Yetkin: Son fırsat 30 Nisan 1960 akşamı kaçtı
TSK içinde bir grup zaten 1954’ten itibaren hükümeti devirmek üzere örgütlenmeye başlamıştı.
Editor
0
27 Mayıs askeri darbesinin 60. yıl dönümünü değerlendiren Murat Yetkin: Türk Silahlı Kuvvetleri içinde bir grup zaten 1954’ten itibaren hükümeti devirmek üzere örgütlenmeye başlamıştı.
DUVAR – 27 Mayıs 1960 askeri darbesinin yıldönümünde Celal Bayar ve Adnan Menderes’i anlatan Murat Yetkin, “son fırsatın 30 Nisan 1960 akşamı Çankaya Köşkündeki yemekte kaçırıldığını” yazdı. Darbeyle ilgili olarak Taha Akyol’un yeni yayınlanan “Onlar da Kahramandı” kitabından hareketle değerlendirmelerde bulunan Yetkin, “İnönü’nün darbeciler üzerindeki etkisi ancak İttihat ve Terakki günlerinden beri tanıştığı hep zıt kutuplarda olsa da nihayet silah arkadaşlığı yaptığı Celal Bayar’ı kurtarmaya yeter” değerlendirmesinde bulundu.
Menderes, Anayasa Profesörü Ali Fuat Başgil’i yanına alarak Cumhurbaşkanına çıkar. Meclis Başkanı Refik Koraltan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu da yemektedir. Başgil, muhalefetle birlikte hazırlanacak bir seçim kanunu ile hemen seçim ilan edilmesinin krizi önleyeceğini söyler. Menderes “Ben hazırım” der. Bayar yine sert tepki gösterir, olayların bastırılmasını ister, iktidar ne pahasına olursa olsun korunmalıdır.
Yetkin’in, yetkinreport.com’da yayınlanan “Menderes ve Bayar: Bir 27 Mayıs hikayesi” başlıklı yazısından bir bölüm şöyle:
“Türk Silahlı Kuvvetleri içinde bir grup zaten 1954’ten itibaren hükümeti devirmek üzere örgütlenmeye başlamıştı. 1958’e gelindiğinde Bayar ve Menderes’in DP’si ile İnönü’nün CHP’si arasındaki ipler de iktidar ile asker, üniversite, yargı ve basın arasındaki ipler de gerilmekteydi.
Amerikan Time dergisi 3 Şubat 1958’deki kapak yazısında Menderes’in NATO’ya katkısı ve imar faaliyetini överken basın ve muhalefete karşı tutumunu eleştiriyordu.
1959 başında bu gerilimi aşmak için bir fırsat doğmuştu. Kıbrıs görüşmeleri için Londra’ya giden Menderes’in uçağı 17 Şubat’ta iniş sırasında düşmüş, Menderes sağ kurtulmuştu. İnönü, dönüşünde Menderes’i CHP yöneticileriyle birlikte karşılamaya gitti. Bundan duygulanan Menderes de İnönü’ye teşekkür ziyaretinde bulunmak istiyordu; bu siyaseti de yumuşatacak bir adım olacaktı. Ama Bayar ‘çok sert tepkiyle’ Menderes’e izin vermemiş, o siyasi kutuplaşmanın giderilmesi doğrultusunda o fırsat kaçırılmıştı.
Son fırsat da 30 Nisan 1960 akşamı Çankaya Köşkündeki yemekte kaçırılır. Menderes, Anayasa Profesörü Ali Fuat Başgil’i yanına alarak Cumhurbaşkanına çıkar. Meclis Başkanı Refik Koraltan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu da yemektedir. Başgil, muhalefetle birlikte hazırlanacak bir seçim kanunu ile hemen seçim ilan edilmesinin krizi önleyeceğini söyler. Menderes “Ben hazırım” der. Bayar yine sert tepki gösterir, olayların bastırılmasını ister, iktidar ne pahasına olursa olsun korunmalıdır.
27 Mayıs 1960’da cunta darbe yapar. İnönü’nün darbeciler üzerindeki etkisi ancak İttihat ve Terakki günlerinden beri tanıştığı hep zıt kutuplarda olsa da nihayet silah arkadaşlığı yaptığı Celal Bayar’ı kurtarmaya yeter. Darbeci askerler Türkiye Cumhuriyetinin seçimle iş başına gelmiş Başbakanı Adnan Menderes’i, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu’yu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan’ı maalesef asarak idam ederler.”
