Yeni infaz paketi hangi düzenlemeleri getirecek, kimler ve hangi suçlar kapsam dışı kalacak?

AKP, paket ile ilgili görüşme maratonuna başladı. AKP yönetimi, MHP ile paket üzerinde görüştü. CHP ve İyi Parti ile görüşmeler yapılacak ve paket TBMM’ye sevk edilecek

Gökçer Tahincioğlu

Yeni infaz paketi bu düzenlemeleri getirecek:

* Cezaevinde kalma süresi yarıya iniyor

* Kavala, Demirtaş, Altan kapsam dışı

* Terör,  çete, kasten öldürme suçları kapsam dışında

* Hasta ve yaşlı mahkûma hemen tahliye, çocuklu kadınlara ve çocuklara erken tahliye

* Denetimli serbestlikle örtülü af

AKP’nin, uzun süredir üzerinde çalıştığı, Koronavirüs (Covid-19) salgınından sonra bir an önce TBMM’den çıkartılmasını kararlaştırdığı infaz paketinin kapsamı belli oldu. Buna göre, terör, çete, kasten öldürme suçları dışında kalan suçlarda cezaevinde kalma süresi, verilen cezanın yarısı kadar olacak. Cinsel suçlar konusunda ise mükerrer suçlara benzer, düşük bir indirim geliyor. Mükerrer suçlarda dörtte üç olan cezaevinde kalma süresi, üçte ikiye inecek. Benzer cinsel suçlarda da bu geçerli olacak. Ancak bu konuda partiler arasında görüşmeler sürüyor. Paketten bu düzenlemenin çıkartılabileceği de iddia ediliyor. Denetimli serbestlik süresinin bir defaya mahsus 3 yıla çıkartılmasıyla binlerce kişinin tahliyesine de imkan sağlanacak. Ancak bu başlıkta da terör, kasten öldürme ve özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar kapsam dışında olacak. Eski HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş, iş insanı Osman Kavala, yazar Ahmet Altan gibi isimler paketten yararlanamayacak ancak bazı uyuşturucu suçları dahil birçok suç türü kapsam içinde olacak.

AKP, paket ile ilgili görüşme maratonuna başladı. AKP yönetimi, MHP ile paket üzerinde görüştü. Yarın da CHP ve İyi Parti ile görüşmeler yapılacak ve paket TBMM’ye sevk edilecek. Görüşmeler sonunda TBMM’den paketin hızla çıkartılması amaçlanıyor. Görüşmeler öncesinde partilere götüren bilgi notunda, İnfaz Paketi’nin Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, İnfaz Hâkimliği Kanunu ve Türk Ceza Kanunu ile Ceza Muhakemesi Kanunu olmak üzere toplam 10 farklı kanunda değişiklik yapıldığı belirtildi.

Bilgi notuna göre İnfaz Paketi şu düzenlemeleri içerecek.

Cezaevindeki süreler kısalıyor

Şartlı salıverme süresi, mevcut düzende üçte iki oranında uygulanıyor. Buna göre, 12 yıl ceza alan bir hükümlü, 8 yıl hapis yatıyor. Yeni paketle, bu süre yarı oranına inecek. 12 yıl ceza alan hükümlü, 6 cezaevinde kalacak.

Bu suçlarda yok

Bu düzenleme, kasten öldürme suçları ile örgütlü suçlarda ve terör suçlarında uygulanmayacak. Şimdi olduğu gibi, kasten öldürme suçu işleyenler üçte iki, terör ve çete suçu işleyenler dört üç oranında ceza çekmeye devam edecek.

Mükerrir cinsel suçlar ve uyuşturucuda "mahcup" indirim

Aynı suçu yeniden işleyenlerle, cinsel suçlar ve uyuşturucu ticaretinde mükerrer suç işleyenlere de kısmi indirim yapılacak. Mevcut rejimde şartlı salıverme oranı mükerrer suçlarda dörtte üç. Buna göre, 12 yıl ceza alan birisi 9 yıl cezaevinde kalıyor. Paketteki düzenlemeye göre, bu suçlarda koşullu (şartlı) salıverme oranı üçte ikiye inecek. Böylece 12 yıl ceza alan biri, 8 yıl cezaevinde kalacak.

