Çoğu insan Ukrayna’yı sadece iki yerli halktan oluşan bir ülke olarak bilir: Ukraynalılar ve Kırım Tatarları. Ancak Ukrayna’da yaşayan üç benzersiz otokton millet daha bulunmaktadır. Kırım Tatarları haricinde Ukrayna’nın yerli halkları olarak Gagauzlar, Karaylar ve Kırımçaklar bulunmaktadır.

Ukrayna nüfus sayımı verilerine göre, Ukrayna’da 130’dan fazla milliyetten ve etnik gruptan insanlar yaşıyor. Yerli halkları olan Ukraynalılar (% 77.8), Kırım yarımadası kökenli Kırım Tatarları (% 0.5), Karaylar (>% 0.1) ve Kırımçaklar (>% 0.1) ile Gagauzlar (% 0.1).

2001 yılı nüfus sayımına göre toplam 300 bin Gagauz’un 31 bini; 500 binden fazla Kırım Tatarı’nın 250 bini; 2 binden biraz fazla Karay’ın 1,196’sı; 1,500’den fazla Kırımçak’ın ise 406’sı Ukrayna’da yaşıyordu.

Ukrayna’daki diğer etnik gruplar ise ulusal azınlıklardır. Yani, kendi etnik vatanı veya Ukrayna dışında ulusal oluşumları olan ulusların diasporası. Örneğin günümüzde pek çok Belaruslu Ukrayna’nın kuzey bölgelerinde yaşıyor; Batıda Macarlar, Romenler ve Polonyalılar yaşıyor; Güney ve orta bölgelerde Kırım Tatarları, Bulgarlar ve Moldovalılar, doğuda Ruslar yaşıyor vs.

Kırım Tatarları

Bugün Kırım Tatarları yaygın olarak biliniyor. 2016’da dünyanın her yerinden insanlar trajik kaderlerini yeniden tartışmaya başladı. Kırım Tatar asıllı Ukraynalı şarkıcı Jamala, “1944” adlı şarkısıyla Eurovision Şarkı Yarışması’nı kazandı . Bu şarkı, Kırım Tatar halkının 1944’te Sovyet totaliter rejimi tarafından sınır dışı edilmesinin trajedisini anlatıyor. 18-21 Mayıs 1944’te 423.000’e yakın Kırım Tatarı zorla Özbekistan Sovyet Cumhuriyeti’ne yerleştirildi. Bunların yaklaşık% 47’si sınırdışı edilme sırasında veya ondan birkaç yıl sonra öldü. Ukrayna, 2015 yılında bu trajediyi soykırım olarak kabul etti.

Rusya’nın 2014’te Kırım’ı işgal etmesinden sonra, zülum görmeye devam ediyorlar.

Bugüne kadar 100’den fazla Kırım Tatarı, kendilerine atılan suç isnatları sonucu Rusya Federasyonu hapishanelerinde bulunmaktadır.

Kırım Tatarlarına ek olarak, Ukrayna’da yaygın olarak bilinmeyen üç benzersiz ve şaşırtıcı yerli millet daha var – Karaitler, Krymchaklar ve Gagavuzlar.

Karaylar: Karayit ya da Karaim diye de bilinir

Kırım’ın otokton halkıdır. Otokton, bir yere başka yerden göç etmeyen, yerli demektir. Bahçesaray şehrinin 3 km doğusundaki Çıfıt Kalesi çevresinde XI. yüzyıldan beri yaşamaktadırlar

Karaylar, Karayit Yahudiliğinin Türkçe konuşan üyeleridir. Karayların kökeni hakkında iki anlatım var. İlki ve en yaygın olanı, Karayit inancına sahip Türkler olduklarını söylüyor. İkincisi, Karayların İsrail’in (yani Yahudiler) kayıp kabilesi olduğunu iddia ediyor.

Karayit ile Ortodoks Yahudilik arasındaki fark esastadır. Yahudiler inançlarında Tevrat’ın bilgelerinin yorumu olan Talmud’a güvenirler ve emirleri yerine getirerek Talmud’u izlerler. Karayit ise Talmud’u kabul etmez ve orijinal kaynak okuyup kendileri yorumlarlar.

Karaimlerin ibadet ettikleri sinagoga ‘kenesa’ denilir. Kiev, Harkov, Bahçesaray, Sivastopol ve Simferopol’da Karaite kenesaları bulunmaktadır.

Kırım Karayitleri hakkında 7 gerçek:

XIV.Yüzyılda, bazı Kırım Karayitleri Litvanya Prensi Büyük Vytautas esir edildi ve günümüz Litvanya topraklarına götürüldü. Sonuç olarak, Karayların Trakai şehrinde bugüne kadar gelen bir diasporası var. Ayrıca Polonya, Fransa, İsrail ve ABD’de yaşıyorlar .

