Ukrayna'ya misket bombası tedariki sahadaki koşulları nasıl etkiler?

ABD bir yılı aşkın bir süredir kendi geleneksel 155 milimetre obüs mühimmat stoklarından Ukrayna'ya 2 milyondan fazla mermi gönderdi. Dünyanın dört bir yanındaki müttefikler de Kiev'e yüz binlerce mermi daha sağladı.

155 milimetrelik bir mermi 24 ila 32 kilometre uzaklıktaki hedefleri vurabiliyor, bu da onları düşman hedeflerini uzaktan vurmaya çalışan Ukrayna kara birlikleri için tercih edilen bir mühimmat haline getiriyor. Ukrayna kuvvetleri Ruslarla savaşırken günde binlerce mermi harcıyor.

Ukrayna Parlamentosu’nun bir üyesi olan Yehor Çerniev, bu bahar ABD'de düzenlenen bir etkinlikteki açıklamasında , Kiev'in yoğunlaştırılmış karşı saldırı savaşında muhtemelen günde 7 bin ila 9 bin mermi atması gerekeceğini söyledi.

Bu kadar çok mermi sağlanması ise ABD ve müttefik stokları üzerinde önemli bir baskı demek.

Misket bombası bu noktada daha cazip bir seçenek çünkü Ukrayna'nın daha az mermiyle daha fazla hedefi imha etmesine yardımcı olabilir. Ayrıca ABD'nin Irak'tan bu yana çatışmalarda kullanmadığı için depolarında hızlıca erişebileceği büyük miktarda misket bombası bulunuyor.

Temsilciler Meclisi ve Senato’nun kıdemli Cumhuriyetçileri tarafından Biden yönetimine geçen Mart ayında gönderilen bir mektupta, ABD'nin kullanıma hazır 3 milyon kadar misket bombasına sahip olduğu belirtilmiş ve Beyaz Saray'dan ABD savaş malzemeleri üzerindeki baskıyı hafifletmek için bu mühimmatları göndermesi istenmişti.

Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı Michael McCaul da bu adımın gecikmiş olduğunu söyledi.

McCaul bugün yaptığı açıklamada, "Şimdi ABD ve müttefiklerinin Ukrayna'nın kritik karşı taarruzuna yardımcı olmak üzere misket bombalarından F-16'lara ve ATACMS'e kadar ihtiyaç duyduğu sistemleri sağlamasının zamanıdır. Daha fazla gecikme, sayısız Ukraynalı’nın hayatına mal olacak ve bu acımasız savaşı uzatacaktır" dedi.

ATACMS olarak bilinen Ordu Taktik Füze Sistemi, Ukrayna'ya Rus hedeflerini yaklaşık 300 kilometre mesafeden vurma kabiliyeti verecek.

Pentagon'a göre Amerika'nın misket bombalarını en son geniş çaplı kullanımı 2003'te Irak'ın işgali sırasında oldu. Ancak İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre ABD güçleri 2001 yılında Afganistan'ın işgali sırasında bu bombaları önemli bir silah olarak kullandı.

Bu çatışmanın ilk üç yılında ABD liderliğindeki koalisyonun Afganistan'a 1500'den fazla misket bombası attığı tahmin ediliyor.

NATO müttefikleri ne düşünüyor?

Amerika'nın NATO müttefiklerinin ABD'nin Ukrayna'ya misket bombası sağlamasına nasıl bakacakları ve bu konunun Kiev'e verdikleri büyük ölçüde birleşik destek açısından bölücü olup olmayacağı belirsiz. İttifaktaki 30 ülkenin üçte ikisinden fazlası misket bombalarına ilişkin 2010 tarihli konvansiyonu imzalamış durumda.

Almanya bugün yaptığı açıklamada, on yıldan uzun bir süre önce bu silahları yasaklayan uluslararası bir anlaşmaya katıldığı için Ukrayna'ya misket bombası sağlamayacağını açıkça belirtti, ancak Amerika'nın tutumunu anlayışla karşıladığını ifade etti.

Alman hükümet sözcüsü Steffen Hebestreit Berlin'de gazetecilere yaptığı açıklamada "ABD'li dostlarımızın bu tür mühimmat sağlama kararını hafife almadıklarından eminiz" dedi.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg bugün Brüksel'de gazetecilere yaptığı açıklamada, askeri ittifak olarak misket bombaları konusunda bir pozisyon almadıklarını söyledi; "Bu konudaki kararlar müttefiklerin kendilerine kalmış" dedi.

Misket bombası kullanmak savaş suçu mu?

Misket bombası kullanımının kendisi uluslararası hukuku ihlal etmiyor; ancak sivillere karşı kullanılması bir ihlal olabilir. Her saldırıda olduğu gibi, bir savaş suçunun tespiti için hedefin meşru olup olmadığına ve sivil kayıpları önlemek için önlem alınıp alınmadığına bakmak gerekiyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, uluslararası hukukta savaş suçuna bakıldığı kısmın sivilleri hedef alan ayrım gözetmeyen saldırılarla ilgili olduğuna dikkat çekiyor; "Yani bu ille de silahlarla değil, silahların kullanılma biçimiyle ilgili" diyor.

VOA