Vergi zamları adalete erişime engel olur mu?

DİYARBAKIR - Türkiye’de geçen hafta birçok bürokratik işlem harcına yapılan vergi zamlarına, hukukçular itiraz etti. Hukukçular, zamların adalete erişimi zorlaştırdığını savunurken, özellikle Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvuruların tamamen ücretsiz olması çağrısı yaptı.

Resmi Gazete'de geçen hafta yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yüzde 18’lik KDV oranı yüzde 20’ye, yüzde 8’lik KDV oranı yüzde 10’a yükseldi.

Bu artış avukatlık hizmetlerine de yansıdı. Avukatlık ücretleriyle birlikte yargı hizmetleriyle ilgili harçlar da yaklaşık yüzde 50 zamlandı. Birçok kesimin tepki gösterdiği zamlara hukukçular da karşı çıktı.

Diyarbakır Barosu'ndan yapılan yazılı açıklamada, zamların hukuk camiasında rahatsızlık yarattığına dikkat çekildi. Zamların adalete erişimi zorlaştırdığı vurgulanan açıklamada, şu görüşlere yer verildi:

“Bu artışların avukatlık mesleğine getirdiği ek mali külfetin yanı sıra yurttaşların adalete ve mahkemeye erişim hakkına yani hak arama özgürlüğüne büyük bir engel oluşturacaktır. Avukatların ekonomik sorunlarını derinleştiren; vatandaşın hak arama özgürlüğü önünde engel oluşturan kararın geri alınması çağrısında bulunuyoruz.”

Batman Baro Başkanı Erkan Şenses ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Anayasa Mahkemesi harçlarına dikkat çekti.

Şenses harçların 2 bin 220 TL’ye yükseldiğini belirterek, "Anayasa Mahkemesi’ne yapılacak bireysel başvurularda başvuru harcı dünkü zamlardan sonra. Temel hakların bireysel başvuru yoluyla korunduğu Anayasa Mahkemesi’ne yapılacak bireysel başvurularda AİHM başvurularında olduğu gibi harç alınmamalıdır” dedi.

“Zamlar yurttaşı hak aramaktan caydırıyor”

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Batman Barosu Başkanı Erkan Şenses, zamların vatandaşları hak arama özgürlüğünden caydıracak düzeye geldiğini savundu.

Danıştay ve AYM başvurularını örnek gösteren Şenses, “İdare mahkemesinde iptal davası açan bir yurttaş davayı Danıştay’a kadar taşımak isterse yapılan son zamlar sonrası yaklaşık 4 bin TL harç ve yargılama gideri ödemek zorunda kalacak. Aynı yurttaş Danıştay kararını hukuka aykırı bulup Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmak isterse 2 bin 220 TL bireysel başvuru harcı ödemek zorunda kalacak. Bu rakamların yurttaşları hak arama özgürlüğü ve bu kapsamda mahkemeye erişim haklarını kullanmaktan caydıracak bir rakama geldiğini rahatlıkla ifade edebiliriz” dedi.

Vatandaşların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) yaptığı başvurular sırasında harç ödemediğini hatırlatan Şenses, AYM başvurularından da alınmaması gerektiğini savundu. Şenses, AYM’nin temel hakların bireysel başvuru yoluyla korunduğu bir sistem olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi:

“Anayasa Mahkemesi bu yönüyle ulusal ölçekte bir AİHM görevi yapıyor. Anayasa Mahkemesi bireysel başvuru harcının kaldırılarak, yurttaşların temel haklarının ihlal edildiği iddiasını hiçbir endişe ve çekince duymadan ileri sürmeleri sağlanmalıdır.”

“Adalete erişimin zorlaşması kaos getirir”

Diyarbakır Barosu Başkan Yardımcısı Mehdi Özdemir ise adalete erişimin zorlaşmasının kaos yaratacağını savundu. VOA Türkçe’ye konuşan Özdemir harçlardaki artışın adalete ulaşmayı güçleştirdiğini vurgulayarak, bunun hak ihlali olduğunu söyledi.

Harçların artışını aşırı ve orantısız olduğunu dile getiren Özdemir, “Adalete erişim noktasında ciddi anlamda zorluklar ortaya çıkartan ve kişilerin mahkemeleri nezdinde soruları çözmesi noktasında ekonomi açıdan yaşadıkları zorluklar nedeniyle dava açmalarına engel teşkil eden bu durum aslında devletin, adalete ve mahkemeye erişim hakkı kapsamında ciddi ihlal teşkil eden bir tasarrufta bulunduğunu bize göstermektedir” dedi.

Özdemir, mahkemeye gitmeyen vatandaşların sorunları kendi yöntemleriyle çözeceklerini savunarak, bunun da kaosa yol açabileceği uyarısında bulundu.

Türkiye’de hukukla birlikte, insanların sorunları kendi yöntemleriyle çözme gerçeğinin bulunduğuna dikkat çeken Özdemir, "Mahkemeye verme noktasında ekonomik açıdan bir külfet oluşturan yargılama harç ve giderleri karşısında, insanlar mahkemeler nezdinde sorunlarını çözmek yerine daha çok insanların kendi aralarında oluşturdukları sosyal ilişkilerle bu sorularını çözme şeklinde bir irade şekillenir. Bu da toplumda ciddi anlamda kaosa neden olur. Bu durum insanların birbirlerini öldürmesine veya yaralanmasına neden olabilecek birtakım olaylar yaşanmasına neden olabilir” şeklinde konuştu.

voa