Her hükümlü cezaevine girecek

Mevcut düzenlemede, 1 yıllık denetimli serbestlik süresi bulunuyor. Uygulamada, cezasının son bir yılını çekenler ya da aldığı ceza indirimlerle bir yılın altına düşenler cezaevinden çıkıyor ya da hiç cezaevine girmiyor. Bu uygulamayı sonlandırmak ve denetimli serbestliğin cezasızlık algısını ortadan kaldırmak amacıyla, yeni düzenleme getirildi. Buna göre, verilen cezadaki şartlı salıverme süresi düşüldükten sonra, kalan sürenin beşte biri de cezadan düşecek. Kalan süre ise cezaevinde geçirilecek. 10 yıl ceza alan birinin cezası 5 yıla inecek. Denetimli serbestlik süresi beşte biri kadar düşecek. Bu durumda 5 yıllık ceza 4 yıla inecek ve bu 4 yıl mutlaka cezaevinde geçirilecek. Düşük hapis cezalarında da bu uygulama esas olacak. 10 ay ceza alan biri de 4 ayını cezaevinde geçirmek zorunda kalacak.

Örtülü af

Denetimli serbestlik süresi geçici olarak 3 yıla çıkartılacak. Böylece, belirlenecek tarihten önce işlenen terör, kasten öldürme ve özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç tüm suçlar bakımından denetimli serbestlik süresi 1 yıldan 3 yıla çıkartılacak. Bu durum, halen cezaevinde bulunan binlerce kişinin tahliyesine olanak sağlayacak.

"Terör, kasten öldürme, cinsel suç" 65 yaş affı dışında

Terör suçları, kasten öldürme, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç olmak üzere, cezaevinde 0-6 yaş arası çocuğuyla bulunan kadınların denetimli serbestlikle serbest bırakılması süresi 2 yıldan 4 yıla çıkartıldı. Buna göre, kapsamda olup, 4 yıl cezası kalanlar, tahliye edilecek.

Yine kapsam dışında bırakılan suçlar hariç olmak üzere, farklı suçlardan yatan 70 yaşını bitirmiş hükümlüler için de iki yıllık süre dört yıl olarak uygulanacak.

Aynı suçlar hariç olmak üzere, farklı suçlardan yatan maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen altmış beş yaşını bitirmiş hükümlüler, cezaevinde geçirecekleri süreye bakılmaksızın, denetimli serbestlikle serbest bırakılacak.

Bu indirim hükümleri, iyi halli olmak koşuluyla kapalı cezaevinde bulunanlara da uygulanacak.

Çocukların 1 günü, 3 gün sayılacak

Belirlenecek tarihten önce suç işleyen çocuk hükümlülerin, 18 yaşını dolduracakları tarihe kadar cezaevinde geçirdikleri 1 gün, 3 gün sayılacak. 1 yıl cezaevinde kalan çocuk 3 yıl kalmış kabul edilecek ve bu infaz hükmüne göre cezası bitiyorsa tahliye olabilecek.

Konutta infazın kapsamı genişledi

Cezaların sadece hafta sonları ve geceleri cezaevinde kalınması şeklindeki infaz yönteminin kapsamı genişliyor. Bu yönteme ilişkin 6 aylık sınır kasıtlı suçlar bakımından 1 yıl 6 aya, ölüme neden olma hariç taksirli suçlar bakımından ise 3 yıla çıkartılacak.

Konutta infaz yönteminin kapsamı da genişleyecek. kadın, çocuk ve 65 yaşını bitirmiş erkeklerde 6 aylık süre 1 yıla, 70 yaşını bitirmiş kişilerde 1 yıllık süre 2 yıla, 75 yaşını bitirmiş kişilerde 3 yıllık süre 4 yıla çıkartılacak.

Toplam 5 yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlülerden maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği Adli Tıp Kurumu raporuyla tespit edilenlerin cezasının konutunda çektirilmesine imkan verilecek.

Yeni doğum yapan ve toplam üç yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan ya da adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlü kadınların cezasının konutunda çektirilmesine imkan sağlanacak.

Her aşamada iyi hâl incelemesi

İyi hal incelemesi infazın tüm aşamalarında yapılacak. Mevcut sistemde disiplin cezası alanlar iyi halli sayılmıyor. ABD’dekine benzer biçimde getirilen sistemde ise hükümlülerin ceza infaz kurumlarında bulunduğu tüm aşamalarda, idare ve gözlem kurulu tarafından iyi hâli belirlenecek. En geç 6 ayda bir değerlendirme yapılacak.

Terör suçuna aynı denetim

Toplam 10 yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkûm olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkûm olanlar hakkında yapılacak açık ceza infaz kurumuna ayırmaya, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazına ve koşullu salıverilmeye ilişkin değerlendirmelerde idare ve gözlem kuruluna Cumhuriyet başsavcısı veya belirleyeceği bir Cumhuriyet savcısı başkanlık edecek. Ayrıca, idare ve gözlem kuruluna Cumhuriyet başsavcısı tarafından belirlenen bir izleme kurulu üyesi ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı il veya ilçe müdürlükleri tarafından belirlenen birer uzman katılacak.

İnfaz hakimine geniş yetki

Cezanın infazı aşamasında verilen tüm kararların hakim denetimine alınması sağlanacak. Savcının verdiği infaza ilişkin kararlara karşı da infaz hakimliğine gidilebilecek.

Açık cezaevine geçiş kolaylaşıyor

Toplam 10 yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkûm olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkûm olanların açık ceza infaz kuruma ayrılması infaz hakiminin onayı ile mümkün olabilecek.

Cezaevi dışında da disiplin cezası

Hükümlünün, duruşma, sağlık, eğitim ve çalışma gibi nedenlerle geçici olarak cezaevi dışında bulunduğu yerlerde gerçekleştirdiği disipline aykırı eylem ve sözleri nedeniyle de disiplin yaptırı uygulanabilecek.

Savcı infaza 1 yıl ara verebilecek

Zorunlu ve ivedi durumlarda, başsavcılıklar, cezanın infazına 6 aya kadar ara verebiliyor. Bu süre 1 yıla çıkartılacak. Hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları halinde de  infaza ara verilebilmesine imkan tanınacak. Daha önce cezaevinde yatan Ayşe öğretmen örneğinde olduğu gibi, yeni doğum yapan kadınların cezası da 6 ay yerine 1 yıl 6 ay ertelenebilecek.

Çocuk hükümlülere ödül

Çocuk hükümlülere verilebilecek ödül imkanının kapsamı genişletiletilecek. Çocuklara daha erken tahliye imkanı sağlanacak.

Hediye hakkı genişliyor

Hükümlülerin, hediye kabul etme hakkı genişleyecek. Çocuk ve altmış beş yaşını tamamlamış hükümlüler ile beraberinde çocuğu bulunan kadın hükümlüler bakımından, belirli zaman dilimi dışında da hediye alabilme imkanı sağlanacak.

Tutuklunun da çocuğu barındırılacak

Hükümlünün bakıma muhtaç çocuklarının barındırılmasına ilişkin hükümler tutuklular bakımından da uygulanabilecek.

Çalışan hükümlüler, ilgili kurum tarafından barındırılabilecek

Hükümlülerin kamu kurum ve kuruluşlarının iş alanlarında, geceleyin bu kurum ve kuruluşlar tarafından barındırılmak koşuluyla çalıştırılabilmelerine imkan tanınacak.

Açık ceza infaz kurumunda olanlara verilen üç günlük mazeret izni yedi güne çıkartılacak.

Hükümlülerin mazeret iznini kullanabilmesi için ceza infaz kurumlarında iyi halli olarak geçirmesi gereken süre kısalacak. Hasta ziyareti amacıyla verilen mazeret izni hakkı bir defadan ikiye çıkartılacak.

Salgın hastalıkta telefon ve faks imkanı

Açık ve kapalı ceza infaz kurumlarındaki hükümlülerin salgın hastalık halinde de kuruma ait telefon ve faks cihazından derhâl yararlandırılmasına imkan tanınacak.

Yurtdışına çıkış yasağı gibi adli kontrole ilişkin bazı tedbirlerin takibine ilişkin şekli görevler, denetimli serbestlik müdürlüğünün görevleri arasından çıkartılacak.

Kezzapla yaralamaya ağır ceza

Yaralama suçunun canavarca his saiki ile (örneğin; kezzap atmak suretiyle) işlenmesi durumunda ceza artacak. ceza artırılmaktadır. Azami verilecek süre 13 yıl 6 aydan 18 yıla çıkartılacak.

Hazine’ye ödeme yapılırsa ceza düşecek

Kaçakçılık suçlarında malın değerinin azlığı indirim nedeni olarak kabul edilecek. Kovuşturma evresi için de etkin pişmanlık imkanı getirilecek.

Kaçakçılık suçlarında malın değerinin hafif veya pek hafif olması halinde cezadan oransal bir indirim yapılacak. Ayrıca, kovuşturma evresi için de etkin pişmanlık getirilerek kaçakçılık konusu malın değerinin iki katı parayı Devlet Hazinesine ödediği takdirde cezada belli bir oranda indirim yapılması sağlanacak.

T24