Karaylar, II.Dünya Savaşı sırasında Nazilerin onları yahudi olarak görmemesi nedeniyle Kırım işgalinden sağ kurtuldular. 1959’da Kırım’da 5.700 Karay yaşıyordu. Daha sonra başka ülkelere göç etmeye başladılar.

Dünyanın dört bir yanına dağılmış olan Karaylar artık yerel halklarla asimile oluyor veya kendilerine sadece Yahudi diyorlar.

Bilim adamları şu anda dünyada 671’i Kırım’da olmak üzere sadece 2.000 Karay olduğunu doğrulayabilmektedirler.

Ukrayna’da Karayların Kırımkalaylar adı verilen, kendi gelenek ve dillerini devam ettirmek için kurulmuş dernekleri bulunmaktadır. 2001 yılında, sadece 72 Karay kendi ana dilini biliyordu.

Kırımçaklar: Eski Kırım Halkı

Kırımçaklar, Ortodoks Yahudiliğin Türkçe konuşan temsilcileridir. Kırım Tatar dilinin değiştirilmiş bir formu olan Kırımçak dilini konuşuyorlar.

Bilim adamları, 135 yılında Roma İmparatoru Adrian Bar-Kokhba ayaklanmasını bastırdığında infaz edilmekten kaçınan Yahudilerin soyundan gelebileceklerine inanıyorlar. O dönemde Kırım yarımadasına taşındılar. II. Yüzyıldan itibaren Feodosya, Stari Kırım, Bahçesaray ve diğer yerlerde yaşadılar.

O zamandan beri Kırımçak topluluğu, Babil, Bizans, Hazar Kaganate, İtalya, Kafkasya’dan ve ayrıca ekonomik nedenlerle Kırım’a göç eden, katliamlardan kaçan veya Tatar tutsaklığına giren Aşkenazi olarak bilinen Yahudi göçmenleri tarafından asimile edildi.

Kırımçaklar hakkında 6 gerçek

Kırımçaklar, bazı farklılıklar olsa da Musevilik geleneğine aittir. Örneğin, Kırımçakların ibadethaneleri sıradan sinagoglar gibi Doğu’ya değil, Müslüman tapınakları gibi Güney’e bakar. Dua odasında sandalye veya sıralar yoktur.

II.Dünya Savaşı’ndan önce yaklaşık 9.000 Kırımçak vardı. Ancak 1941 sonbaharında Kırım’da bulunan 6.000’i, Kırım’da yaşayan diğer Yahudilerle birlikte Naziler tarafından öldürüldü. Sadece cephede savaşan erkekler ve tahliye edilen aileler bu kaderden kaçınabildi.

Kırımçaklar artık Almanya, İsrail, ABD ve diğer ülkelerde de yaşıyor. Kırımçaklar Kültür-Eğitim Topluluğu, bu kaybolan milletin ulusal kültürünü camlı tutmak amacyla 1989’da kuruldu.

Kırımçak Müziği

Gagauzlar: Türkçe konuşan Hristiyanlar

Gagauzlar, Doğu Ortodoks Hristiyanlığının Türkçe konuşan temsilcileridir. XIV yüzyıldan beri güney Moldova’da (Gagauzya, Taraclia Bölgesi, Besarabya Bölgesi) ve güneybatı Ukrayna’da (Bucak bölgesi) yaşadılar.

Gagavuzların kökeniyle ilgili en yaygın anlatımlardan birisi, atalarının Türk göçebeleri olmasıdır: Oğuzlar, Peçenekler ve Kumanlar.

Bazı bilim adamları Gagauzları Ukrayna’nın yerli halkı olarak görmüyorlar. Bunun nedeni, çoğunun (135.000) günümüz Moldova topraklarında yaşıyor olmasıdır. Ukrayna’da bulunan Gagauzlar (31.000 nüfusu ile) bir diasporadan ziyade, çok eski zamanlardan beri bu topraklarda yaşamaktadırlar. Bu ayrılık şaşırtıcı değil, çünkü Besarabya’nın uzun bir fetih geçmişi var. XX yüzyılın başlarında Rus İmparatorluğuna aitti. Sonra 1918’den 1940’a kadar önce Nazilerle, sonra da Sovyetlerle işbirliği yapan Romanya vardı. 1940’tan 1941’e kadar burada Sovyet iktidarı vardı, sonra 1941’den 1944’e kadar Romanya bir kez daha ve sonra yıllarca SSCB.

Gagauz Müziği: