABD ile diyaloğa öncelik verdiklerini belirtiyor. Önümüzdeki hafta Rusya ve Ukrayna kriziyle ilgili birr biri ardına toplantılar yapılacak.

Amerikalı yetkililer gelecek hafta Rusya'nın da yer aldığı üç ayrı görüşmeye katılacak. 10 Ocak Pazartesi günü Cenevre'de yapılacak ilk görüşmede ABD’yi, Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman temsil edecek.

12 Ocak'ta Brüksel'de bir NATO-Rusya zirvesi yapılacak ve taraflar Ukrayna sınırındaki gerilim, Avrupa'nın güvenliği ve NATO'nun doğuya doğru genişlemesi çerçevesinde özellikle Ukrayna'nın NATO'ya katılması gibi Rusya'yı rahatsız eden konuları ele alacak. 13 Ocak'ta Viyana'da ABD ve Rusya'nın da üye olduğu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın yer aldığı üçüncü bir toplantıda aynı konular gündeme gelecek. Bu toplantılar dışında ayrıca 11 Ocak’ta Brüksel'deki NATO karargahında bir NATO-Ukrayna Konseyi toplantısı düzenlenecek.

NATO-Rusya zirvesi öncesi NATO Dışişleri Bakanları, Moskova-Kiev gerilimini yatıştırmayı amaçlayan müzakereler bağlamında ortak tutum belirlemek üzere video konferans yöntemiyle toplandı. Toplantının ardından Genel Sekreter Jens Stoltenberg, "Çatışma riski gerçek. Rusya'nın saldırgan eylemleri Avrupa'daki güvenlik düzenini ciddi şekilde baltalıyor" dedi; müzakerelerin başarısız olması durumunda "NATO'nun hazırlık olması gerektiğini" söyledi.

NATO Genel Sekreteri, Rusya'nın Ukrayna çevresinde "asker, tank ve top" yığmaya; üstelik talepleri kabul edilmezse tehdit içeren bir üslup kullanmaya devam ettiğini belirterek, "Bunlar kabul edilemez ve yeni bir çatışma riski gerçek. Rusya saldırgan eylemleri ile Avrupa güvenlik düzenini ciddi şekilde baltalıyor. Müzakerelerin başarısız olması ihtimaline karşı NATO'nun hazırlıklı olması gerekir" diye konuştu.

"NATO Rusya'nın endişelerini dinlemeye hazır ama..."

Haftalardır uluslararası toplumun çağrılarına rağmen Rusya'nın tansiyonu düşürücü adım atmadığının altını çizen Stoltenberg, "Rusya'nın masaya gelmesi ve konuşmak istemesi olumlu bir işaret. NATO, Rusya'nın endişelerini her zaman dinlemeye ve ileriye doğru bir yol bulmaya hazır. NATO, siyasi çözüm bulmak için, her türlü çabayı gösterecek. Ancak anlamlı bir diyalog için, Avrupa'nın güvenlik endişeleri de göz önünde bulundurulmalı ve müzakereler Ukrayna ile danışılarak yürütülmeli. Gürcistan, Moldova, Finaandiya, İsveç ve AB gibi ortaklarımızla da danışmaları sürdürmeliyiz. Rusya ile konvansiyonel ve nükleer silah kontroluna girmeye hazırız, ancak bu karşılıklı olmalı. NATO Rusya'nın tek taraflı talepler dayatmasını ya da keyfine göre savunulamayan 'ikinci sınıf' NATO ülkeleri yaratmasını kabul etmez" ifadelerini kullandı.

"Avrupasız Avrupa güvenliği müzakere edilmeyecek"

Stoltenberg, Rusya'nın Ukrayna konusunu yalnızca ABD ile konuşmasının, Avrupa ülkelerinde yarattığı kaygıya ilişkin de, "Müzakere masasında Avrupalılar olmadan, Avrupa'nın güvenliğine ilişkin hiçbir tartışma yapılmayacak" garantisini verdi.

"Rusya her şeye rağmen askeri müdahalede bulunursa NATO'nun nasıl bir hazırlık içinde olduğu" sorusuna da Stoltenberg, "Rusya bir komşusuna karşı askeri araçlar kullanmaya karar verirse, ciddi ekonomik ve siyasi yaptırımlarla karşı karşıya kalacak. Ancak NATO askeri olarak müdahale etmeyecek, çünkü Ukrayna İttifak üyesi bir ülke değil" yanıtını verdi; ancak NATO'nun doğu kanadındaki askeri varlığını güçlendirmeye hazırlandığını da ekledi. Jens Stoltenberg, NATO'nun 40 bin kişilik bir hızlı müdahale gücüne sahip olduğunu hatırlatarak, "Elimizde hemen harekete geçirebileceğimiz önemli araçlarımız var" dedi.

ARZU ÇAKIR / VOA